I Ogólnopolski Kongres Gospodarstw Opiekuńczych - Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie

W dniach 12-14 czerwca 2018 roku w Hotelu Evita w Tleniu, odbył się Ogólnopolski Kongres, który dotyczył tematyki gospodarstw opiekuńczych. Myślą przewodnią Kongresu była komercjalizacja usług opiekuńczych oraz szeroko pojęta współpraca podczas wprowadzania w życie idei rolnictwa społecznego.

Obecnie na rynku usług opiekuńczych odnotowujemy brak wystarczającej ilości podmiotów, które byłyby w stanie świadczyć opiekę nad osobami potrzebującymi, zaspakajać potrzeby codzienne osób niesamodzielnych, samotnych czy też w podeszłym wieku. W związku z gwałtownym starzeniem się społeczeństwa polskiego i związanym z tym wydłużaniem się długości życia ludności, a także długim czasem oczekiwania na miejsce
w domu opieki społecznej, na rynku usług opiekuńczych zaczyna brakować przedsiębiorstw, które dawałyby nowe miejsca pracy. Taką szansę stanowią gospodarstwa opiekuńcze, które
z jednej strony zapewniłyby nowe miejsca świadczenia opieki, a z drugiej strony pozwoliłyby na uzyskiwanie, przez osoby odchodzące z rolnictwa i członków ich rodzin, dochodów pozwalających na życie i pracowanie bez konieczności opuszczania dotychczasowego miejsca zamieszkania.

Organizując „I Ogólnopolski Kongres Gospodarstw Opiekuńczych” zależało nam przede wszystkim na spotkaniu, wymianie wiedzy pomiędzy instytucjami, organizacjami, gospodarstwami opiekuńczymi, lokalnymi grupami działania oraz innymi osobami działającymi w zakresie świadczenia usług opiekuńczych. Celem Kongresu było również nawiązanie współpracy pomiędzy już istniejącymi podmiotami publicznymi oraz zachęcenie ich do podejmowania nowych inicjatyw gospodarczych w sektorze usług opiekuńczych.

W spotkaniu uczestniczyło ok. 140 osób, w tym: przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zagraniczni eksperci zajmujący się tematyką gospodarstw opiekuńczych, przedstawiciele samorządów, instytucji pomocy społecznej, lokalnych grup działania, Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, sektora ekonomii społecznej, organizacji pozarządowych, właściciele gospodarstw opiekuńczych oraz opiekunowie, pracownicy Ośrodków Doradztwa Rolniczego z całego kraju, a także przedsiębiorcy zainteresowani świadczeniem usług opiekuńczych na terenach wiejskich. Podczas Kongresu odbyło się wiele ciekawych wystąpień krajowych i zagranicznych prelegentów.

Z zagranicy przyjechali eksperci z Holandii: Caroline i IJsbrand Snoeij – właściciele gospodarstwa opiekuńczego; ze Słowenii: Lili Mahne – przedstawicielka Instytutu Rozwoju Obszarów Wiejskich, a z Czech: Eliska Hudcova z Ministerstwa Rolnictwa.

Kongres podzielono na 3 dni robocze. Pierwszego dnia odbyły się inspirujące prezentacje zagranicznych doświadczeń w zakresie komercjalizacji usług oraz współpracy międzyinstytucjonalnej. Dyrektor KPODR w Minikowie – Ryszard Kamiński, przedstawił doświadczenia Ośrodka w ramach opieki nad osobami niesamodzielnymi, na przykładzie 15 gospodarstw opiekuńczych utworzonych w ramach projektu „Zielona Opieka – gospodarstwa opiekuńcze w woj. kujawsko-pomorskim.” Pierwszym z zagranicznych wykładowców był IJsbrand Snoeij, ekspert z Holandii, właściciel gospodarstwa opiekuńczego oraz członek Zarządu Krajowej Federacji Gospodarstw Opiekuńczych. Jego zdaniem gospodarstwo opiekuńcze to przede wszystkim pasja i serce wkładane w opiekę nad osobami potrzebującymi wsparcia. Przybliżył on uczestnikom system funkcjonowania opieki w Holandii oraz zaprezentował profil działania swojego gospodarstwa opiekuńczego – „t’ Paradijs”.

Ciekawym faktem jest, iż w tym gospodarstwie świadczy się kilka rodzajów usług, które można podzielić na następujące formy:

– zajęcia dzienne dla osób starszych z demencją,

– zajęcia dzienne dla dorosłych z autyzmem, osób psychicznie chorych,

– pobyty weekendowe dla dzieci z autyzmem,

– opieka indywidualna, realizowanie programu edukacyjnego dla dzieci.

Kolejnym ekspertem zagranicznym była Lili Mahne, która m.in. wskazała iż w maju 2018r., rząd Słowenii wprowadził zmiany do rozporządzenia dotyczącego działań dodatkowych
w gospodarstwach – dodano możliwość oficjalnej rejestracji gospodarstwa opiekuńczego, pomimo tego, że warunki takiej rejestracji nie zostały jeszcze jednoznacznie w Słowenii zdefiniowane.

Jak podkreśla Eliska Hudcova z Republiki Czeskiej – gospodarstwo opiekuńcze nie jest wyspecjalizowanym gospodarstwem leczniczym, a raczej pozostaje typowym miejscem pracy, gdzie osoby potrzebujące wsparcia mogą z niego skorzystać poprzez udział w pracach w gospodarstwie. Dodała też, że gospodarstwa o charakterze opiekuńczym są zazwyczaj opisywane w kontekście innowacyjnego wykorzystania rolnictwa w promowaniu terapii, rehabilitacji, integracji społecznej, edukacji oraz usług socjalnych na obszarach wiejskich.

Drugiego dnia kongresu, Pani Ewa Markowska-Bzducha – Dyrektor Departamentu Spraw Społecznych i Oświaty Rolniczej z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, odniosła się do miejsca gospodarstw opiekuńczych w polityce rządu. Ministerstwo wraz CDR w Krakowie oraz dwoma uczelniami przystępują do realizacji projektu GOSPOSTRATEG pn. "Gospodarstwa opiekuńcze w rozwoju obszarów wiejskich wobec wyzwań demograficznych" (GROWID).

Na ten dzień zaplanowano też przedstawienie dobrych praktyk we współpracy gospodarstw opiekuńczych z instytucjami pomocy społecznej.

Była to sesja z udziałem właścicieli gospodarstw opiekuńczych z województwa kujawsko-pomorskiego. Tego samego dnia odbyły się także wyjazdy do gospodarstw opiekuńczych. Każda z trzech grup studyjnych odwiedziła po dwa różne obiekty.

Trzeciego dnia kongresu skupiono się na przepisach prawnych dotyczących działalności gospodarczej prowadzonej przez podmioty ekonomii społecznej oraz na możliwościach uzyskania dofinansowania na utworzenie gospodarstwa opiekuńczego. Tego samego dnia odbyły się również warsztaty mające na celu identyfikację argumentów i kontrargumentów dla działalności gospodarczej polegającej na opiece nad osobami niesamodzielnymi.

Na zakończenie Kongresu odbył się panel dyskusyjny, podczas którego określono podstawowe założenia funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych:

– Gospodarstwo opiekuńcze nie może być biznesem za wszelką cenę. Przede wszystkim należy pomyśleć o osobach przebywających w takim gospodarstwie. Trzeba im zapewnić godziwe warunki życia, dobrej jakości opiekę bez obcinania kosztów.

– Opieka musi być prowadzona na bazie czynnego gospodarstwa rolnego, w którym powinna panować rodzinna atmosfera, a podopieczni powinni mieć dostęp do zwierząt oraz możliwość bezpośredniego obcowania z naturą.

– Standaryzacja usług. Konieczne jest wprowadzenie systemu kontroli świadczonych usług, aby standardy były na odpowiednim poziomie.

– Oznakowanie gospodarstw. Nazwa oraz określenie statutu jakości świadczonych
w gospodarstwach usług.

– Szansą dla gospodarstw jest prowadzenie działalności jako podmioty ekonomii społecznej.

– Współpraca pomiędzy różnymi podmiotami działającymi w sferze opieki nad osobami niesamodzielnymi jest konieczna do osiągnięcia sukcesu.

Tematyką gospodarstw opiekuńczych i możliwościami ich rozwoju są zainteresowane różnorodne grupy- rolnicy, potencjalni opiekunowie, przedsiębiorcy, osoby starsze, lokalne organizacje i instytucje. Współpraca wszystkich zainteresowanych z pewnością pomoże we wdrożeniu najbardziej efektywnych rozwiązań.

Materiały telewizyjne do obejrzenia:

Prezentacje z Kongresu :

1. Eliška Hudcová – Social farming in the Czech Republic

2. Lili Mahne – Slovenian experience in the commercialization of care services

3. Magdalena Kurpinowicz – prezentacja na Kongres GO

4. Konrad Stępnik – Agrotreningi

5. Prez 12_06 AB

6. Dawid Skotnicki – 6.2 PROW

7. Monika Bauza. Przepisy prawne-podmioty ekonomii społecznej