Jarosław Domiński
Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie oddział w Krakowie zaprasza właścicieli lasów prywatnych na szkolenie e-learningowe pn. „Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska w ramach poddziałania 8.5 PROW 2014-2020”, które odbędzie się w terminie 3 sierpnia – 11 września 2020 r.
Do udziału w szkoleniu zapraszamy właścicieli lasów prywatnych. Rekrutacja na szkolenie prowadzona jest w sposób ciągły (także w trakcie szkolenia) od 31.07.2020 r. do 14.08.2020 r Osoby zainteresowane uczestnictwem w szkoleniu prosimy o przesłanie karty zgłoszenia uczestnictwa mailem na adres: d.migocka@cdr.gov.pl.
Celem szkolenia jest dostarczenie informacji o możliwości i zasadach wsparcia inwestycji zwiększających odporność ekosystemów w lasach prywatnych oraz przekazanie wiedzy z tematyki leśnej objętej podziałaniem 8.5 PROW 2014-2020. Szkolenie prowadzone jest równolegle z ogłoszonym przez ARiMR naborem wniosków o przyznanie pomocy z podziałania.
Szkolenie składa się z czterech lekcji:
Lekcja 1: Wsparcie inwestycji leśnych w PROW 2014 – 2020
Lekcja 2: Wielofunkcyjne znaczenie lasu
Lekcja 3: Uzyskanie pomocy krok po kroku
Lekcja 4: Zagadnienia tematyki leśnej objęte poddziałaniem 8.5
Materiały szkoleniowe będą dostępne na platformie e-learningowej www.cdrkursy.edu.pl
Szkolenie jest bezpłatne.
Osoby zakwalifikowane na szkolenie otrzymają potwierdzenie przyjęcia wraz z indywidualnym loginem i hasłem dostępu oraz instrukcją logowania. O uczestnictwie w szkoleniu decyduje terminowe dopełnienie zgłoszenia.
Uczestnicy szkolenia otrzymają Zaświadczenie potwierdzające ukończenie formy edukacyjnej. Warunkiem otrzymania zaświadczenia jest udzielenie minimum 70% sumy poprawnych odpowiedzi z testu jednokrotnego wyboru.
Uczestnicy szkolenia zobowiązani są do posiadania indywidualnego konta poczty elektronicznej. Jedyną aplikacją konieczną do korzystania z narzędzia szkoleniowego jest przeglądarka internetowa.
Osoby do kontaktu:
– w sprawie organizacji i rekrutacji
Dorota Migocka – Zespół Metodyki i Doskonalenia Zawodowego, tel. 12 424 05 54, e-mail: d.migocka@cdr.gov.pl
– w sprawach technicznych
Bartłomiej Mitka – Zespół Promocji i Wydawnictw, tel. 12 424 05 40, e-mail: b.mitka@cdr.gov.pl
Krzysztof Kucia – Zespół Promocji i Wydawnictw, tel. 12 424 05 02, e-mail: k.kucia@cdr.gov.pl
– w sprawach merytorycznych szkolenia
Anna Ryczaj – Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, tel: 12 424 05 57, e-mail: a.ryczaj@cdr.gov.pl
Do pobrania:
– karta zgłoszenia uczestnictwa
Zapraszamy do udziału w szkoleniu!
150 tys. zł premii dla młodego rolnika – nabór wniosków przedłużony
Trwający od 3 czerwca 2020 r. nabór wniosków w ramach działania „Premie dla młodych rolników” został przedłużony. Młodzi rolnicy mogą je składać w oddziałach regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do 17 sierpnia.
To już 6. nabór wniosków w ramach działania „Premie dla młodych rolników”. Wsparcie jest zachętą dla młodego pokolenia do rozwijania rolniczego biznesu. Ze względu na popularność programu, ARiMR przedłużyła tegoroczną kampanię – młodzi rolnicy będą mieli dodatkowe dwa tygodnie na dopełnienie formalności. Oddziały regionalne Agencji będą przyjmowały wnioski do 17 sierpnia.
Kto może otrzymać „Premię dla młodego rolnika”?
Wsparcie mogą otrzymać osoby, które m. in.:
– w dniu złożenia wniosku mają nie więcej niż 40 lat;
– posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe (lub uzupełnią je w ciągu 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy);
– posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni minimum 1 ha;
– rozpoczęły prowadzenie działalności rolniczej nie wcześniej niż 24 miesiące przed dniem złożenia wniosku;
– posiadają lub utworzą gospodarstwo o wielkości ekonomicznej mieszczącej się w przedziale od 13 tys. euro do 150 tys. euro;
– przedłożą biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa.
Na co można przeznaczyć premię?
Premia musi w całości zostać przeznaczona na prowadzenie gospodarstwa lub przygotowanie do sprzedaży wytwarzanych w nim produktów rolnych. Minimum 70% premii należy przeznaczyć na inwestycje w środki trwałe. Środki będą wypłacane w dwóch ratach:
– 120 tys. zł – na wniosek o płatność, po spełnieniu przez młodego rolnika określonych warunków;
– 30 tys. zł – po realizacji biznesplanu.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać drogą elektroniczną, osobiście lub przesłać pocztą.
Prywatny las z dotacją z PROW
Rolnicy, którzy posiadają las, mogą ubiegać się w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dotację z PROW na lata 2014-2020. Od 3 sierpnia do 11 września 2020 r. biura powiatowe ARiMR będą przyjmowały wnioski o przyznanie pomocy na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska.
Pomocą objęte są lasy prywatne w wieku 11-60 lat o powierzchni od 0,1 ha do 20 ha – stanowiące własność lub współwłasność wnioskodawcy lub własność jego małżonka, które nie są objęte premią pielęgnacyjną PROW i dla których opracowany jest Uproszczony Plan Urządzenia Lasu, lub dla których zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty.
Wsparcie przyznawane jest do powierzchni lasu, w którym realizowane są konkretne inwestycje. Dotację można otrzymać na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie w nim drugiego piętra lub przez dolesienie luk powstałych w wyniku procesu chorobowego. Pomoc przyznawana jest również na zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu rozumianego jako dolna warstwa w drzewostanie, złożona z gatunków drzewiastych i krzewiastych, chroniących i uaktywniających glebę. Wnioskować można także o dofinansowanie
na założenie remizy rozumianej jako obszar, na którym są wprowadzane gatunki drzew i krzewów o dużym znaczeniu biocenotycznym. W ramach naboru przewidziana jest również pomoc na inwestycje w zakresie czyszczenia późnego rozumianego jako cięcia pielęgnacyjne polegające na rozluźnieniu drzewostanu przez usunięcie drzew niepożądanych. Właściciele lasów mogą otrzymać dodatkowe wsparcie na zabiegi ochronne przed zwierzyną.
Wysokość wsparcia zróżnicowana jest w zależności od rodzaju inwestycji oraz warunków, w jakich ma być realizowana. Na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie w nim drugiego piętra pomoc wynosi 8 137 zł/ha – w przypadku realizacji inwestycji na gruntach w warunkach korzystnych, a 9 249 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°. Wsparcie przewidziane na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez dolesianie luk powstałych w wyniku procesu chorobowego wraz z zabezpieczeniem pniaków po wyciętych drzewach na gruntach w warunkach korzystnych to 12 538 zł/ha, natomiast w przypadku gruntów o nachyleniu terenu powyżej 12° – 14 213 zł/ha. Na inwestycje w zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu właściciele lasu mogą otrzymać 4 610 zł/ha na gruntach w warunkach korzystnych oraz 5 210 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°. Z kolei w przypadku zakładania remizy dofinansowanie wynosi 848 zł, bez względu na powierzchnię realizacji inwestycji i rodzaj gruntu. Natomiast wysokość wsparcia na czyszczenie późne to 764 zł/ha – w przypadku realizacji inwestycji na gruntach w warunkach korzystnych, a 917 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°.
Dodatkowo dofinansowanie na zabiegi ochronne przed zwierzyną, w przypadku wprowadzania drugiego piętra w drzewostanie lub podszytu, lub dolesiania luk, lub założenia remizy wynosi: 424 zł/ha na zabezpieczenie sadzonek repelentami; 1 488 zł/ha na zabezpieczenie sadzonek osłonkami oraz 8,82 zł/mb na ogrodzenie remizy siatką metalową o wysokości minimum 2 m.
Więcej informacji: na portalu internetowym – www.arimr.gov.pl, pod numerem bezpłatnej infolinii – tel. 800-38-00-84 oraz w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR.
Posadź własny las i weź pieniądze – nabór wniosków dobiega końca
Jeszcze tylko w tym tygodniu, rolnicy którzy chcą posadzić na swoich gruntach las, mogą składać wnioski o dofinansowanie. – Biura powiatowe ARiMR przyjmują dokumenty do końca lipca – przypomina rzecznik prasowy Agencji Paweł Mucha
„Wsparcie na zalesianie i tworzenie terenów zalesionych” skierowane jest do rolników, którzy są właścicielami, współwłaścicielami lub współmałżonkami właścicieli gruntów przeznaczonych do zalesienia. Poza rolnikami, beneficjentem tego programu mogą być również jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw.
Działka, na której ma być prowadzona uprawa leśna musi mieć co najmniej 0,1 ha i szerokość większą niż 20 m, chyba że graniczy z lasem – wtedy nie ma znaczenia szerokość gruntu.
Do zalesienia można przeznaczyć maksymalnie 20 ha. W przypadku gruntów z sukcesją naturalną średni wiek drzew lub krzewów wyrosłych w wyniku zaprzestania użytkowania rolniczego nie może przekroczyć 20 lat. Aby takie grunty można było zalesić, wymóg posadzenia lasu musi wynikać z planu zalesienia sporządzonego przez Nadleśniczego Lasów Państwowych. To dokument, który należy dołączyć do wniosku o dotację.
W ramach tego działania rolnik może otrzymać trzy rodzaje premii:
– wsparcie na zalesianie
– premię pielęgnacyjną
– premię zalesieniową.
Wsparcie na zalesienie to jednorazowa, zryczałtowana płatność, która ma zrekompensować koszty wykonania zalesienia oraz jego ochronę. Jej wysokość wynosi od 8 307 zł/ha
do 12 707 zł/ha w zależności od grupy gatunków drzew użytych do zalesienia, rodzaju gruntu, nachylenia terenu czy sposobu zabezpieczenia uprawy leśnej. Dodatkowo można uzyskać pieniądze za ogrodzenie zalesionego terenu. Stawka za metr bieżący ogrodzenia wynosi
8,82 zł, a za zabezpieczenie drzewek 3 palikami – 1132 zł/ha.
Z kolei premia pielęgnacyjna wypłacana jest przez 5 lat w okresie objętym zobowiązaniem. Stawka tego wsparcia wynosi od 794 zł/ha do 1628 zł/ha.
Trzecia z możliwych do otrzymania w tym działaniu forma dotacji – premia zalesieniowa – stanowi zryczałtowaną płatność z tytułu pokrycia kosztów utraconych dochodów z działalności rolniczej. Wypłacana jest ona w wysokości 1215 zł/ha, corocznie przez 12 lat w okresie objętym zobowiązaniem.
Do otrzymania premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej nie są uprawnione jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw.
Na złożenie wniosków zostało zaledwie kilka dni. Biura Powiatowe ARiMR będą je przyjmowały tylko do najbliższego piątku, 31 lipca.
Wnioski można przekazywać za pośrednictwem platformy ePUAP, przesłać na elektroniczną skrzynkę podawczą lub wysłać rejestrowaną przesyłką pocztową. Dokumenty można także dostarczyć osobiście.
Łagodzenie skutków epidemii COVID-19 w sektorze przetwórstwa rybnego. 31 lipca rusza nabór wniosków.
Zakłady przetwórstwa rybnego to kolejny adresat, po armatorach statków rybackich, do którego trafi pomoc rekompensująca straty gospodarcze wynikające z epidemii COVID-19, wypłacana ze środków Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiła pierwszy z trzech planowanych naborów wniosków o wsparcie dla tej branży. Odbędzie się on w terminie 31 lipca – 6 sierpnia 2020 r.
O pomoc, która jest realizowana w ramach działania „Przetwarzanie produktów rybołówstwa i akwakultury”, mogą ubiegać się zakłady przetwórstwa rybnego, działające jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa, które roczny przychód netto będą dokumentowały na podstawie potwierdzonego przez Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy oświadczenia o rocznym przychodzie netto z tytułu sprzedaży produktów rybołówstwa lub akwakultury, w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w zakresie kodu PKD 10.20.Z – Przetwarzanie i konserwowanie ryb, skorupiaków i mięczaków, ustalonego na podstawie dokumentów potwierdzających wypełnienie obowiązku statystycznego (RRW-20).
Pomoc finansową przyznaje się w formie wypłaty premii – określonej w umowie o dofinansowanie, na realizację operacji w zakresie wsparcia kapitału obrotowego –
w wysokości 5 proc. rocznego przychodu netto.
Kolejne nabory wniosków w ramach tego działania odbędą się we wrześniu i pod koniec bieżącego roku.
Wnioski o dofinansowanie przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście lub rejestrowaną przesyłką pocztową.
300 tys. zł na odtworzenie potencjału gospodarstwa
Rolnicy, którzy ponieśli w gospodarstwach straty spowodowane klęskami żywiołowymi bądź wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, mają czas do 31 sierpnia 2020 r., by złożyć wnioski i skorzystać ze wsparcia finansowego w ramach PROW na lata 2014-2020.
O pomoc w ramach działania „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” mogą ubiegać się rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna. Ponadto o wsparcie mogą wnioskować rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie zwłok świń w celu zwalczania ASF.
Dotacje są dostępne dla tych, którzy ponieśli straty w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy lub w co najmniej jednym z dwóch lat poprzednich. Wysokość strat w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach uprawniająca do starania się o pomoc musi wynieść co najmniej 30 proc. średniej rocznej produkcji rolnej oraz straty te muszą dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem.
Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie, określa komisja powołana przez wojewodę.
Natomiast w przypadku wstąpienia afrykańskiego pomoru świń o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał zabicie świń lub zniszczenie ich zwłok w celu zwalczania ASF, a w dniu wydania tej decyzji stanowiły one co najmniej 30 proc. świń będących w posiadaniu tego gospodarza.
Maksymalna kwota wsparcia, jaką można otrzymać, wynosi do 300 tys. zł, z tym że nie może przekroczyć ona poziomu 80 proc. kosztów kwalifikowanych.
W przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych, jeżeli zniszczony składnik gospodarstwa był ubezpieczony, wówczas wysokość pomocy pomniejsza się o kwotę odszkodowania uzyskanego z tytułu jego ubezpieczenia. Ponadto, jeżeli rolnik nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia upraw, a będzie ubiegał się o pomoc na odtworzenie plantacji chmielu, sadów, plantacji krzewów owocowych gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, wówczas kwotę pomocy na odtworzenie tego składnika pomniejsza się o połowę.
Dotację na pokrycie strat spowodowanych klęskami żywiołowymi można przeznaczyć na inwestycje odtwarzające zniszczone składniki gospodarstwa, np. na odtworzenie plantacji wieloletnich, sadów, odbudowę zniszczonych budynków czy zakup nowych maszyn lub urządzeń rolniczych.
Z kolei rolnik, którego gospodarstwo zostało poszkodowane przez ASF, dotację może otrzymać na inwestycje, które nie są związane z produkcją świń.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową.
Więcej informacji: na portalu internetowym – www.arimr.gov.pl, pod numerem bezpłatnej infolinii – tel. 800-38-00-84 oraz w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR.
Kończy się nabór wniosków o wsparcie w nawadnianie gospodarstw
Poniedziałek, 20 lipca 2020 r., jest ostatnim dniem, w którym rolnicy chcący zabezpieczyć swoje uprawy przed skutkami suszy, mogą złożyć wniosek o dotację na inwestycje w nawadnianie gospodarstwa.
O pomoc, która realizowana jest w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” z PROW 2014-2020, może wystąpić rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni co najmniej 1 ha i nie większe niż 300 ha. Wsparciem z ARiMR mogą zostać objęte trzy kategorie inwestycji: ulepszające już istniejące instalacje nawadniające; powiększające obszar nawadniania; jednocześnie powiększające obszar nawadniania oraz ulepszające już istniejące instalacje. Pomoc finansowa na jednego beneficjenta i jedno gospodarstwo wynosi maksymalnie 100 tys. zł, przy czym refundacji podlega 50 proc. kosztów poniesionych na realizację inwestycji (60 proc. w przypadku młodego rolnika). Minimalny poziom kosztów inwestycji musi być wyższy niż 15 tys. zł. Rolnicy mogą sfinansować z tego programu m.in. budowę studni i zbiorników; zakup maszyn i urządzeń do poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody, instalacji nawadniających i systemów do sterowania nawadnianiem.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową.
Więcej informacji: na portalu internetowym – www.arimr.gov.pl, pod numerem bezpłatnej infolinii – tel. 800-38-00-84 oraz w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR.
Spotkanie w Minikowie – Lokalne Partnerstwo na rzecz wody
Szesnastego lipca w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyło się pierwsze spotkanie w ramach tworzenia na terenie powiatu nakielskiego „Lokalnego Partnerstwa na rzecz wody” (LPW). Zadaniem Partnerstwa będzie koordynacja lokalnych działań zapobiegających występowaniu i skutkom niedoborów wody i suszy.
W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele:
samorządu,
Lasów Państwowych,
– Krajeński Park Krajobrazowy,
– Spółek Wodnych,
– Lokalnej Grupy Działania,
– Lokalnej Grupy Rybackiej,
– Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie,
– Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej
– Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Na spotkaniu uczestnicy zapoznali się z założeniami do inicjatywy „Lokalnego Partnerstwa na rzecz wody” (LPW) na terenie powiatu nakielskiego przedstawionego przez dyr. KPODR w Minikowie dr Ryszarda Zarudzkiego. Grzegorz Smytry – dyrektor RZGW w Bydgoszczy Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – zapoznał uczestników ze stanem hydrologicznym powiatu nakielskiego.
W trakcie spotkania uczestnicy identyfikowali korzyści, jakie są możliwe do osiągnięcia poprzez tworzenie lokalnego partnerstwa. Uczestnicy między innymi zaznaczyli możliwość wypracowania w ramach działań prowadzonych przez Lokalne Partnerstwa Wodne:
– racjonalnego korzystania z wody,
– programu lokalnej retencji wodnej z globalnym do niej podejściem,
– wsłuchiwania się w potrzeby zainteresowanych stron,
– biznesowego podejścia do potrzeb poszczególnych uczestników.
Ponadto uczestnicy wypowiadali się co do oczekiwań i konkretnych obszarów problemowych dotyczących powstającego „Lokalnego Partnerstwa na rzecz wody”. Zaplanowano kolejne spotkanie, które będzie miało miejsce na początku do połowy września br. Na spotkanie zostaną zaproszeni wszyscy zainteresowani pracą i działaniem w ramach tworzonego Lokalnego Partnerstwa Wodnego dla powiatu nakielskiego.
Spotkanie w Więcborku – Lokalne Partnerstwo na rzecz wody
Piętnastego lipca odbyło się drugie spotkanie w celu utworzenia na terenie powiatu sępoleńskiego „Lokalnego Partnerstwa na rzecz wody” (LPW). Na zaproszenie burmistrza, Waldemara Kuszewskiego, byliśmy goszczeni w Centrum Aktywności Seniora, mieszczącym się w Więcborku przy ul. Mickiewicza 22B.
Na spotkaniu uczestnicy zapoznali się z podsumowaniem spotkania w Sępólnie Krajeńskim dotyczącego oczekiwań, postulatów oraz zadań związanych z gospodarką wodną na terenie powiatu. Spotkanie zakończyło się pytaniami i zgłoszonymi wątpliwościami dotyczącymi funkcjonowania „Lokalnego Partnerstwa na rzecz wody” (LPW). Następnie głos zabrał honorowy gość spotkania – dr Ryszard Kamiński, Podsekretarz Stanu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który przedstawił założenia do nowych regulacji prawnych związanych z krajową gospodarką wodną. Nadleśniczy, Kamil Walenciuk z Nadleśnictwa Runowo, zaprosił uczestników spotkania do zapoznania się w terenie ze zrealizowanym projektem „Renaturyzacja rzeki Orli w obrębie Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Torfowisko Messy” oraz renowacja urządzeń wodno-melioracyjnych na użytkach zielonych”. Wyjazd terenowy przeprowadził i informacje o projekcie przedstawił Mieczysław Gawron.
tekst i foto:
Małgorzata Kołacz
KPODR w Minikowie
Rolnicy ekologiczni na Podlasiu
7-10 lipca br. 40 osobowa grupa rolników ekologicznych, przedstawicieli samorządu oraz doradców z naszego województwa w ramach projektu pn. „Promocja dobrych praktyk w przetwórstwie i rolnictwie ekologicznym – poszukiwanie rynków zbytu” odwiedziła rolników ekologicznych z województwa podlaskiego. Operacja została zrealizowana w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Celem wyjazdu studyjnego było usprawnienie ekologicznego systemu produkcji poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy rolnikami z różnych regionów Polski. Ważną zaletą wyjazdów studyjnych jest nawiązywanie kontaktów, podejmowanie współpracy, poszukiwanie nowych kierunków produkcji żywności wysokiej jakości, propagowanie inicjatyw dotyczących zrzeszania się rolników ekologicznych oraz podejmowanie działań zmierzających do skracania łańcuchów dostaw. Takie działania dają szansę na rozwój gospodarstw rolnych i jednocześnie są okazją do zainicjowania sieci współpracy partnerskiej wśród istniejących gospodarstw ekologicznych, zakładów przetwórczych i innych podmiotów działających na rzecz rolnictwa ekologicznego.
Uczestnicy wyjazdu dzięki kiludniowemu pobytowi w gospodarstwie pana Mirosława Angielczyka Ziołowy Zakątek w Korycinach mieli możliwość zapoznania się z działalnością gospodarza, który jest również właścicielem Podlaskiego Ogrodu Ziołowego oraz firmy Dary Natury.
Pan Mirosław Angielczyk opowiedział uczestnikom wyjazdu o początkach powstania firmy, które sięgają 1990 roku. Obecnie jest ona wiodącą na polskim rynku firmą specjalizującą się m.in. w produkcji preparatów ziołowych, olejów tłoczonych na zimno (obecnie z 15 surowców), suplementów diety, herbat, przypraw, dodatków paszowych dla zwierząt. Produkty z podlaskiej firmy są również eksportowane do wielu krajów na całym świecie. Gospodarz przybliżył kwestię zbierania ziół na Podlasiu. Ze względu na specyfikę regionu oraz walory przyrodnicze zbieractwo ziół zawsze było na tym terenie i nadal jest ważną formą zarobkowania dla wielu gospodarstw domowych. Jednak z uwagi na to, że zapotrzebowanie na preparaty ziołowe jest coraz większe, a pozyskiwanie ziół z natury jest coraz mniejsze, istnieje konieczność wprowadzania ziół do upraw polowych. Ponadto utrudnieniem jest także fakt, że kiedyś wiedza na temat ziół była przekazywana z pokolenia na pokolenie, a w dzisiejszych czasach trzeba szkolić osoby, które do tej pory nie miały styczności z ziołami. Aktualnie firma Dary Natury współpracuje z 50 osobami, które dostarczają surowce zielarskie pozyskane z naturalnych zbiorowisk. Oprócz współpracy z zawodowymi zbieraczami pan Angielczyk uprawia zioła w swoim gospodarstwie na powierzchni ok. 19 ha, w tym na 12 ha uprawia różę pomarszczoną oraz dziką oraz na 7 ha takie zioła jak: nagietek, kolendrę, rumianek, koper, ogórecznik, kilka gatunków mięt. Rynek zielarski jest rynkiem szybko rozwijającym się i bardzo chłonnym, dlatego uprawa ziół jest ciekawą alternatywą dla gospodarstw ekologicznych, gdyż pozwala zapewnić nie tylko efekt ekonomiczny, ale również istotnie wspiera bioróżnorodność.
Podlaski ogród ziołowy, który zachwyca barwami oraz zapachami, często bardzo rzadko spotykanych okazów został zarejestrowany w 2011 roku, jednak cały czas jest powiększany i rozwijany. Prowadzi wymianę nasion z 70 ogrodami na całym świecie. W ogrodzie rośnie ponad 60 gatunków roślin rzadkich i chronionych. Pan Angielczyk oprowadzając uczestników wyjazdu po ogrodzie ziołowym dzielił się swoją ogromną wiedzą z zakresu właściwości i uprawy ziół. Rolnicy skrupulatnie notowali nazwy ziół, pomocne, a wręcz niezastąpione w walce z wieloma poważnymi schorzeniami. Myślę, że wszyscy zapamiętali, że przetacznik leśny jest w stanie uregulować cholesterol w ciągu 2 tygodniu regularnego stosowania, a podagrycznik, który został nieco zapomniany, wspaniale radzi sobie z tzw. podagrą, rwą kulszową, czy chorobami reumatycznymi. Gospodarz namawiał do korzystania z bogactwa natury, gdzie w zasięgu ręki można znaleźć proste, skuteczne sposoby na wiele zdrowotnych dolegliwości.
Uczestnicy wyjazdu mieli również możliwość zobaczenia nowoczesnego laboratorium fizyko-chemicznego, w którym prowadzonych jest szereg badań niezbędnych do analizy pozyskanych surowców. Określany jest skład biochemiczny danych roślin (zawartość mikro i makro elementów, witamin, substancji odżywczych takich jak m.in. białko, tłuszcz, cukry, witaminy). Ponadto aby mieć pewność, że wykorzystywany surowiec jest najwyższej jakości oznaczane są zawartości metali ciężkich. Wprowadzane są również procedury oraz wzorce służące oznaczaniu pozostałości środków ochrony roślin. Ciekawa dla uczestników była również możliwość obejrzenia linii technologicznej do produkcji oraz pakowania ziołowych herbat oraz tłoczenia olejów na zimno.
Dodatkową porcję wiedzy na temat ziół rolnicy zdobyli również podczas warsztatów zielarskich omawiających tajniki przygotowywania mieszanek ziołowych na rożne dolegliwości. Każdy uczestnik samodzielnie przygotował ziołową herbatę o odpowiadających mu właściwościach. A było w czym wybierać, gdyż można było stworzyć mieszankę oczyszczającą, wzmacniającą, uodparniającą, relaksującą czy bombę witaminową.
Oprócz czasu spędzonego w Ziołowym Zakątku na poznawaniu tajników produkcji zielarskiej uczestnicy mieli możliwość odwiedzić kilka ekologicznych gospodarstw rolnych o różnym profilu produkcji.
Pierwszym odwiedzonym gospodarstwem było gospodarstwo pana Krzysztofa Zembrowskiego w miejscowości Bodaki, gmina Boćki. Pan Krzysztof gospodaruje na powierzchni ok. 26 ha. Jego gospodarstwo prowadzone jest w systemie rolnictwa ekologicznego od 2003 roku. Obecnie uprawia pszenicę orkisz, żyto, owies, ziemniaki, len, wiesiołek, lnicznik siewny oraz na niewielkim areale malinę i jagodę kamczacką. Uprawę owoców ogranicza ze względu na trudność ze znalezieniem pracowników sezonowych. Rolnik w 2008 roku założył grupę producencką, składającą się z 10 członków, jednak duże odległości (gospodarstwa oddalone od siebie o ok. 40 km) oraz produkcja głównie zbóż spowodowały, że stowarzyszenie zmniejszyło liczbę osób do 6. W latach 2008 – 2010 stowarzyszenie podjęło współpracę z niemiecką fundacją EURONATUR w zakresie technologii uprawy oraz wykorzystywania roślin oleistych. Zdobyta wiedza oraz coraz większe zainteresowanie roślinami oleistymi spowodowało nawiązanie współpracy z Politechniką Białostocką w zakresie wytwarzania czystego oleju roślinnego jako paliwa w gospodarstwie. Pan Krzysztof opowiedział nam o formalnościach jakie trzeba spełnić, żeby móc produkować olej z przeznaczeniem na paliwo na własne potrzeby. Niestety procedur związanych z uzyskaniem pozwoleń, a potem już z samą produkcją jest sporo, m.in. należy informować urząd podatkowy przed rozpoczęciem produkcji o zamiarze tłoczenia oleju, następnie należy sporządzić sprawozdanie, gdzie wyprodukowany olej jest przeliczany w temperaturze 15 stopni na kilogramy, a zużyty rzepak podawany jest w litrach. Wydajność tłoczenia wynosi 30%, czyli średnio z jednego ha rzepaku przy zakładanym plonie ok. 3 ton, można uzyskać ok. 900 litrów oleju. Koszt wyprodukowania 1 litra oleju wynosi około 6-7 zł, nie jest to kwota konkurencyjna do paliw dostępnych na rynku, ale rolnikom zależy na wprowadzaniu innowacji, poszerzaniu wiedzy, podejmowaniu wyzwań oraz na tym, by stać się samowystarczalnym. Uczestnicy wyjazdu mieli oczywiście możliwość obejrzenia tłoczni oleju. Pan Krzysztof opowiedział dokładnie o procesie tłoczenia oleju. Rolnicy dowiedzieli się, że podczas produkcji oleju dodawana jest skała o nazwie bentonit, która absorbuje m.in. fosfor, magnez i wapń w celu uniknięcia zatykania układu wtryskowego silnika diesla. Ponadto gospodarz pokazał uczestnikom bogaty park maszynowy, wiele urządzeń służących do czyszczenia zbóż oraz roślin oleistych.
Drugim odwiedzonym gospodarstwem było gospodarstwo pana Stanisława Kulpy, w miejscowości Wojszki, gmina Juchnowiec Kościelny. Pan Stanisław wraz z synem Adamem prowadzi produkcję ekologiczną na powierzchni 300 ha (200 ha własność, pozostałe to grunty dzierżawione). Gospodarstwo już od 1990 roku jest gospodarstwem ekologicznym, pan Stanisław zaczynał swoją przygodę z rolnictwem od podstaw, przez lata kupując kolejne hektary. Organizacyjnie ziemie podzielone są na 2 części, na słabe (klasa 5 i 6) oraz dobre (klasa 4), każda część z kolei podzielona jest na pola po 20 ha. Przykładowy płodozmian, który sprawdza się w gospodarstwie pana Kulpy wygląda następująco: pierwszy rok – owies z wsiewką koniczyny i traw, drugi rok – koniczyna z trawami, trzeci rok – pszenica orkisz lub samopsza, czwarty rok – ziemniaki lub gryka, piąty rok – pszenica orkisz lub żyto. Z uwagi na hodowlę bydła mięsnego (ponad 100 sztuk) rolnik ma dostęp do obornika, który stosowany jest zawsze pod uprawę ziemniaków oraz po gryce jeśli rośliną następczą będzie pszenica, a jeśli żyto to obornik nie jest konieczny. Ponadto uprawa koniczyny na znacznych powierzchniach gwarantuje dobrą strukturę oraz odpowiednie zaopatrzenie gleby w azot. Hodowane bydło jest rasy Limousine, m.in. dzięki dobrym warunkom oraz odpowiedniemu żywieniu cieszy się dużą zdrowotnością oraz dobrą rozrodczością. Rolnik zaobserwował, że bydło jest w najlepszej kondycji, gdy przez 5 dni w tygodniu karmione jest sianokiszonką sporządzoną z traw z roślinami motylkowatymi, a przez kolejne 2 dni dostaje tylko słomę owsianą. Przy tak dużym areale oraz hodowli bydła rolnik dysponuje dużymi powierzchniami magazynowymi na zboża, słomę i siano oraz bogatym parkiem maszynowym. Posiada również suszarnię opaloną słomą, przechowalnię do ziemniaków oraz silosy do zbóż. Część wytwarzanych surowców zostaje w naszym kraju, a część głównie zbóż trafia do Niemiec i Francji.
Trzecie najmniejsze gospodarstwo ekologiczne należące do Państwa Wandy i Ryszarda Hryc znajdowało się w miejscowości Jeńki w gminie Sokoły. Rolnicy również mają długoletnie doświadczenie w produkcji ekologicznej, gdyż ich gospodarstwo od 2005 roku objęte jest certyfikacją. Rolnicy uprawiają jęczmień, owies, koniczynę czerwoną, aronię, wierzbę plecionkarską, warzywa. Posiadają również las oraz trwałe użytki zielone oraz przydomowy sad. Ponadto mają kozy i krowy oraz drób, dzięki czemu w ofercie posiadają sery i masło, pieką również chleby, przygotowują dżemy, konfitury oraz mogą zaoferować świeże, jak i przetworzone warzywa. Gospodarstwo Państwa Hryc jest przykładem małego gospodarstwa, które dzięki przetwarzaniu płodów powstałych w gospodarstwie oraz sprzedaży bezpośredniej zarówno surowców jak i gotowych produktów jest w stanie uzyskać satysfakcjonujący dochód.
Produkcja ekologiczna jest produkcją bardzo trudną, wymagającą dużej wiedzy, dlatego wyjazdy studyjne ze względu na możliwość wymiany doświadczeń oraz nawiązywanie kontaktów są niezwykle istotne. Odwiedzone gospodarstwa były bardzo zróżnicowane. Pokazały uczestnikom wyjazdu, że zarówno małe gospodarstwo ekologiczne, w którym jest przetwórstwo surowców może dać satysfakcjonujące efekty. Na przykładzie średniego gospodarstwa można wnioskować, że warto wprowadzać innowacyjne metody, rozwijać się, współpracować. Natomiast największe gospodarstwo jest dowodem na to, że nawet na słabszych glebach, przy odpowiednim płodozmianie i hodowli zwierząt możliwe jest uzyskanie wysokich plonów, świetnej jakości. Należy pamiętać, że produkcja ekologiczna to nie tylko produkty najwyższej jakości, ale filozofia życia łącząca poszanowanie zasobów przyrodniczych, odpowiedzialność za zdrowie ludzi oraz przyszłość naszej planety.
UROKI PODLASIA
tekst: Ilona Oleś;
zdjęcia: Ilona Oleś, Joanna Szczęsna
KPODR w Minikowie