Ocieplanie się klimatu oraz postępująca globalizacja to główne przesłanki narastania  zmienności dochodów rolników. Poziom dochodów rolniczych zależy głównie od wielkości gospodarstwa, co wskazuje, że instrumenty oddziaływania na rolników stymulują rolnictwo industrialne. Główne determinanty zmienności dochodów rolniczych leżą poza kontrolą rolnika.

Poziom dochodów przypadających na osobę przeliczeniową pracy rodziny rolniczej (dochodowości pracy) w latach 2004-2016 zależał głównie od wielkości ekonomicznej gospodarstwa (konieczny jest odpowiedni zasób ziemi i innych czynników wytwórczych przypadający na pracującego, aby wystąpiły warunki do osiągania satysfakcjonujących dochodów). Wskazuje to, że instrumenty oddziaływania na rolników stymulują rolnictwo industrialne.

Zmienność dochodowości ziemi, a przede wszystkim pracy wykazywała bardzo duże podobieństwo niezależnie od regionu kraju, typu rolniczego gospodarstwa (kierunku produkcji), wielkości ekonomicznej bądź obszarowej (skali produkcji), czy warunków gospodarowania (LFA normalne i niekorzystne) – zatem, główne determinanty zmienności dochodów rolniczych leżą poza kontrolą rolnika.

Analiza aktywności inwestycyjnej gospodarstw rolniczych z naszego regionu wykazała, że rozstrzygające okazały się działania dostosowawcze gospodarstw w latach 1996-2003. W ich wyniku wyłoniła się grupa gospodarstw o relatywnie większym potencjale wytwórczym, a rolnicy zdobywali cenne doświadczenie w procedurach pozyskiwania funduszy zewnętrznych. Po przystąpieniu Polski do UE w 2004 r. grupa ta była przygotowana na pełne czerpanie z oferty wspólnej polityki rolnej (WPR). Co ważne, inwestycje zwiększały potencjał wytwórczy i poprawiały dochodowość pracy, lecz nie następowała poprawa efektywności ogólnej.

Wypracowany dochód gospodarstwa rolniczego wraz z amortyzacją (ten niepieniężny umowny koszt zużycia środków trwałych pozostaje w dyspozycji zarządzającego) jest rozdysponowywany na umowną opłatę pracy własnej, raty kredytu i nadwyżkę na samofinansowanie rozwoju (inwestycji). Dlatego duże wahania dochodów dezorganizują funkcjonowanie. Znaczące załamanie dochodu bardzo ogranicza bieżącą konsumpcję i standard  życia rodziny oraz możliwości inwestycyjne i rozwój gospodarstwa, a przede wszystkim potęguje zagrożenia utraty płynności finansowej. Uznając doniosłość tych zagadnień KPODR w Minikowie zorganizował 26.11.2018 r. konferencję pt. Tendencje oraz czynniki zmienności dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim na tle Polski i Unii Europejskiej. [pobierz].

Poniżej wybrane zagadnienia z tego spotkania.

• Dochody gospodarstw rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej; dr hab. Aleksander Grzelak, prof. UE w Poznaniu, Katedra Makroekonomii i  Gospodarki Żywnościowej, Wydział Ekonomii [pobierz]. 
• Wpływ kierunku i skali inwestowania na poziom i stabilność dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim; dr inż. Roman Sass, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy [pobierz].
• Zmienność dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim na tle Polski; dr inż. Tadeusz Sobczyński, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie [pobierz].

Konferencję otworzył dr inż. Ryszard Kamiński, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

W latach 2004-2016 dochody gospodarstw rolniczych w Polsce stanowiły około 85% w przeliczeniu na hektar i około 40% w przeliczeniu na gospodarstwo przeciętnego poziomu UE
– dr hab. Aleksander Grzelak, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Rozstrzygającym okresem różnicowania się gospodarstw rolniczych z naszego regionu okazał się okres przedakcesyjny (1996-2003). Wówczas wyłoniła się grupa gospodarstw o relatywnie większym potencjale wytwórczym, a rolnicy zdobywali cenne doświadczenie w procedurach pozyskiwania funduszy
– dr inż. Roman Sass, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy.

Poziom dochodów zależy przede wszystkim od skali produkcji, a ich zmienność jest warunkowana przez czynniki będące poza kontrolą rolnika
– dr inż. Tadeusz Sobczyński, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

dr inż. Tadeusz Sobczyński
KPODR w Minikowie

fot. Jarosław  Domiński
KPODR w Minikowie

7 grudnia w Jacewie oraz 11 grudnia 2018 r. w Kowalewie Pomorskim odbył się cykl szkoleń dotyczących zatrudniania pracowników w rolnictwie. Przedstawiciel Państwowej Inspekcji Pracy oraz specjaliści z Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie przedstawili zagadnienia związane z legalnym zatrudnianiem pracowników w tym cudzoziemców. Omówiono także nadchodzące zmiany w przepisach dotyczących rozliczania VAT przez gospodarstwa rolne.

Przemiany technologiczne i społeczne w branży rolnej uczyniły z tradycyjnych gospodarstw rolnych specyficzny rodzaj działalności gospodarczej o czym przekonało się już wielu przedsiębiorców rolnych. Następujący zanik form pomocy sąsiedzkiej oraz wielopokoleniowej struktury zatrudnienia w gospodarstwie stworzył wyraźny deficyt pracowników rolnych. Zjawisko to jest najsilniej widoczne w wysoce wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych ukierunkowanych na produkcję ogrodniczą i sadowniczą. Dodatkowo charakter pracy w rolnictwie czyni tę branżę często mniej konkurencyjną na rynku pracy co wymusza poszukiwanie przez rolników nowych form zatrudnienia oraz pracowników wśród osób emigrujących w celach zarobkowych. Ponieważ zatrudnienie pracowników związane jest z dużą odpowiedzialnością oraz licznymi obowiązkami formalnymi niezbędne jest stałe uzupełnianie wiedzy.

Duże zainteresowanie wśród uczestników szkoleń wzbudziły również nowe regulacje dotyczące prowadzenia rachunkowości oraz opodatkowania gospodarstw rozliczających VAT na zasadach ogólnych. Najwięcej pytań dotyczyło mechanizmu podzielonej płatności (MPP) – Split payment, nowych deklaracji VAT-7, zasad ich sporządzania, przekazywania i udostępniania jednolitych plików kontrolnych.

Punktem wyjściowym dla żywej dyskusji oraz licznych pytań okazały się również zmiany w przepisach umożliwiające prowadzenie działalności nierejestrowanej w określonych ramach limitu dochodowego.

Na zakończenie prelegenci zasygnalizowali zapowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczące zmian w przepisach podatkowych, które zostały zaplanowane na 2019 rok.

Łukasz Piotrowski, KPODR

Zasady zatrudniania cudzoziemców na terytorium Polski
– Michalina Burker, Państwowa Inspekcja Pracy

Mechanizm podzielonej płatności (MPP) – Split payment
– Iwona Serkowska, KPODR
.

7 listopada w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie, odbyło się szkolenie dotyczące rzepaku ozimego, technologii jego ochrony i nawożenia oraz doboru odmian. W spotkaniu wzięło udział trzydzieści osób, wśród których byli rolnicy oraz uczniowie szkół rolniczych.

Uczestników szkolenia powitał Dyrektor KPODR w Minikowie – Ryszard Kamiński, który podkreślił, że zapotrzebowanie na rzepak jest duże, oraz że warto rozwijać współpracę między doradcami i rolnikami. Dyrektor wspomniał także o wykorzystaniu śruty rzepakowej jako cennego źródła białka krajowego pochodzenia w żywieniu zwierząt gospodarskich.

Następnie wykłady poprowadzili:

                Adam Piszczek – KPODR

                Daniel Tubicz – RAPOOL

                Emilia Kurant – Andrzejczak – Agrochest

                Jarosław Klufczyński – KWS

                Sławomir Sylwestrzak – Innvigo

                Tomasz Szyński  – Yara

Celem szkolenia było przekazanie wiedzy na temat nowych odmian rzepaku i ich właściwości takich jak: zimotrwałość, genetyczna odporność na wirusa żółtaczki rzepy (Turnip yellow virus – TuYV), wysokość i stabilność plonów. Uczestnicy zapoznali się również z nowymi preparatami do ochrony rzepaku oraz ich zaletami. Sczególną uwagę poświęcono odczynowi gleby oraz wapnowaniu. Poruszono również kwestie odpowiedniego dawkowania, terminowego stosowania i odpowiedniej aplikacji nawozów.

Szkolenie zakończyło się prezentacją trzydziestu siedniu różnych odmian rzepaku ozimego posianych na polach demonstracyjnych w pobliżu KPODR. Odmiany pochodziły z czołowych hodowli: HR Strzelce, Danko, KWS, Agrochest, Rapool, Danko, R.A.G.T., Syngenta, Euralis, Limagren oraz Saatbau. Niektóre z zaprezentowanych odmian są nowością na rynku. Przedstawiono również dwie technologie ochrony rzepaku ozimego firmy Syngenta i Innvigo nawożonego według zaleceń firmy Yara. Pole demonstracyjne jest otwarte dla wszystkich zainteresowanych.

Szkolenie – „Nowe odmiany rzepaku ozimego, technologie ochrony i nawożenie” jest zapowiedzią międzynarodowej konferencji Eurorzepak 2019, która odbędzie się 23 maja 2019 roku w Minikowie.

Opracował
Josip Zubac

zdjęcia: Jarosław Domiński i Adam Piszczek

Kujawko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie