Jarosław Domiński
14. Rośliny, które udomowiły człowieka
Od kiedy człowiek zaczął prowadzić osiadły tryb życia zaledwie kilka roślin zdominowało jego jadłospis: pszenica, kukurydza, ryż, proso, ziemniaki i jęczmień. Rośliny te towarzyszą nam do dziś dnia, a trzy pierwsze z wymienionych są w czołówce światowej produkcji zbóż. Niektórzy uważają, że to pszenica udomowiła człowieka, a nie odwrotnie, zapewniając sobie tym samym największy sukces spośród wszystkich roślin rosnących na naszej planecie. Obecnie ludzie uprawiają ponad 100 odmian tego zboża. Jednymi z pierwszych były płaskurka i samopsza udomowione około 10 tysięcy lat temu na terenie Azji Wschodniej. Dziś wracają do łask i w wielu miejscach znowu można je spotkać na naszych polach. Głównie za sprawą gospodarstw ekologicznych, ale nie tylko, bo nie bez znaczenia pozostaje zawarta w nich wysoka zawartość składników odżywczych, na co zwracają uwagę dietetycy. Choć zboża te nie wygrają w bezwzględnej walce na wydajność i modną ostatnimi czasy obniżoną zawartość glutenu, to konsumenci potwierdzają, że ich smak jest dużo „głębszy” i wyraźniejszy,a tym samym są znacznie smaczniejsze niż wiele współczesnych odmian pszenicy. Posiadają też jeszcze jedną ważną cechę – są idealnie dostosowane do naszych warunków klimatycznych, a przez to niezwykle odporne.
Orkisz (zwany także zwyczajowo szpelcem) to kolejna odmiana pszenicy, która w ostatnich latach „powróciła z martwych”. Jeszcze kilka lat temu mało kto słyszał o tej roślinie, a jeszcze mniej osób wiedziało, jak ona wygląda. Pojawiła się na naszych polach znacznie później niż płaskurka i samopsza, bo „dopiero” 5 tysięcy lat temu. Orkisz wspominany jest także w Biblii. Swój renesans przeżywał w średniowieczu. Obecnie staje się coraz popularniejszy, choćby pod postacią wódki destylowanej w Polsce, wyróżnionej złotym medalem na Światowym Konkursie Alkoholi w San Francisco. Coraz bardziej doceniają go również konsumenci wielu krajów Europy Zachodniej, gdzie coraz modniejsze są ciastka, precle i krakersy z mąki orkiszowej, a także piwo ważone na słodzie z ziaren orkiszu.
Zbożem, które zaczęto uprawiać mniej więcej w tym samym czasie co pszenicę, jest jęczmień. Odbywało się to początkowo w podobnym regionie świata, czyli w Azji Wschodniej oraz w… Tybecie. Zboże to ma bardzo ciekawą i różnorodną historię. Było wykorzystywane przez naszych przodków do wypieku chleba, a także jako waluta! Stanowiło podstawowe źródło wyżywienia rzymskich gladiatorów zwanych z tego powodu hordearii, co oznacza… „zjadacze jęczmienia”. Piwo na bazie słodu z jęczmienia jest prawdopodobnie najstarszym alkoholem, jaki spożywali ludzie. Ziarna tego zboża wykorzystywano dawniej w Anglii w celach mierniczych. Do dziś miarę opartą na tym systemie wykorzystuje się w przemyśle obuwniczym w Wielkiej Brytanii i w USA. Jęczmień, podobnie jak orkisz należy do zbóż, o których wspomina Biblia. Współcześnie z jęczmienia produkuje się mąkę do wypieków, która uważana jest za jedną z najzdrowszych. Powszechnie stosowany jest także w browarnictwie. Zboże to należy do jednych z pierwszych roślin uprawnych, w przypadku których naukowcy stworzyli kompletną mapę genów (jest ich około 80 tysięcy).
Innym ważnym dla człowieka zbożem jest proso (zwane potocznie polskim ryżem lub królową kasz), które „udomowiono” około 7 tysięcy lat temu w Azji Wschodniej (znowu!), gdzie powszechnie uprawia się je do dziś. W Polsce nie jest tak popularne jak dawniej, choć moda na to zboże powraca. A to głównie ze względu na wysokie właściwości prozdrowotne – nie zawiera glutenu, wspomaga pamięć i koncentrację, pomaga walczyć ze zgagą, sprawia, że włosy i paznokcie stają się mocniejsze i bardziej lśniące, a do tego posiada właściwości rozgrzewające! Stanowi bogate źródło witamin z grupy B. Proso spożywa się pod postacią kaszy jaglanej, która jest niczym innym niż wyłuskanym zbożem. Źle przygotowana potrafi być gorzka, czym można tłumaczyć jej niewielką popularność. A to takie proste! – wystarczy zalać kaszę na jedną godzinę wodą i dokładnie wypłukać albo prażyć przez minutę na sucho, ciągle mieszając i voila… problem znika. W USA zboże to uprawia się głównie na pokarm dla ptaków. Dokarmianie ptaków staje się coraz popularniejsze również w Polsce. Może to dobry kierunek dla części naszych rolników? Tym bardziej, że uprawa prosa nie jest wymagająca. Spośród wszystkich uprawianych w naszym kraju zbóż potrzebuje ono najmniej wody, sporo ciepła (a tego wraz ze zmianami klimatu przybywa), i rośnie bardzo szybko.
Rośliną, którą człowiek udomowił równie dawno jak poprzednie, bo około 9 tysięcy lat temu, jest soczewica jadalna, a stało się to… tym razem na obszarze Bliskiego Wschodu. Roślina ta stanowiła bardzo ważny produkt żywnościowy w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Na terenie Polski jej uprawy odkryto równie dawno, bo pod koniec epoki kamienia (nie łupanego, ale tego młodszego, gładzonego). Spośród roślin strączkowych, zaraz po soi, posiada najwyższą wartość kaloryczną. Ta pyszna roślina znów powraca na nasze stoły, głównie ze względu na swoje właściwości odżywcze (stanowi doskonałą alternatywę dla mięsa), zdrowotne (chroni przed nowotworami) i smakowe – kto nie jadł pasty z soczewicy na świeżo upieczonym pszennym chlebie (koniecznie z płaskurki), ten nie wie, co traci. Obecnie roślina ta jest rzadko uprawiana w naszym kraju. Jej największe zasiewy znajdują się w Kandzie, Indiach i Australii.
W podobnym czasie jak poprzednie rośliny, ponownie na terenie Azji Wschodniej, zaczęto uprawiać grykę. I po prawie 8 tysiącach lat niemal zaprzestano jej produkcji. Dzisiaj uprawia się tylko niewielki odsetek tego, co jeszcze przed stu laty. A szkoda, bo gryka ma bardzo szerokie zastosowanie – produkuje się z niej kaszę, makaron, płatki, otręby, mąkę, piwo, whisky, herbatę i wiele innych produktów. Do tego jest rośliną miododajną i wykorzystywaną na paszę dla zwierząt. Nie zwiera glutenu, w związku z czym wraca ostatnimi czasy moda na spożywanie gryki. Dawniej ze względu na lekkostrawność i właściwości rozgrzewające nieprażoną kaszę gryczaną podawano dzieciom i chorym, a także kobietom na zbyt obfite miesiączkowanie, a odwar służył przy biegunkach. Obecnie największym producentem gryki są Rosja i Chiny.
Chyba nie ma bardziej polskiego warzywa niż ziemniak, ale jego historia rozpoczyna się daleko od naszego kraju. Został „udomowiony” 7 do 10 tysięcy lat temu na obszarze współczesnego Peru i Boliwii. Do Europy sprowadzono go w drugiej połowie XVI wieku przez hiszpańskich konkwistadorów. Na skutek selekcji dokonywanej przez wieki przez hodowców na całym świecie znanych jest dziś ponad tysiąc odmian tego warzywa. Ponad 99% uprawianych współcześnie ziemniaków pochodzi od odmian wyhodowanych pierwotnie na terenie Chile. Po sprowadzeniu go do Europy niezwykle silnie związał się z europejską kulturą. Niektórzy przypisują mu gwałtowny wzrost liczby ludności na terenie Europy. Ale tak silne uzależnienie od tego warzywa miało też swoje mroczne strony. W czasie zarazy ziemniaka (choroby grzybowej) ginęły z głodu miliony ludzi, a kolejne miliony emigrowały do Ameryki Północnej w poszukiwaniu lepszego życia (tylko w Irlandii w latach 40. XIX w. zmarło z głodu ponad 20% populacji, a 2 miliony wyjechało do USA). Europa Środkowa, w tym Polska, od dziesiątek lat przoduje w uprawie ziemniaków. W naszym kraju uprawia się 122 odmiany, z czego 80 wyselekcjonowali polscy rolnicy. To właśnie nasze rodzime odmiany są najlepiej przystosowane do panujących w Polsce warunków klimatycznych oraz zagrażających im szkodników, a konsumenci wybierają je najchętniej.
Lebioda to jedno z warzyw, które dzisiaj traktowane jest jako chwast, a nie roślina uprawna. I rzeczywiście coś w tym jest, gdyż rośnie ona w miejscach, których nie podejrzewalibyśmy o występowanie warzyw, np. ugory, nieużytki, śmietniska, tereny ruderalne, skarpy rowów. Dawniej lebioda była powszechnie hodowana w naszych ogródkach – od niemal niepamiętnych czasów aż do XVIII w. Jednak rozwój upraw zbóż, a w szczególności ziemniaków, spowodował, że lebioda odeszła w zapomnienie. Dziś raczej nie sposób ją spotkać jako roślinę uprawną, a szkoda, bo jest wyjątkowo smaczna i zdrowa. Młode liście (zbieramy tylko takie) smakują jak szpinak i idealnie nadają się do pysznych wiosennych sałatek. Należy jednak uważać na stare osobniki, gdyż kumulują się w nich substancje trujące. Ale i je łatwo można wyeliminować, gotując i odlewając wodę. Ziemniaki zawierają trucizny, a jakoś nikt nie boi się ich spożywać!
Patrząc na historię roślin, wokół których skupiały się całe cywilizacje i które zapewniały wyżywienie setek, a czasem milionów ludzi, można zauważyć, że na przestrzeni wieków niewiele się zmieniało. Przez tysiące lat dominowały pszenica i jęczmień. Jako dodatek lub zamiennik w niektórych rejonach pojawiało się proso. Ziemniaki weszły do powszechnej produkcji około 500 lat temu i dalej są powszechnie uprawiane. Grykę praktycznie zaprzestano uprawiać na masową skalę na początku XX wieku. Do współczesnych czasów jako najważniejsze rośliny uprawne w naszych warunkach przetrwały pszenica i jęczmień, które wraz z ryżem (mniej dla nas istotnym) stanowią najczęściej uprawiane zboża na świecie. Czyżby zatem w teorii „udomowienia” człowieka przez pszenicę kryło się ziarno prawdy? No bo jak wyjaśnić panowanie jednego gatunku rośliny przez ponad 10 tysięcy lat.
Ostatnie lata to okres gwałtownych przemian, także w rolnictwie. Zwłaszcza w rolnictwie. Pomimo że pszenica dalej króluje na naszych polach, to liczba jej odmian stale rośnie, pojawiają się formy genetycznie zmodyfikowane (choć jeszcze nie w Polsce). Inną zauważalną zmianą jest pojawianie się w naszym kraju ogromnych połaci innego zboża – kukurydzy. W 2000 roku areał zasiewów tej rośliny w naszym kraju wynosił zaledwie około 300 tysięcy hektarów, ale już w 2012 roku przekroczył milion hektarów! Przyrodnicze skutki tak gwałtownego wzrostu uprawy kukurydzy obserwujemy już teraz. I nie napawają one optymizmem. Uprawy te są nie tylko nieprzyjazne ptakom (choćby bocianom czy orlikom krzykliwym), to dodatkowo przyczyniają się do zwiększania pogłowia dzików! Na co jeszcze wpłynie ta gwałtowana zmiana w naszym krajobrazie rolniczym? Nikt nie zna odpowiedzi na to pytanie. Czas pokaże.
Adam Zbyryt
XVIII edycja konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów”
|
XVIII edycja konkursu
|
Głównym celem konkursu jest identyfikacja i promocja polskich produktów regionalnych osadzonych głęboko w polskiej tradycji i od wielu lat wytwarzanych tymi samymi metodami, według tych samych receptur. Ważne jest znalezienie i zachowanie narodowych specjałów, zanim odejdą w zapomnienie, wyparte przez „szybką” przemysłową żywność. Zależy nam, aby do konkursu zgłaszane były produkty i potrawy, które w przyszłości mogą być dostępne dla szerszej grupy konsumentów.
Konkurs przebiega dwuetapowo:
I etap – w czasie finałów regionalnych – wyłonieni zostaną laureaci w kategoriach:
1. Najlepszy regionalny produkt żywnościowy. Produkt pochodzenia zwierzęcego, roślinnego, napoje oraz produkt mieszany.
2. Najlepsza potrawa regionalna.
II etap to wybór dokonany przez Krajową Kapitułę Konkursu – spośród produktów nominowanych w regionach – wręczone zostaną statuetki „Perła 2018” podczas Wielkiego Finału Konkursu 23 lub 30 września 2018 roku w Poznaniu.
Sekcja dotycząca produktu odbędzie się w budynku restauracji, natomiast sekcja dotycząca gastronomii – w Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej.
W załączeniu regulaminy oraz formularze zgłoszeniowe XVIII edycji konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów” na najlepszy produkt żywnościowy oraz najlepszą potrawę regionalną.
Dokumenty do pobrania:
https://www.produktyregionalne.pl/edc_media/List/Item-20/TinyFiles/Regulamin-nkd-sr-18-potrawy.doc
https://www.produktyregionalne.pl/edc_media/List/Item-20/TinyFiles/Regulamin-konkursu-nkd-sr-01.docx
https://www.produktyregionalne.pl/edc_media/List/Item-20/TinyFiles/Regulamin-nkd-sr-18-produkt.doc
https://www.produktyregionalne.pl/edc_media/List/Item-20/TinyFiles/Zgloszenie-potrawa-2018.docx
https://www.produktyregionalne.pl/edc_media/List/Item-20/TinyFiles/Zgloszenie-produkt-01.docx
Zgłoszenia produktu/produktów oraz dań i potraw należy dokonać poprzez wypełnienie Kart zgłoszeniowych i nadesłanie ich do 10 kwietnia 2018 na adres:
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie,
89-122 Minikowo
z dopiskiem: NKD – Smaki Regionów
Informacji o konkursie udziela:
Beata Chełminiak
52 386 72 13; 723 692 545
beata.chelminiak@kpodr.pl
Afrykański Pomór Świń – Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Podsumowanie XXIV edycji Konkursu „Rolnik Farmer Roku”
2 lutego 2018 roku w hotelu The Westin Warsaw odbyła się Gala Finałowa XXIV edycji Ogólnopolskiego Konkursu ROLNIK – FARMER ROKU. Organizatorem Konkursu jest Stowarzyszenie „Polski Klub ROLNIK – FARMER ROKU”. Patronat honorowy sprawują: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz JM Rektor Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. J.J. Śniadeckich w Bydgoszczy.
Podobnie jak w latach ubiegłych kandydatów do tytułu Rolnik–Farmer Roku zgłaszały: wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego, Oddziały Terenowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz izby rolnicze. Prawo zgłaszania kandydatów mają również finaliści i laureaci poprzednich edycji – członkowie Stowarzyszenia „Polski Klub ROLNIK FARMER ROKU”. Do udziału w XXIV edycji zgłoszonych zostało kilkaset gospodarstw, z pośród których jury wyłoniło 28 finalistów. Od lipca do września 2017 roku gospodarstwa wizytowali członkowie kapituły konkursu. Podstawowym kryterium oceny kandydatów w poszczególnych kategoriach była efektywność gospodarowania mierzona wydajnością i uzyskiwanymi plonami. Premiowano również osiągnięcia wynikające z nowoczesnego gospodarowania, nawet w niesprzyjających warunkach przyrodniczych i rynkowych. Oceniano stosowane technologie i techniki produkcji, rozwój gospodarstwa a także działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego. Kapituła zwracała również uwagę na aktywność, pomysłowość, przedsiębiorczość rolnika, jego zaangażowanie na rzecz środowiska lokalnego oraz działalność społeczną. Spośród 28 finalistów Kapituła wyłoniła 10 laureatów.
Laureatami XXIV edycji konkursu w poszczególnych kategoriach zostali:
- Gospodarstwa rodzinne – Beata i Piotr Kondraccy, Górne, woj. lubelskie. W 100 hektarowym gospodarstwie prowadzona jest produkcja trzody chlewnej w cyklu zamkniętym, uprawiane są zboża buraki cukrowe oraz warzywa.
- Gospodarstwa rodzinne – Hanna i Krzysztof Kowalscy, Winniki, woj. mazowieckie. W gospodarstwie kultywowana jest tradycja tłoczenia oleju na zimno i hodowla trzody chlewnej. Oleje lniany i rzepakowy wytwarzane są z własnych plonów i tłoczone wg starych receptur w przydomowej olejarni.
- Gospodarstwa rodzinne – Anna i Józef Wojewódzcy, Winnice, woj. mazowieckie. Państwo wojewódzcy od 9 lat zajmują się opasem bydła, w gospodarstwie dominuje opas buhajków i jałówek oraz cieląt ubijanych w wieku 8 miesięcy.
- Gospodarstwa rodzinne – Dorota Wyrobek, Ślizów, woj. dolnośląskie. Pani Dorota prowadzi 273-ha gospodarstwo, w którym dominującym kierunkiem jest hodowla bydła mlecznego. Pogłowie bydła liczy 600 sztuk, w tym 320 krów o wydajności 10600 kg mleka.
- Gospodarstwa rodzinne – Anna i Tadeusz Zatylni, Zamość, woj. wielkopolskie. Właściciele prowadzą 150 hektarowe gospodarstwo nastawione na produkcję roślinna, głównie nasienną a także na uprawę ziemniaków jadalnych i sadzeniaków.
- Ogrodnictwo – Elżbieta i Dariusz Florek , Elżbieta i Krzysztof Florek, Służów, woj. świętokrzyskie. W gospodarstwie uprawiane są głównie pomidory i ogórki na podłożu z włókna kokosowego sprowadzanego ze Sri Lanki. Posiadają zaszczytny tytuł Top Produkt.
-
Ogrodnictwo – Angelika i Rafał Krzyżanowscy, Nowa Wieś, woj. mazowieckie.
W 41.5 hektarowym gospodarstwie uprawia się 17 ha borówki, pozostałe zaś to produkcja szkółkarska. -
Gospodarstwa o alternatywnych źródłach dochodu – Maciej Czajkowski, P-HPR-Ł Sokołowo Sp. z o.o., pow. Golub-Dobrzyń, woj. kujawsko-pomorskie.
Pan Maciej Czajkowski kieruje przedsiębiorstwem rolnym, w którym udziały posiada rodzina Czajkowskich. Pan Maciej od lat konstruuje maszyny rolnicze do uprawy pasowej w systemie uproszczonym. Podczas gali Pan Czajkowski otrzymał Laur Przedsiębiorcy Rolnego od miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny” – patrona medialnego konkursu. -
Przedsiębiorstwa rolnicze – Norbert Styrc, COBORU SDOO Pawłowice, woj. śląskie,
Pan Styrc od 24 lat jest dyrektorem Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Pawłowicach, gdzie od 19 lat koordynuje program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego dla województwa śląskiego. -
Grupy producenckie – Spółdzielnia Producentów Ziarna zbóż i nasion roślin oleistych „AGRO-KŁOS”, Wtelno, pow. bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie.
Grupa zrzesz 36 członków zajmujących się produkcja zbóż i nasion roślin oleistych. Inicjatorem założenia grupy był Pan Wojciech Mojzesowicz, aktualnie członek Zarządu. Prezesem grupy jest „AGRO-KŁOS” jest Pan Stanisław Ormiński, zastępcą Pan Grzegorz Kozioł; biuro prowadzi dyrektor Pani Katarzyna Zywert.
Wśród osiemnastki finalistów XXIV edycji konkursu znaleźli się również przedstawiciele naszego województwa. Byli to: Małgorzata i Andrzej Tęcza z Ciężkowa w powiecie Szubin i Regina i Jarosław Zasuń z Białego Boru – pow. Grudziądz.
Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach poza tytułem ROLNIK-FARMER ROKU, otrzymali: statuetkę „Złote jabłko”, pamiątkowe grawertony, listy gratulacyjne od Prezydenta RP, nagrody rzeczowe i prawo członkostwa w Stowarzyszeniu „Polski Klub ROLNIK-FARMER ROKU”.
Finaliści i laureaci usłyszeli słowa szacunku uznania oraz szczere gratulacje od zaproszonych gości honorowych, wśród których byli między innymi: minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel, prorektor UTP w Bydgoszczy – prof. dr hab. Dariusz Pańka, Wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski, Witold Strobel – Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa
Zwieńczeniem uroczystej gali finałowej było wieczorne spotkanie laureatów i zaproszonych gości. O wspaniałą atmosferę zadbała jak co roku przewodnicząca Kapituły Konkursu dr inż. Teresa Kucharska.
Marta Adamowicz
KPODR Minikowo
ARiMR- środki na wyrównanie dochodów producentów trzody z terenów ASF
10 lutego br. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 stycznia 2018 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz. 303), wprowadzające nową formę pomocy finansowej dla producentów trzody chlewnej, którzy utrzymywali bądź utrzymują te zwierzęta w siedzibach stada położonych na obszarze objętym restrykcjami w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń.
Pomoc będą mogli otrzymać producenci trzody chlewnej:
1) którym został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności,
2) będący mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia nr 702/2014,
3) którzy utrzymują lub utrzymywali świnie w siedzibie stada, której nadano numer na podstawie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na obszarze:
- wymienionym w części II lub III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE z dnia 9.10.2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE lub
- zapowietrzonym lub zagrożonym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, ustanowionym zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Pomoc będzie udzielana na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej przez producenta trzody chlewnej:
- ze sprzedaży od 1 lipca 2017 r. świń z siedziby stada położonej na obszarze wymienionym w części II lub III załącznika do decyzji 2014/709/UE lub obszarze zapowietrzonym lub zagrożonym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, ustanowionym zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;
- w 2017 r. w związku z wprowadzeniem, w tym roku, na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt zakazu przemieszczania świń lub obrotu świniami na obszarze zapowietrzonym lub zagrożonym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, na którym znajduje się siedziba stada producenta trzody chlewnej.
Pomoc nie przysługuje do świń:
- do których producent trzody chlewnej otrzymał pomoc w ramach nadzwyczajnej pomocy dostosowawczej dla producentów mleka i rolników w innych sektorach hodowlanych, lub
- do których producent trzody chlewnej otrzymał pomoc w ramach nadzwyczajnych środków wspierania rynku wieprzowiny, lub
- do których producent trzody chlewnej otrzymał pomoc w ramach krajowych programów wsparcia, lub przyznano odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia, lub odszkodowanie na podstawie decyzji powiatowego lekarza weterynarii nakazującej zabicie świń lub poddanie ich ubojowi, lub
- które producent trzody chlewnej sprzedał w ramach prowadzonej działalności handlowej, przetwórczej, utylizacji, targów, wystaw, pokazów lub konkursów.
Wsparcie będzie udzielane do wysokości środków przewidzianych na realizację tej pomocy w planie finansowym Agencji. Pomoc na ten cel, będzie udzielana na warunkach określonych w art. 26 rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 193 z 1.7.2014).
Wnioski o udzielenie pomocy finansowej można składać w biurach powiatowych Agencji właściwych ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta świń, na formularzu opracowanym przez Agencję – otwórz.
Formularz wniosku będzie również dostępny w biurach powiatowych Agencji.
Pomoc przyznawana będzie w drodze decyzji kierownika biura powiatowego Agencji.
W przypadku ubiegania się o wsparcie dotyczące:
-
wyrównania kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń od 1 lipca 2017 r. – producent świń będzie zobowiązany do złożenia wniosku wraz z wypełnioną częścią IX.A. Do wniosku należy dołączyć "Oświadczenie producenta świń o kwocie obniżonego dochodu ze sprzedaży świń za okres, za który składany jest wniosek o udzielenie pomocy finansowej" wraz z załącznikiem do oświadczenia – otwórz.
W przypadku gdy producent świń ubiega się o wsparcie dla więcej niż jednej siedziby stada i/lub więcej niż jednego okresu dla danej siedziby, to dla każdej z tych siedzib stada i każdego z okresów należy złożyć:- dodatkową część IX.A (pkt od A2 do A5) z wniosku – otwórz,
-
dodatkowy załącznik do "Oświadczenia producenta świń o kwocie obniżonego dochodu ze sprzedaży świń za okres, za który składany jest wniosek o udzielenie pomocy finansowej" dotyczący wyliczenia kwoty dochodu – otwórz.
Wnioski będzie można składać wielokrotnie, przy czym o pomoc finansową do każdego z okresów będzie można wystąpić tylko raz.
-
wyrównania kwoty dochodu 2017 r. w związku z wprowadzeniem w 2017 r. zakazu przemieszczania świń lub obrotu świniami – producent świń będzie zobowiązany do złożenia wniosku wraz z wypełnioną częścią IX.B.
W przypadku gdy producent występuje o wsparcie dla więcej niż jednej siedziby stada, zobowiązany jest do złożenia wypełnionej części IX.B – otwórz osobno dla każdej z nich.
Ponadto zgodnie z przepisami przedmiotowego rozporządzenia do wniosku dołącza się:
- kopie faktur lub faktur RR lub innych dowodów księgowych potwierdzających uzyskane dochody za okres niezbędny do obliczenia kwoty pomocy.
- zgodę współposiadaczy gospodarstwa na ubieganie się o pomoc finansową, jeżeli gospodarstwo jest przedmiotem współposiadania, złożoną na formularzu udostępnionym przez ARiMR – otwórz.
źródło: https://www.arimr.gov.pl/aktualnosci/artykuly/arimr-rozpoczela-nabor-wnioskow-o-przyznanie-pomocy-na-wyrownanie-kwoty-dochodu-uzyskanego-prze.html
Konkurs KRUS dla właścicieli gospodarstw – XVI Konkurs Bezpieczne Gospodarstwo Rolne
Od 2003 r. Konkurs organizowany jest przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Państwową Inspekcją Pracy. W 2018 roku jednym z organizatorów jest również Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. XVI Konkurs Bezpieczne Gospodarstwo Rolne uzyskał Patronat Honorowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w roku 100-lecia Odzyskania Niepodległości 1918-2018.
W piętnastu dotychczasowych edycjach udział wzięło ponad 18 tysięcy gospodarstw indywidualnych. Laureaci Konkursu otrzymali atrakcyjne nagrody rzeczowe i finansowe – w ubiegłym roku zwycięzca został uhonorowany ciągnikiem o mocy 55 KM.
Konkurs jest jednym z wielu działań prewencyjnych prowadzonych przez Kasę na rzecz zmniejszenia liczby wypadków i chorób zawodowych rolników. Celem Konkursu jest promocja zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym. Udział w Konkursie mogą brać zarówno duże, jak i małe gospodarstwa rolne.
Właściciele zgłaszanych gospodarstw mają okazję do zaprezentowania swoich warsztatów pracy i osiągnięć zawodowych, zdobycia cennych nagród, a także poddania gospodarstwa profesjonalnemu audytowi bezpieczeństwa pracy, który przeprowadzą komisje konkursowe. Podczas eliminacji sprawdzą one, czy zasady ochrony zdrowia i życia są stosowane w ocenianym gospodarstwie, a także czy wyeliminowane są w nim zagrożenia wypadkowe. W skład komisji konkursowych wchodzą specjaliści z zakresu bhp w rolnictwie, reprezentujący Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Państwową Inspekcję Pracy, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Ochotniczą Straż Pożarną i inne instytucje działające w środowisku wiejskim. Zastosowanie się do ich rad i uwag przyczynia się do wyeliminowania wielu zagrożeń, a tym samym do zmniejszenia ryzyka wypadków i chorób zawodowych rolników oraz ich rodzin.
Ważne terminy:
31.03.2018 r. – upływa termin zgłaszania udziału w konkursie
25.05.2018 r.- zakończenie etapu regionalnego konkursu
15.06.2018 r. – zakończenie etapu wojewódzkiego
09.07-27.07.2018 r. – wizytacja gospodarstw finałowych.
Informacja przekazana za pośrednictwem OR KRUS w Bydgoszczy
Zasady bioasekuracji w całym kraju
W Dzienniku Ustaw ogłoszone zostało 13 lutego 2018 r. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 lutego 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 360).
Wprowadzona nowelizacja rozporządzenia była konieczna ze względu na zagrożenie dalszego szerzenia się choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wystąpienie choroby na danym terenie powoduje restrykcje i wiąże się z koniecznością likwidacji zakażonych stad, co z kolei pociąga za sobą skutki ekonomiczne i społeczne. Dlatego konieczne jest zabezpieczenie gospodarstw przed ewentualnym przeniesieniem wirusa ASF. Wprowadzane przepisy mają za zadanie podnieść poziom zabezpieczenia gospodarstw, a tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej choroby.
Rozporządzenie wprowadza dla posiadaczy świń w całym kraju m.in. następujące obowiązki, których celem jest ograniczenie ryzyka przeniesienia wirusa ASF do chlewni:
- prowadzenia rejestru środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie,
- zabezpieczenia budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych,
- utrzymywania świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne,
- wykonywania czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie,
- stosowania przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia,
- bieżącego oczyszczania i odkażania narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń,
- używania przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności,
- wyłożenia mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych pomieszczeń, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego,
- sporządzenia przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń oraz bieżącego aktualizowania tego spisu,
- zabezpieczenia wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,5 m, związanym na stałe z podłożem – w przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie w systemie otwartym,
- karmienia świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących.
Spełnienie wprowadzanych wymagań dla gospodarstw pozwoli na znaczące zmniejszenie ryzyka przeniesienia ASF do gospodarstwa, w którym utrzymywane są świnie.
Rozporządzenie wchodzi w życie 28 lutego 2018 r.
Dostosowanie gospodarstwa utrzymującego świnie do tych wymagań będzie kontrolowane przez organy Inspekcji Weterynaryjnej. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie wymagań weterynaryjnych powiatowy lekarz weterynarii będzie wydawał decyzje administracyjne nakazujące usunięcie uchybień lub będzie nakazywał ubój lub zabicie świń i zakazywał ich utrzymywania w gospodarstwie.
Producenci świń, którzy otrzymają decyzję powiatowego lekarza weterynarii o zakazie utrzymywania świń w związku z brakiem spełniania warunków bioasekuracji będą mogli ubiegać się o pomoc finansową w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w związku z utraconymi dochodami z tytułu prowadzenia produkcji świń.
Pomoc będzie dotyczyła ilości świń utrzymywanych w gospodarstwach rolnych w 2017 r, ale do ilości nie większej niż 50 sztuk, przy stawce pomocy 0,36 zł za każdy dzień od 1 świni. Pomoc będzie wypłacana w okresie obowiązywania zakazu utrzymywania świń lecz nie dłużej niż trzy lata.
Źródło: https://www.minrol.gov.pl/Ministerstwo/Biuro-Prasowe/Informacje-Prasowe/Zasady-bioasekuracji-w-calym-kraju
Lista odmian zalecanych (LOZ) do uprawy w 2018 r. w woj. kujawsko-pomorskim
VIII Ogólnopolski Konkurs Plastyczny dla dzieci
VIII Ogólnopolski Konkurs Plastyczny dla dzieci
„Bezpiecznie na Wsi Mamy – Upadkom Zapobiegamy”
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie w 2018 roku włączył się do działań związanych z organizacją Konkursu Plastycznego dla szkół podstawowych. Celem Konkursu jest propagowanie bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym, a tegoroczna edycja ma wskazać elementy bezpieczeństwa związane z upadkami w obejściu gospodarstwa.
W związku z powyższym zachęcamy do wzięcia udziału w Konkursie. Zasady udziału opisane zostały
w Regulaminie, w którym znajduje się również Formularz zgłoszeniowy. Dokument ów należy złożyć w Oddziale Regionalnym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Bydgoszczy.
Załącznik: Regulamin VIII Konk Plastycznego
