Od 1 czerwca do 14 lipca 2023 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie prowadziła nabór wniosków od rolników działających w sektorze zbóż i nasion oleistych, którzy ponieśli straty gospodarcze spowodowane przywozem ziarna z Ukrainy.  Pomoc można otrzymać do następujących gatunków: kukurydza, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto, mieszanki zbożowe, rzepak lub rzepik. Wniosek można złożyć wyłącznie elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych ARiMR.

O przyznanie pomocy mogą się ubiegać rolnicy lub ich małżonkowie, którzy:

• ponieśli straty gospodarcze spowodowane przez zwiększony przywóz zbóż i nasion oleistych z Ukrainy;
• w roku 2022 złożyli wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich, w którym deklarowali uprawę
• posiadają nadany numer identyfikacyjny;
• wyrazili zgodę na wymianę korespondencji za pomocą PUE ARiMR.

Wsparciem objęte są również spółdzielnie produkcji rolnej albo spółdzielnie rolników. W przypadku śmierci rolnika, która nastąpiła w okresie od złożenia wniosku o pomoc do dnia wydania decyzji, pomoc może zostać przyznana także na wniosek jego małżonka.

Dofinansowanie nie przysługuje rolnikowi, który jest jednocześnie podmiotem skupującym zboża lub nasiona oleiste w związku z prowadzoną przez ten podmiot produkcją zwierzęcą w odniesieniu do sprzedaży danego rodzaju zbóż, rzepaku lub rzepiku, które zostały zakupione przez ten podmiot.

Maksymalna powierzchnia, do której można uzyskać wsparcie, wynosi 300 ha. Aby otrzymać pomoc, rolnik musi sprzedać kukurydzę, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto, mieszanki zbożowe, rzepak lub rzepik, podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż lub nasion oleistych. Nabywcą może być także podmiot skupujący zboża lub nasiona oleiste w związku z prowadzoną produkcją zwierzęcą.

Sprzedaż poszczególnych gatunków roślin musi nastąpić:

• 1 grudnia 2022 r. a 30 czerwca 2023 r. – w przypadku żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta, mieszanek zbożowych lub nasion rzepaku lub rzepiku;
• między 15 kwietnia a 30 czerwca 2023 r. – w przypadku kukurydzy.

Transakcja musi zostać udokumentowana fakturami VAT, ich duplikatami lub fakturami VAT RR.

Jeśli o wsparcie ubiega się spółdzielnia produkcji rolnej albo spółdzielnia rolników, maksymalna powierzchnia objęta dofinansowaniem nie może przekroczyć iloczynu liczby członków oraz 300 ha. Warunkiem zastosowania zwiększonego limitu powierzchni w takim przypadku jest poddanie się spółdzielni badaniu lustracyjnemu w ciągu trzech lat poprzedzających rok złożenia wniosku o przyznanie tej pomocy.

Wnioski można składać wyłącznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych w terminie od 1 czerwca do 14 lipca 2023 r. Więcej czasu na dostarczenie dokumentów, bo do 10 września 2023 r., będą mieć małżonkowie rolników zmarłych w okresie od złożenia wniosku do dnia wydania decyzji o przyznaniu wsparcia.

Wysokość pomocy, którą można otrzymać, zależy m.in. od gatunku sprzedanych roślin.

W przypadku żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta, mieszanek zbożowych, nasion rzepaku lub rzepiku sprzedanych w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 30 czerwca 2023 r. wsparcie nie może przekroczyć:

1. iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw zatwierdzonej do jednolitej płatności obszarowej oraz
2. iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw, która stanowi iloraz liczby ton wynikającej z faktur VAT i przelicznika:
   • 4,5 – dla jęczmienia lub pszenżyta,
   • 3,5 – dla żyta, owsa, mieszanek zbożowych, rzepaku lub rzepiku.

Z kolei w przypadku kukurydzy sprzedanej pomiędzy 15 kwietnia a 30 czerwca 2023 r. wysokość pomocy nie może przekroczyć:

1. iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw zatwierdzonej do jednolitej płatności obszarowej i pomniejszonej o powierzchnię upraw, do której rolnikowi lub jego małżonkowi przyznano pomoc krajową oraz
2. iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw, która stanowi iloraz liczby ton wynikającej z faktur VAT dołączonych do wniosku i przelicznika 7.

Stawki pomocy są zróżnicowane ze względu na gatunki roślin oraz województwo, i wynoszą:

– 1750 zł/ha upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku położonych w województwie lubelskim lub podkarpackim,

– 1125 zł/ha upraw jęczmienia lub pszenżyta położonych w województwie lubelskim lub podkarpackim,

– 875 zł/ha upraw żyta, owsa lub mieszanek zbożowych położonych w województwie lubelskim lub podkarpackim,

– 1610 zł/ha upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim lub podlaskim,

– 1035 zł/ha upraw jęczmienia lub pszenżyta położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim lub podlaskim,

– 805 zł/ha upraw żyta, owsa lub mieszanek zbożowych położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim lub podlaskim,

– 1400 zł/ha upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku położonych w pozostałych województwach,

– 900 zł/ha upraw jęczmienia lub pszenżyta położonych w pozostałych województwach,

– 700 zł/ha upraw żyta, owsa lub mieszanek zbożowych położonych w pozostałych województwach.

Od 5 czerwca do 5 lipca 2023 r. rolnicy, którzy planują w swoich gospodarstwach inwestycje związane m.in. z racjonalizacją produkcji, wprowadzaniem innowacji czy zmianą profilu swojego gospodarstwa, będą mogli starać się o dofinansowanie. Wsparcie pochodzi z budżetu  Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

O pomoc, tak jak miało to miejsce dotychczas, będą mogli ubiegać się rolnicy – osoby fizyczne (w tym „wspólnie wnioskujące”), wspólnicy spółek cywilnych, osoby prawne, spółki osobowe prawa handlowego i oddziały przedsiębiorstw zagranicznych. Wszyscy zainteresowani wsparciem muszą posiadać gospodarstwo rolne o powierzchni od 1-300 ha lub nieruchomość, która służy do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, o wielkości ekonomicznej nie mniejszej niż 13 tys. euro i nie większej niż 200 tys. euro. Wnioskujący muszą też prowadzić w celach zarobkowych działalność rolniczą w zakresie produkcji zwierzęcej lub roślinnej.

W obszarze D można realizować inwestycje związane zarówno z zakupem nowych maszyn i urządzeń rolniczych czy wyposażenia do produkcji rolnej, jak i z budową, remontem połączonym z modernizacją budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej. Pomoc może zostać przyznana również na zakładanie sadów lub plantacji krzewów owocowych, gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat. Co ważne, inwestycje trwale związane z gruntem lub nieruchomością, w tym te związane z zakładaniem sadów lub plantacji krzewów owocowych, nie mogą być realizowane przez „osoby wspólnie wnioskujące”. W tym naborze będzie również można złożyć wniosek o dofinansowanie zakupu i instalacji urządzeń do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych, pod warunkiem że będzie ona wykorzystywana na pokrycie potrzeb wynikających z prowadzenia działalności rolniczej. Z pomocy tej mogą skorzystać również ci, którzy otrzymali środki np. z programu „Zielona energia dla wsi” wdrażanego przez NFOŚiGW.

Wsparcie przyznawane będzie w formie refundacji części wydatków. Standardowy poziom dofinansowania to 50 proc. poniesionych kosztów kwalifikowanych. W przypadku gdy o wsparcie ubiegać się będzie młody rolnik lub gdy zrobi to wspólnie kilku rolników, poziom dofinansowania wzrośnie do 60 proc. Minimalny poziom kosztów kwalifikowanych musi być wyższy niż 50 tys. zł. Jeden beneficjent i jedno gospodarstwo może otrzymać maksymalnie 600 tys. zł, jeżeli zaplanowane przedsięwzięcia związane będą bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich lub magazynów paszowych, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca, lub adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie (wraz z ich wyposażeniem). W pozostałych przypadkach limit wynosi 250 tys. zł.

O wsparcie mogą ubiegać się również rolnicy, którzy otrzymali wcześniej dofinansowanie w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” w innych obszarach (A, B, C), pod warunkiem że nie wyczerpali dostępnego limitu, np.  jeżeli rolnik składał wniosek w obszarze B i nie wykorzystał puli 600 tys. zł, to w obszarze D może złożyć w tym naborze wniosek o pomoc na pozostałą do wykorzystania kwotę. Należy jednak pamiętać, że pomoc na inwestycje niezwiązane bezpośrednio z „budowlanką” nie może przekroczyć 250 tys. zł.

Złożone przez rolników wnioski zostaną poddane ocenie punktowej. O kolejności przysługiwania pomocy będzie decydowała suma uzyskanych punktów. Premiowane będą m.in. inwestycje służące ochronie środowiska lub zapobiegające zmianom klimatu czy te związane ze zwiększeniem skali produkcji lub zmianą profilu produkcji rolnej wpływającej na jej zróżnicowanie. Punkty będą przyznawane również za uczestnictwo w unijnych lub krajowych systemach jakości, budowę lub modernizację budynków inwentarskich i magazynów paszowych czy wiek wnioskodawcy.

Wnioski będą przyjmowały biura powiatowe i oddziały regionalne ARiMR. Dokumenty będzie można dostarczyć osobiście lub przez pełnomocnika, wysłać poleconą przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce Poczty Polskiej lub za pośrednictwem platformy ePUAP.