18.10.2022r. w Minikowie w formie online obyła się konferencja pn. „Zielony Ład jako szansa na zwiększenie bioróżnorodności w produkcji rolniczej”. Zainteresowanie tematem było spore. 102 osoby wzięły udział w wydarzeniu, które zostało zorganizowane przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Wśród uczestników byli m.in. rolnicy, doradcy rolni, samorządowcy oraz osoby zainteresowane przedstawianymi tematami.

Pan Ryszard Zarudzki, zastępca dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie dokonał oficjalnego otwarcia i przywitał zgromadzonych słuchaczy oraz prelegentów. Pan dyrektor określił konferencję, jako wydarzenie przygotowujące rolników do składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich od 15.03.2023r., pokazanie sposobu efektywnego wykorzystania możliwości wskazanych w Krajowym Planie Strategicznym. Zaznaczył, iż ekoschematy są dobrowolne dla rolnika, ale jeśli rolnik z nich odpowiednio skorzysta, wówczas zaprocentuje to nie tylko w postaci otrzymanych płatności bezpośrednich, ale również pozytywnie wpłynie na kondycję gospodarstwa. Pan Dyrektor Zarudzki zachęcał wszystkich zgromadzonych do korzystania ze szkoleń i wydarzeń, które skierowane są dla rolników i wszystkich zainteresowanych danymi tematami.

Pierwszy wykład przeprowadził pan dr inż. Mirosław Korzeniowski, prezes Stowarzyszenia AGROEKOTON. Stowarzyszenie wspiera i propaguje przyjazne dla środowiska innowacje w rolnictwie i ogrodnictwie. Temat wystąpienia to „Krajowy Plan Strategiczny, Ekoschematy szansą na zwiększenie bioróżnorodności i szansą dla wszystkich rolników?”. Prelegent omówił definicje związane z Europejskim Zielonym Ładem i nowym Krajowym Planem Strategicznym. Podkreślił, iż według niego bioróżnorodność nie jest cofaniem się do rolnictwa ekstensywnego. To korzystanie z nowych technologii, które poprawiają stan środowiska naturalnego, innowacje  i proekologiczne formy gospodarowania.  Pan Korzeniowski omówił jedną z kluczowych strategii związanych z Europejskim Zielonym Ładem czyli strategię bioróżnorodności, która znacząco będzie wpływać na kształt polskiego rolnictwa. Tu rolnicy będą zobligowani m.in. do zagospodarowania 25% gruntów rolnych na potrzeby rolnictwa ekologicznego oraz promowanie agroekologii, odtworzenie zdegradowanych ekosystemów oraz zaprzestanie dalszego niszczenia przyrody. Przywrócenie różnych elementów krajobrazu na co najmniej 10% gruntów rolnych. Ograniczenie stosowania pestycydów i związanego z nim ryzyka o co najmniej 50%. To tylko niektóre z narzędzi i działań wspierających bioróżnorodność w rolnictwie. Pan Korzeniowski omówił także wyczekiwaną przez rolników, którzy uczestniczyli w konferencji kwestię dotyczącą ekoschematów, podział na działania, proponowane kwoty dla rolników. Przedstawił również działania, które warto podjąć w każdym gospodarstwie na rzecz zwiększenia bioróżnorodności z uwzględnieniem celów środowiskowych i opłacalności produkcji rolniczej. Została omówiona także interwencja rolnictwa ekologicznego, która obowiązywać będzie od 2023 roku, proponowane formy i wysokość wsparcia. Prelegent podzielił się z uczestnikami wydarzenia  przykładami dobrych praktyk na rzecz bioróżnorodności realizowanych w ramach projektów AGROEKOTON.

Kolejny omawiany temat to „Bioróżnorodność gleby, to jej żyzność. Jak zmniejszyć nawożenie i zwiększyć plony?”. Pan dr inż. Jerzy Próchnicki niezależny ekspert rolniczy, współzałożyciel i członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego "ASAP" omówił stan gleb na świecie oraz w naszym kraju i potrzebę ich regeneracji. Zacytował prof. dr hab. Tomasza Twardowskiego który mówił, iż „Rolnictwo jest działaniem, które jednoznacznie ogranicza bioróżnorodność”. Pan Próchnicki podkreślał jak ważne są działania wspierające różnorodność zarówno na powierzchni gleby, jak i w glebie. Nieodpowiednia dbałość o glebę, jej dobrą kondycję powoduje długotrwałe i często widoczne dla rolnika dopiero po wielu latach skutki w postaci obniżonych plonów i zwiększonych nakładów na produkcję. Zostały omówione przyczyny utraty żyzności gleb i skutki dla gospodarki wodnej oraz zmian klimatycznych. Wykładowca przypomniał uczestnikom informacje dotyczące powstawania próchnicy: od zaorania resztek pożniwnych mija do 15 lat aby wytworzyć tzw. próchnicę aktywną, od 15 do 100 lat na stworzenie próchnicy ustabilizowanej i ponad 100 lat na powstanie próchnicy trwałej. Musimy cały czas mieć na uwadze, iż próchnica tworzy się długo, ale można ją szybko zniszczyć nieodpowiednimi działaniami. Na degradację gleb wpływa: zła gospodarka materią organiczną (sprzedaż słomy, brak nawozów organicznych), – nadużywanie nawozów syntetycznych, zwłaszcza azotowych, monokultura oraz postępująca erozja. Pan Próchnicki przedstawił zagadnienie znaczenia bioróżnorodności w glebach dla produktywności i opłacalności produkcji żywności. Wskazał, iż brak jakiegokolwiek elementu gleby (wody, porów glebowych, materii organicznej glebowej, substancji mineralnych) powoduje ograniczenie lub wykluczenie jej przydatności dla produkcji rolnej. Zostały omówione również praktyczne przykłady działań rolnika w celu odbudowy bioróżnorodności i żyzności gleby. Tu, dbałość o odpowiednie pH gleby, ponieważ odczyn jest czynnikiem decydującym o jakości gleby. Konieczność zwiększenia ilość substancji organicznej w glebie poprzez np. systemy uprawy bezorkowej z mulczowaniem, uprawę roślin przeznaczanych na przyoranie, pokrycie gleby roślinami lub ich pozostałościami przez możliwie długi czas, wykorzystanie wszelkich substancji organicznych, np. resztek pozbiorowych, obornika, kompostów, pofermentu, osadów, kondycjonerów glebowych. Do działań tych zaliczamy również zapobieganie erozji gleby poprzez stosowanie np. uprawy bezorkowej, mulczowania, stosowanie zmianowania przeciwerozyjnego  – uprawa roślin chroniących glebę przed zmywem (np. trawy i bobowate) lub zboża ozime, wsiewek międzyplonów i poplonów. Prelegent podkreślał, iż głównym celem rolnictwa precyzyjnego, w tym zoptymalizowanego nawożenie gleby i roślin, jest osiągnięcie jak najlepszego efektu ekonomicznego, a nie maksymalizacja plonu za wszelką cenę. Pan Jerzy Próchnicki zakończył swój wykład słowami „Chroń bioróżnorodność. Chroń swoją glebę. Chroń swoją przyszłość”.

Ostatni z tematów „Bioprodukty na rynku polskim – asortyment, korzyści środowiskowe i ekonomiczne stosowania, ograniczenia” przedstawiła pani dr hab. Anna Gorczyca, prof. Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Pani profesor od początku swojej kariery naukowej prowadzi badania związane z biologiczną ochroną roślin. Wykłada szereg przedmiotów związanych z ochroną roślin i zieloną biotechnologią. Pani Gorczyca omówiła podział bioproduktów, by uporządkować wiedzę na ich temat i przekazać informacje dotyczące ich dostępności na rynku polskim. Bioprodukty dzielimy na: zwalczające agrofagi – biologiczne środki ochrony roślin (biopestycydy, makroorganizmy) i wpływające na ilość i jakość plonów (biostymulatory, bionawozy). Zostały przedstawione korzyści wynikające ze stosowania bioproduktów zarówno w rolnictwie ekologicznym jaki i konwencjonalnym. To m.in. ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami, ograniczenie występowania chwastów konkurujących z uprawami czy poprawa dostępności azotu i zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe. Prelegentka omówiła poszczególne grupy bioproduktów z uwzględnieniem ich funkcji, korzyści, zastosowania i przykładowych cen. Podkreśliła, iż bioprodukty, które wpływają na ilość i jakość plonów to bionawozy i biostymulatory, a różnica między nimi polega na wykorzystywanej ilości. Bionawozy stosowane są w dużych dawkach, a biostymulatory to związki, które działają w niskich stężeniach, tu wykorzystujemy małe ilości tych związków do stymulacji roślin do wzrostu i dzięki temu osiągamy korzystny wpływ na ochronę środowiska. Pani profesor podczas wystąpienia szczegółowo omówiła poszczególne grupy biostymulatorów, bionawozów oraz bioproduktów zwalczających agrofagi – biopestycydy i makroorganizmy. Pani Anna Gorczyca zakończyła swój wykład stwierdzeniem, iż ma nadzieję na dynamiczny rozwój rynku bioproduktów i coraz mniejsze stosowanie przez rolników środków chemicznych w swoich gospodarstwach.

Ochrona środowiska naturalnego i utrzymanie bioróżnorodności na odpowiednim poziomie jest bardzo ważnym tematem, który dotyczy całego społeczeństwa. Odpowiedzialne i mądre rolnictwo wspiera środowisko, dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa poprzez wskazywanie dobrych rozwiązań i sposobów uprawy roli.

Zapis video Konferencji:

Relacja:
Natalia Czyżewska-Suchoń
KPODR w Minikowie

Nieprzypadkowo, bo 15 października, czyli w dniu, kiedy przypada Międzynarodowy Dzień Kobiety Wiejskiej, odbył się II etap VII edycji Konkursu Kulinarnego dla Kół Gospodyń Wiejskich Bitwa Regionów. To właśnie one – gospodynie, mieszkanki obszarów wiejskich – były wyjątkowymi bohaterkami dnia.

Członkinie kół gospodyń wiejskich, zwyciężczynie w/w konkursu na szczeblach powiatowych, stanęły w szranki „bijąc się” o laury w branży kulinarnej. Organizatorem konkursu jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa przy wsparciu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Przedmiotem konkursu było przygotowanie tradycyjnej potrawy regionalnej (z wyłączeniem deserów) charakterystycznej dla regionu działania koła gospodyń wiejskich lub stowarzyszenia, które brało udział w konkursie. Potrawy miały być związane z danym obszarem geograficznym i wywodzić się z tradycji i kultywowanych w danym regionie zwyczajów.

Całe wydarzenie miało miejsce w pięknej, nowoczesnej Sali Sportowej Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Kazimierza Wielkiego w Kowalu.  Jego organizatorami, oprócz Szkoły,  byli Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa przy współpracy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Nasz Ośrodek, obok innych instytucji z branży okołorolniczej, aktywnie uczestniczył w wydarzeniu, organizując swoje stoisko promocyjne. Obecny był również zastępca dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Ryszard Zarudzki. Ponadto w wydarzeniu uczestniczyło wiele innych znamienitych gości, takich jak: Anna Gembicka, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poseł na Sejm RP, dr Joanna Borowiak – poseł na Sejm RP, Józef Łyczak – senator RP, Józef Ramlau – wicewojewoda kujawsko-pomorski, Halina Szymańska – prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, dyrektorzy wojewódzkich placówek ARiMR, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz włodarze powiatu włocławskiego i okolicznych miast i gmin. Tak szacowne grono świadczy o randze wydarzenia i choć, tak ja wspomniałam – gospodynie były tego dna najważniejsze, to spotkanie było dobrą okazją do wręczenia symbolicznych czeków. Z rąk wojewody oraz pani poseł Joanny Borowiak  odebrali je Aneta Jędrzejewska- Członek Zarządu Województwa oraz Marek Wiliński, Burmistrz Lubienia Kujawskiego. Były to zapowiedzi środków pieniężnych przekazanych do samorządów z Programu Inwestycji Strategicznych, edycja piąta – Rozwój Stref Przemysłowych. Program ten działa w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład. Gminy, powiaty, miasta i województwa w całej Polsce mogą pozyskiwać z niego bezzwrotne dofinansowania inwestycji m.in. w drogi, transport publiczny, kanalizacje, szkoły czy boiska.

Przejdźmy jednak do meritum, czyli naszej kulinarnej bitwy. W konkursie wzięło udział 16 załóg, które prezentowały znakomite dania. Potrawy prezentowane przez gospodynie z KGW to kwintesencja tradycji kulinarnych Kujaw i Pomorza. Dania zadziwiały swoją pomysłowością i stopniem trudności ich przygotowania. Ponadto widać było, jak ważna jest tradycja, z której nasze gospodynie potrafią głęboko czerpać. Imponował również sposób serwowania potraw. Prezentowane dania z powodzeniem mogłyby znaleźć się w menu najlepszych restauracji. Jednym słowem – pełen profesjonalizm. Gospodynie postarały się niesamowicie, a ich kunszt nie zna granic, o czym przekonali się członkowie komisji konkursowej. W jej skład weszli: Jolanta Sobecka – dyrektor Kujawko-Pomorskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Toruniu, Michał Krzemkowski – przedstawiciel Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Oddział Terenowy Bydgoszcz, Edyta Cieślak – przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisji przewodniczył Tomasz Welter – ekspert kulinarny, Trener Reprezentacji Polski Kucharzy Wojskowych na Culinary World Cup Luksemburg 2018, zdobywca brązowego medalu na Olimpiadzie Kulinarnej Erfurt 2012. Panie raczyły komisję przygotowanymi na konkurs specjałami. Prezentując je musiały również przedstawić ich tradycję wytwarzania oraz odpowiedzieć na wszystkie pytania zadane przez komisję. Zadanie nie było więc łatwe, emocje zaś ogromne.  Jurorzy mieli trudne zadanie, trzeba było bowiem wybrać zwycięzców. Podczas oceny prac konkursowych brano pod uwagę takie elementy, jak walory degustacyjne potraw (smak i zestawienie smakowe składników, aromat potrawy,  tekstura poszczególnych elementów potrawy), wykonanie i sposób prezentacji potrawy konkursowej (proporcjonalność dania, estetyka prezentacji potrawy na talerzu, kolorystyka, kreatywność) oraz regionalne elementy dekoracyjne i estetyka wyglądu.

W trakcie obrad jury odbył się ciekawy panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli Agencji Restrukturyzacji, KRUS oraz KOWR dotyczący roli i możliwości kobiet zamieszkujących obszary wiejskie. Mówiono o możliwościach, jakie otworzyły się przed kołami gospodyń wiejskich, które mogą się ubiegać o wsparcie finansowe za pośrednictwem ARiMR, co bardzo pozytywnie wpłynęło na ich rozwój, powstało dużo nowych kół, wiele też się reaktywowało. Efekty ich działalności można było zaobserwować w Kowalu, stoiska przyciągały wzrok i zachwycały pomysłowością. Wskazano, jak wielkie szanse otworzyły się dla kół gospodyń wiejskich i jak ważne jest ich zaangażowanie w promocję żywności tradycyjnej i regionalnej oraz w inne formy aktywizacji mieszkańców terenów wiejskich.

Nie sposób wspomnieć o wspaniałej oprawie artystycznej wydarzenia, o którą zadbali gospodarze miejsca pod kierownictwem p. Andrzeja Zdrojewskiego, dyrektora Zespołu Szkół w Kowalu. Ucho cieszyły występy  chóru szkolnego z repertuarem pieśni ludowych, patriotycznych i rozrywkowych, a także Orkiestra dęta OSP Grabkowo.

Pora odkryć karty i zaprezentować zwyciężczynie wojewódzkiego finału „Bitwy Regionów”. Wyróżnienie otrzymało KGW Komaszyce (powiat inowrocławski) za tradycyjne kujawskie danie przygotowane z ziemniaków – Pirzok kujawski. III miejsce uzyskało KGW Borzyszkowo (powiat sępoleński) prezentujące Kaczkę konfitowaną z kapustą szmurowaną – danie bardzo pracochłonne, stanowiące wirtuozerię smaku. II miejsce uzyskało KGW „Nowinka” z Nowego Ciechocinka (powiat aleksandrowski) za Pierogi z siekaną gęsiną, promujące spożycie mięsa gęsiego, tak popularnego na Kujawach i Pomorzu. Bitwę zaś wygrała bezkonkurencyjnie Szynka parzona z kością – wielkanocna, którą przyrządziły panie z KGW w Krzekotowie (powiat mogileński). Stanęły one na szczycie umiejętności kulinarnych. Danie to będzie reprezentowało nasze województwo w Fiale Ogólnopolskim Bitwy Regionów. Jako że była to bitwa regionów, można podsumować, że wygrały ją Pałuki, przed Kujawami i Krajną.

Moje osobiste zdanie jest takie, iż wszystkie potrawy zasłużyły na wyróżnienie i już sam fakt prezentowania ich na wojewódzkim finale konkursu to wielki sukces i święto tradycji kulinarnych. Tak samo pomyśleli organizatorzy, dlatego każde uczestniczące koło otrzymało z rąk p. minister Anny Gembickej nagrody za udział w konkursie. Wręczała ona również nagrody zwycięzcom. Serdecznie gratulujemy wszystkim paniom i życzymy dalszych sukcesów kulinarnych i nie tylko!

Anna Dykczyńska
KPODR w Minikowie
Oddział w Zarzeczewie