Apiterapia jest ostatnio zagadnieniem wzbudzającym duże zainteresowanie. Jest to także szansa na rozwój zarówno pasiek samych w sobie, jak i innych podmiotów na obszarach wiejskich, takich jak kwatery agroturystyczne. Dlatego postanowiliśmy przybliżyć ten temat poprzez realizację projektu w ramach Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Operacja pod nazwą „Apiterapia szansą na innowacyjny rozwój na obszarach wiejskich” składała się z dwóch etapów: konferencji plenerowej oraz wyjazdu studyjnego. 7 sierpnia, podczas targów Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato odbyła się konferencja pt. „Apiterapia szansą na innowacyjny rozwój pasiek”. Nasze pszczelarskie targi co roku są urozmaicane porcją wiedzy, tym razem była to właśnie apiterapia. Okazało się, że był to strzał w dziesiątkę, gdyż aby wysłuchać wykładów, zgromadziło się pod sceną bardzo wiele osób. Na wstępie dr Barbara Woś z Politechniki Opolskiej naświetliła temat apiturystyki jako innowacyjnej formy rozszerzenia oferty gospodarstw pszczelarskich. Jest to niszowa forma turystyki mogąca być realizowana w skansenach, zagrodach edukacyjnych oraz w zwykłych gospodarstwach pasiecznych. Stanowi ona rozszerzenie podstawowej funkcji pasiek i jest formą dywersyfikacji dochodów zarówno dla pszczelarza, jak i właściciela kwatery agroturystycznej, który nawiązał współpracę z pszczelarzem. Oprócz strony ekonomicznej, czyli wzrostu dochodów, apiturystyka pełni także funkcje edukacyjne, prozdrowotne, społeczne i krajoznawcze. Jest to promocja naturalnych metod leczenia i produktów pochodzenia pszczelego, które z powodzeniem mogą stanowić alternatywę dla  chemicznych farmaceutyków. Na wykładzie przedstawiono rozliczne zastosowania produktów pszczelich w kuchni, medycynie i kosmetyce. Rozwój apiturystyki wiąże się również z tworzeniem nowych miejsc pracy. Dr Woś przedstawiła ciekawe przykłady oferty apiturystycznej, wskazała jak tworzyć pakiety turystyczne związane z pszczelarstwem oraz podała z jakimi organizacjami i instytucjami można nawiązać współpracę, aby przedsięwzięcie apiturystyczne się udało. W dalszej części Adrian Stankiewicz – pszczelarz, a jednocześnie starszy specjalista ds. pszczelarstwa z naszego Ośrodka – przedstawił, jak wygląda apiterapia w praktyce pszczelarskiej. Jego wystąpienie było ciekawe, gdyż p. Stankiewicz posiada wiele pozytywnych doświadczeń w dziedzinie prozdrowotnego działania produktów pszczelich, obserwowanych u swoich klientów. Opowiedział słuchaczom o różnych gatunkach miodów, kwiatowym pyłku pszczelim, pierzdze, wosku, propolisie, jadzie i mleczku pszczelim. Wskazał, jak się je pozyskuje oraz jakie mają właściwości i zastosowanie. Uzupełnieniem tych informacji był wykład przeprowadzony przez mgr Elżbietę Kaśków (Natura i my). Przedstawiła ona temat dotyczący mniej znanych produktów pszczelich, które mogą być wykorzystane w apiterapii. Niezwykle ciekawie mówiła na temat osypu pszczelego, czerwiu trutowego, zasklepu, barciaka większego (czyli motylicy woskowej). Wspomniała o uloterapii cieszącej się dużą popularnością, ale także o wodzie naenergetyzowanej za pomocą biopola pszczół oraz o produkcji ziołomiodów. Wiadomości te przekazała w sposób przystępny, słuchacze mieli również możliwość obejrzenia i powąchania niektórych produktów, które wykładowczyni przywiozła ze sobą w celu demonstracji. Uczestnicy mogli zapoznanać się z niektórymi recepturami na preparaty lecznicze przygotowane na bazie produktów pszczelich.

Kontynuacją tematów poruszanych na konferencji był wrześniowy wyjazd studyjny pod hasłem „Apiturystyka – innowacyjna forma rozwoju dla gospodarstw pasiecznych i agroturystycznych”. Wraz z grupą pszczelarzy oraz właścicieli kwater agroturystycznych odwiedziliśmy kilka obiektów zlokalizowanych na terenie województw mazowieckiego i warmińsko-mazurskiego. Były to miejsca, dla których apiterapia stała się rzeczywistym sposobem na dywersyfikację dochodów. Pszczelarze mieli okazję wymienić doświadczenia z dziedziny gospodarki pasiecznej, ale także zobaczyli, co jeszcze można robić w pasiekach, jak zróżnicować swoją działalność, aby przynosiła ona większe zyski. Właściciele kwater agroturystycznych z kolei również dostrzegli wiele szans na rozwój swoich ofert. Grupa odwiedziła Miodową Manufakturę w Urlach pod Warszawą, Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku, dwie zagrody edukacyjne (Pasiekę Pucer w Pastwiskach oraz Warmińską Pszczołę w miejscowości Purda) oraz pasiekę w miejscowości Wilkowo pod Olsztynkiem. Mieliśmy okazję porównać te obiekty pod kątem stopnia zaawansowania ich rozwoju. Pierwsze z odwiedzonych miejsc – Miodowa Manufaktura – było jakby na początku drogi, infrastruktura nie zachwycała, ale od pp. Magdaleny i Krzysztofa Kozerskich dowiedzieliśmy się wiele. Dwie zagrody edukacyjne z kolei, należące do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych prowadzonej przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Krakowie, okazały się obiektami pokazowymi, urządzonymi estetycznie, funkcjonalnie i ze smakiem, ale każda na swój sposób. Imponował poziom profesjonalizmu ze strony właścicieli, zarówno państwa Pucer, jak i Katarzyny i Andrzeja Maziec. Warmińska Pszczoła świadczyła dodatkowo usługi agroturystyczne – dla gości dostępne były dwa sześcioosobowe domki letniskowe. Garść ciekawych informacji na temat ekologicznego prowadzenia pasieki oraz aromaterapii uzyskaliśmy w Centrum Edukacji Ekologicznej. Wykłady poprowadzili Piotr Szyszko – specjalista pszczelarz i wielki entuzjasta pszczelarstwa oraz Hanna Michoń – leśnik z wykształcenia, realizująca swoje pasje dotyczące aromaterapii i starodawnych mikstur wykorzystujących produkty pszczele. Ostatnim punktem była pasieka Krzysztofa Wieczorka, pszczelarza, który w zeszłym roku odebrał II nagrodę w VII edycji konkursu Pszczelarz Roku w kategorii pszczelarstwo hobbystyczne. Tu, oprócz opowieści o swojej działalności pszczelarskiej, czekała nas atrakcja w postaci uloterapii. Uczestnicy mogli przez parę chwil skorzystać z inhalacji w apidomku zlokalizowanym na terenie pasieki, obejrzeć, jak jest on skonstruowany i dopytać właściciela o wszelkie szczegóły związane z jego obsługą.

Niemal w każdym z odwiedzanych przez nas miejsc mieliśmy warsztaty praktyczne z wyrobu kosmetyków domowych, produktów do aromaterapii, świec, maści leczniczych – wszystko na bazie produktów pszczelich – co wzbogaciło wyjazd. Zebraliśmy mnóstwo cennych receptur na te specyfiki, ale przede wszystkim nauczyliśmy się je samodzielnie wykonywać. Z pewnością otworzyło to uczestnikom głowy na nowe pomysły, które zrealizują już na „swoim podwórku”. Było o tym słychać chociażby w rozmowach kuluarowych.  Zajęcia warsztatowe pomogły ugruntować nabytą podczas wyjazdu wiedzę. Spotkały się z wielkim zainteresowaniem, wszyscy uczestnicy byli bardzo zaangażowani.

Myślę, że temat apiterapii i apiturystyki ma rację bytu w dzisiejszych czasach. Żyjemy szybko i intensywnie, cierpimy na choroby cywilizacyjne i stres. Pomocny więc będzie odpoczynek – na przykład w obiekcie świadczącym usługi apiturystyczne – oraz różnego rodzaju terapie i profilaktyka prozdrowotna z wykorzystaniem produktów pszczelich. W Polsce mamy już w tej dziedzinie sukcesy, czego dowodem były odwiedzane w trakcie wyjazdu miejsca. Stanowiły też przykład innowacyjnego podejścia w pasiekach i obiektach turystyki wiejskiej.

Anna Dykczyńska
KPODR w Minikowie O/Zarzeczewo

„Rozstrzygniecie konkursu Agroliga 2022/23 – etap wojewódzki
III Edycja w województwie kujawsko-pomorskim”

18 września 2022 r. W Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyło się uroczyste  podsumowanie konkursu AgroLiga 2022.

Dyrektor KPODR Ryszard Zarudzki po przywitaniu gości omówił sytuację ekonomiczno-produkcyjną oraz przedstawił możliwości rozwojowe gospodarstw rolnych w najbliższym okresie. Następnie poprosił o zabranie głosu Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego Mikołaja Bogdanowicza. Zabierając głos Wojewoda pogratulował uczestnikom konkursu sukcesów i życzył dalszej pomyślności w prowadzeniu działalności rolniczej.

Informacje dotyczące przebiegu konkursu w województwie kujawsko-pomorskim przedstawiła Małgorzata Kołacz. Poinformowała uczestników spotkania o realizacji konkursu w ramach operacji przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie we współpracy z Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Warszawie, Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, Podlaskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Szepietowie oraz Lubelskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, Lubelską Izbą Rolniczą oraz Stowarzyszeniem Lokalna Grupa Działania „Brama na Podlasie”.

Podczas podsumowania zaprezentowano mistrzów i laureatów konkursu z województwa kujawsko-pomorskiego. Przedstawiono filmy prezentujące uczestników konkursu. Dotyczyły one skali i zakresu prowadzonej działalności, przedstawiały dorobek poszczególnych podmiotów, ich zaangażowanie w działalność zawodową. Na prezentacjach przedstawiana była estetyka siedlisk gospodarstw i firm uczestników konkursu.

Po prezentacjach dokonano uroczystego wręczenia nagród i wyróżnień w dwóch kategoriach: rolnicy i firmy. Wręczenia dokonali Wojewoda Kujawsko-Pomorski Mikołaj Bogdanowicz, Dyrektor KPODR w Minikowie Ryszard Kamiński, Wicedyrektor KPODR Ryszard Zarudzki.

Uczestnikami konkursu byli rolnicy i przedstawiciele agro-przedsiębiorstw, którzy wyróżniają się osiąganymi efektami technologicznymi i ekonomicznymi, rozwijają swą działalność przy pomocy funduszy unijnych oraz wykazują zaangażowanie w życie lokalnej społeczności. Podstawowym celem tego konkursu jest promocja dobrych przykładów w rolnictwie województwa kujawsko-pomorskiego. Uczestnicy konkursu byli typowani przez pracowników Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego KPODR. Do finału wojewódzkiego konkursu Agroliga 2022 przechodziły podmioty, które wyróżniały się osiągnięciami i stosowanymi innowacjami.

Komisja wojewódzka w okresie 11-18 lipca oceniła zgłoszone podmioty i postanowiła przyznać:

W kategorii gospodarstw rolnych tytuł Mistrza Wojewódzkiego uzyskało gospodarstwo Iwony i Przemysława Kawula z Frydrychowa.

Gospodarstwo Państwa Iwony i Przemysława Kawula jest jednym z najlepszych gospodarstw w gminie Kowalewo Pomorskie. Właściciele gospodarstwa są młodymi, ambitni i przedsiębiorczymi osobami. Wyspecjalizowali się w hodowli bydła mlecznego. Stawiają sobie cele i dążą do ich realizacji. W drodze ich realizacji korzystają ze środków pomocowych jakimi są kredyty oraz fundusze pomocowe UE. W ramach działania ,,Młody Rolnik,, „Modernizacja gospodarstw rolnych” PROW 2014-2020. Obecnie gospodarstwo jest w trakcie powiększana stada podstawowego bydła mlecznego. Wysoki poziom wiedzy i doświadczenia w hodowli bydła mlecznego umożliwia uzyskiwanie wysokiej jakości parametrów mleka krowiego jak również wysokich standardów co do  zdrowotności stada. Stado podstawowe liczy 125 sztuk, roczna wydajność mleka od 1 krowy 12 000,00 l, roczna produkcja mleka 1 500 000,00 l. Budynki inwentarskie znajdujące się w gospodarstwie rolnym zapewniają możliwość przechowywania sprzętu rolnego, pasz, płodów rolnych. W gospodarstwie znajdują się budynki służące hodowli zwierząt. Produkcja roślinna prowadzona jest na powierzchni 53 ha i jest całkowicie podporządkowana hodowli bydła mlecznego. W strukturze zasiewów są: kukurydza, trawy, mieszanki motylkowatych z trawami, lucerna mieszańcowa. Wszystkie te uprawy wykorzystywane są na pasze objętościowe, składowane w formie pryzm kiszonek oraz balotów sianokiszonek. Park maszynowy zabezpiecza potrzeby gospodarstwa w zakresie zabiegów agrotechnicznych oraz obsłudze bydła mlecznego. Gospodarstwo wyróżnia się funkcjonalnością zagrody, porządkiem w obejściu, oraz wysokim stopniem estetyki.

W kategorii rolnik Wicemistrzem Konkursu Agroliga 2022 w województwie kujawsko-pomorskim zostało gospodarstwo Judyty i Łukasza Łęgowskich z  Osieczka.

Gospodarstwo o powierzchni 36 hektarów zakupiono w 2012 r. Po zakupie gospodarstwa rozpoczęto poszukiwanie rozwiązań w celu wyspecjalizowania się w konkretnym kierunku. Rozpoczęto produkcję trzody chlewnej. Jednak  ta produkcja nie była satysfakcjonująca z uwagi na zmniejszającą się dochodowość. Z uwagi duże zainteresowanie okolicznej ludności jajami konsumpcyjnymi postanowiono zmienić kierunek produkcji zwierzęcej. Pomysł na tą produkcję zrodził się na  przełomie 2015-2016 roku a zaczęto go realizować w 2017 roku pod hasłem „Łęgowscy – jaja z wiejskiej zagrody”. Zmodernizowano budynki na kurniki z wolierami o powierzchni 600 m², zainstalowano paszociągi, wyposażono w linie do pojenia oraz gniazda do zbioru jaj. Gospodarstwo w dalszym ciągu skupia się na sprzedaży jaj bezpośrednio do klientów. Producenci dostosowywali technologie w celu osiągnięcia jak  najwyższych parametrów żywieniowych i jakościowych produkowanych jaj do wymogów odbiorców i rynku.
W gospodarstwie jest wielka dbałość o dobrostan drobiu. Obecnie gospodarstwo posiada 120 ha gruntów ornych i utrzymuje stado kur nieśnych w systemie wolnowybiegowym o liczebności 7500 sztuk. Gospodarstwo korzystało z dofinansowania na produkcję w ramach działania „Młody rolnik”. Obecnie wyposażone jest ono w nowoczesny park maszynowy w skład którego wchodzą m.in.: dwa traktory o mocy 160 KM, opryskiwacz, agregat uprawowo-siewny, pług obrotowy 4-skibowy, agregat talerzowy. Przy gospodarstwie działa firma handlowo usługowa „Handel i sprzedaż jaj z gospodarstwa”.

W kategorii gospodarstw rolnych laureatami konkursu  zostali:

• Tomasz Pochowski z Samsieczynka

• Katarzyna i Karol Chmiel zSzerzawy

• Magdalena i Łukasz Pawłowscy zRudzka Dużego

• Łukasz Lech z Białochowa

W kategorii firma Mistrzem Konkursu Agroliga 2022 w województwie kujawsko-pomorskim została firma Arend Jan Hendriks, Hendripol Sp. z o o. z Kawęcina.

Pan Arend Jan Hendriks prowadzi w Polsce gospodarstwo od 24 lat. Zaczął od przebudowy, adaptacji i budowy od nowa budynków inwentarskich, magazynów paszowych, garaży dla maszyn
i urządzeń rolniczych. Zakupioną ziemię przywrócił do dobrej kultury stosując właściwe zabiegi agrotechniczne i nawożenie. Zajmuje się hodowlą bydła mlecznego i produkcją mleka. Nowa obora wybudowana w 2012 r. została w pełni zautomatyzowana i znajduje się w niej wyłącznie bydło mleczne. Główny cel Pana Hendriksa to polepszanie warunków produkcji i zarządzania stadem poprzez gromadzenie danych i ich analizę. Powyższy cel zapewnia stosowanie innowacyjnego sprzętu, działającego w oparciu o dedykowane oprogramowanie. Właściciela cechuje otwartość w dzieleniu się wiedzą i doświadczeniem jak i ciągłym pogłębianiu problemowej tematyki poprzez uczestnictwo w szkoleniach, konferencjach poświęconych bydłu mlecznemu. Gospodarstwo odwiedzają wycieczki rolniczych szkół średnich, jak i młodzi rolnicy z całego kraju rozpoczynający podobną hodowlę. Hendripol Sp. z o.o. ściśle współpracuje z firmą Lely oraz innymi firmami produkującymi pasze dla zwierząt, prowadzi testowe poletka kukurydzy. Rolnik posiada umowę kontraktacyjną na zbyt mleka z jedną z największych polskich spółdzielni mleczarskich. Poza mlekiem gospodarz sprzedaje cielne jałówki, byki oraz krowy pierwiastki, prowadzi działalność pozarolniczą, świadcząc usługi serwisu ciągników rolniczych i wysięgników teleskopowych.

Tytuł Wicemistrza Konkursu Agroliga 2022 w województwie kujawsko-pomorskim kategorii firma  otrzymała firma „ROL-MAR” Mariusz Dębowski z Lubrańca Parcele.

Pan Mariusz Dębowski gospodaruje na 296 ha. W gospodarstwie uprawiane są zboża, rzepak ozimy i buraki cukrowe. Stosowane są nowoczesne, energooszczędne  technologie uprawy. Uprawa roślin wykonywana jest w systemie bezorkowym i tradycyjnym. Corocznie do  zasiewów stosuje się kwalifikowany materiał siewny. W gospodarstwie prowadzona jest racjonalna gospodarka nawozowa. Nawożenie stosuje się na podstawie analiz glebowych z zastosowaniem rozsiewacza nawozu z nawigacją GPS. Wykorzystywanie rozsiewacza w   połączeniu z zakupionym do wykonywania  zabiegów ochrony roślin i nawożenia opryskiwacza wyposażonego w nawigację GPS wpływa na precyzyjne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin. Stosowana technologia przekłada się bezpośrednio na uzyskiwane plony oraz na dbałość o ochronę środowiska naturalnego. Działalność firmy „ROL-MAR” Mariusz Dębowski to między innymi skup i usługowe przechowywanie płodów rolnych dla okolicznych rolników. Odbywa się to na powierzchni 3300 m² magazynów płaskich oraz 8043 m³ kubatury silosów zbożowych. Wyposażenie w suszarnie pozwala na ciągłość prac załadowczych magazynów. Dla okolicznych rolników firma oferuje usługi uprawy, siewu oraz zbioru. Prowadzona jest sprzedaż nawozów, materiału siewnego, środków ochrony roślin.

Laureatem w tej kategorii została: firma Karolczyk&Karolczyk z Rypina

Zapraszamy do obejrzenia filmu promującego wojewódzki etap konkursu

https://drive.google.com/file/d/1DdGAjVJvKCs1eCdOnZFs6z62aEu-hopO/view?usp=sharing

Etap wojewódzki konkursu finansowany został z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: „Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

A tu można obejrzeć zapis video konkursu Agro-Liga 2022 z terenu całej Polski

https://www.youtube.com/channel/UCPSobEES-jU3ybmXp1pAxKw/videos

Za treść merytoryczną odpowiada podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie.

„Odwiedź portal KSOW – https://ksow.pl. Zostań partnerem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich”.

Tekst: Małgorzata Kołacz
Foto: Marzena Zwiewka
KPODR w Minikowie

Wydarzenie to jest jesienną odsłoną Kujawsko-Pomorskich Dni Pola Minikowo 2022. Na kolekcji odmian zlokalizowanej w Minikowie, 18 września w godz. od 10:00 do 14:00 prezentowaliśmy potencjał odmian roślin późno schodzących z pola. Odwiedzający wydarzenie mogli zwiedzać bogatą kolekcję:

• 73 odmiany kukurydzy prezentowane przez 13 firm
• 25 odmian ziemniaka prezentowanych przez 5 firm
• 27 odmian buraka cukrowego prezentowanych przez 9 firm
• 12 odmian soi prezentowanych przez 4 firmy
• 3 odmiany słonecznika prezentowane przez 3 firmy.

Łącznie 27 wystawców prezentowało 140 odmian roślin późno schodzących z pola.

Dodatkowo swoją ofertę prezentowały firmy z branży nawozowej i z branży ochrony roślin.

Poletka kukurydzy – widok z drona

Święto ziemniaka

Wydarzenie to było swego rodzaju realizacją strategii „Od pola do stołu”. W ramach Kujawsko-Pomorskich Dni Pola w Minikowie 5 firm hodowlanych prezentowało łącznie 25 odmian ziemniaka. Dodatkowo prezentowana była odmiana GARDENA, odporna na zarazę ziemniaka. Odmiany te można było zwiedzać na kolekcji i porównywać między sobą oceniając potencjał hodowlany każdej z nich.

Zorganizowano także konkurs „Najsmaczniejsza odmiana ziemniaka”. W konkursie tym wzięło udział 5 Hodowli ziemniaka, które zgłosiły do konkursu po 1 odmianie. Wszystkie odmiany konkursowe pochodziły z jednego pola – kolekcji odmian Kujawsko-Pomorskich Dni Pola Minikowo 2022.

Do konkursu zgłoszono odmiany, które oznakowano  literami – poniżej;

1. Odmiana MIA zgłoszona przez NORIKA Polska Sp. z o.o.                                        (A)
2. Odmiana QUEEN ANNE zgłoszona przez SOLANA Polska Sp. z o.o.                       (B)
3. Odmiana WERBENA zgłoszona przez Hodowlę Ziemniaka Zamarte Sp. z o.o.         (C)
4. Odmiana POGORIA zgłoszona przez PMHZ Strzekęcino Sp. z o.o.                         (D)
5. Odmiana CORINNA zgłoszona przez Europlant Polska Sp. z o.o.                            (E)

W konkursie konsumenci próbowali każdą z odmian. Oddano łącznie 206 głosów.

I miejsce zdobyła odmiana CORINNA zakodowana literą E, na którą oddano 53 głosy

II miejsce zdobyła  odmiana  QUEEN ANNE zakodowana literą B, na którą oddano 52 głosy

III miejsce zdobyła odmiana POGORIA zakodowana literą D, na którą oddano 43 głosy

Konkurs miał opiekę merytoryczną ze strony IHAR O/Jadwisin.

Komisji konkursowej przewodniczył dr inż. Wojciech Nowacki.

Dodatkowo w ramach Święta Ziemniaka odwiedzający wydarzenia w Minikowie mieli okazję spróbować najsmaczniejszych odmian ziemniaka każdego z hodowców. W tym celu odmiany te zostały uparowane i oferowane odwiedzających w ramach degustacji. Wydano około 1000 porcji ziemniaków parowanych. W promocji wzięło udział 15 odmian jadalnych w tym wszystkie konkursowe oraz odmiana GARDENA.

Konkurs – Najsmaczniejsza odmiana ziemniaka

W ostatnim w naszym województwie etapie powiatowym (nakielski) konkursu Bitwa Regionów komisja wybrała zwycięzców:

I miejsce zajęło Koło Gospodyń Wiejskich "Wieszkowianki" za Gęś faszerowaną kaszą i grzybami leśnymi

II miejsce zajęło Koło Gospodyń Wiejskich w Wielu za Czarninę z szarymi kluskami z Doliny Noteci

III miejsce zajęło Koło Gospodyń Wiejskich Szaradowo za Pałucką czerninę z owijonką

Fot: Jarosław Domiński