Jarosław Domiński
Wsparcie z PROW na tworzenie krótkich łańcuchów dostaw – start naboru
31 grudnia 2021 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpoczyna przyjmowanie wniosków w ramach działania „Współpraca” na tworzenie krótkich łańcuchów dostaw. O dofinansowanie z ARiMR na ten cel można się ubiegać już po raz drugi.
Ideą krótkich łańcuchów dostaw jest współpraca i zbiorowe działanie małych gospodarstw rolnych, niewielkich przedsiębiorstw, ale również skrócenie drogi produktu pomiędzy rolnikiem a odbiorcą. Można to osiągnąć np. przez innowacyjną organizację produkcji, transportu lub marketingu. Takie działanie wpływa pozytywnie na lokalny rozwój gospodarczy oraz na tworzenie więzi między konsumentami a producentami żywności czy rolnikami zajmującymi się przetwórstwem.
O wsparcie na tworzenie krótkich łańcuchów dostaw mogą ubiegać się grupy operacyjne na rzecz innowacji (EPI). W ich skład musi wchodzić co najmniej 5 rolników i każdy z nich powinien spełniać wymagania określone w przepisach o prowadzeniu działalności:
– w ramach dostaw bezpośrednich lub
– przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, lub
– w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub
– w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, lub
– w ramach działalności gospodarczej prowadzonej w zakresie co najmniej jednego z rodzajów działalności określonych w dziale 10 i 11 Polskiej Klasyfikacji Działalności.
Grupa EPI musi posiadać zdolność prawną, a w przypadku gdy jej nie ma, działać na podstawie zawartej w formie pisemnej umowy, np. spółki cywilnej czy konsorcjum.
Koszty planowane do poniesienia w ramach operacji mogą dotyczyć m.in. budowy, przebudowy lub remontu obiektów lub infrastruktury, zakupu lub instalacji nowych maszyn lub urządzeń (z wyłączeniem maszyn i urządzeń do produkcji rolnej), w tym środków transportu.
W okresie realizacji PROW na lata 2014-2020 dana grupa może otrzymać pomoc tylko raz. Wypłacana jest ona w formie ryczałtu, który wynosi:
– 325 tys. zł w przypadku gdy w ramach planowanej do realizacji operacji ma zostać zakupiony środek transportu;
– 280 tys. zł w pozostałych przypadkach.
Wnioski o pomoc na tworzenie krótkich łańcuchów dostaw do 31 stycznia 2022 r. będzie przyjmować Centrala ARiMR. Wymagane dokumenty można złożyć osobiście lub przez pełnomocnika, a także w formie dokumentu elektronicznego wysłanego za pośrednictwem platformy ePUAP lub przesyłką rejestrowaną, nadaną w placówce Poczty Polskiej.
Nota KPODR:
Pomocy w tworzeniu grupy i ubieganiu się o wsparcie udziela broker innowacji Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie:
Wioleta Lorenc
tel. 667 662 837
e-mail: wioleta.lorenc@kpodr.pl
To ostatni moment dla właścicieli lasów prywatnych na ubieganie się o pomoc
Tylko do 31 grudnia 2021 r. właściciele lasów prywatnych mogą składać w biurach powiatowych ARiMR, za pośrednictwem Poczty Polskiej lub elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP wnioski o „Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska”. W tym naborze Agencja zarejestrowała dotychczas 161 wniosków na kwotę ponad 1 mln zł.
Wsparciem mogą zostać objęte drzewostany w wieku od 11 do 60 lat, dla których opracowany jest Uproszczony Plan Urządzenia Lasu, lub dla których zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty. Dofinansowanie przyznawane jest do powierzchni lasu, w którym realizowane są konkretne inwestycje i można je otrzymać na:
– przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez:
wprowadzenie drugiego piętra w drzewostanie – gdy średni wiek gatunku dominującego w drzewostanie mieści się w przedziale od 30 do 50 lat,
dolesienie luk w drzewostanie – średni wiek gatunku dominującego od 21 do 60 lat;
– zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu – średni wiek gatunku dominującego w drzewostanie mieści się w przedziale od 30 do 60 lat;
– założenie remizy – ogrodzonej i o powierzchni co najmniej 10 arów – przez wprowadzenie gatunków i krzewów o dużym znaczeniu biocenotycznym w drzewostanie, w którym średni wiek gatunku dominującego mieści się w przedziale od 30 do 60 lat;
– czyszczenie późne – cięcia pielęgnacyjne wykonane w drzewostanie, w którym średni wiek gatunku dominującego mieści się w przedziale od 11 do 20 lat;
– zabiegi ochronne przed zwierzyną:
ogrodzenie remizy,
zabezpieczenie drzewek osłonkami czy repelentami – w przypadku przebudowy składu gatunkowego czy zróżnicowania struktury drzewostanu.
Warto podkreślić, że w obecnym naborze rozszerzony został zakres przyznawania pomocy na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez dolesienia luk w drzewostanach uszkodzonych, nie tylko w wyniku procesu chorobowego – tak jak było w poprzednich naborach, ale także zniszczonych przez szkodniki, zwierzynę lub ekstremalne warunki pogodowe.
Wysokość pomocy jest zróżnicowana i uzależniona od rodzaju inwestycji oraz warunków, w jakich ma być realizowana i waha się od 8,82 zł za metr bieżący w przypadku ogrodzenia remizy siatką o wysokości co najmniej 2 m, do ponad 14 tys. zł/ha za przebudowę składu gatunkowego drzewostanu polegającą na dolesianiu luk na powierzchni o nachyleniu powyżej 12°.
Nabór wniosków TWORZENIE KRÓTKICH ŁAŃCUCHÓW DOSTAW
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiła nabór w ramach działania Współpraca na tworzenie krótkich łańcuchów dostaw.
Wniosek o przyznanie pomocy składa się w Centrali Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) osobiście albo przez upoważnioną osobę, lub przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce pocztowej do 31 stycznia 2022 roku.
Pomoc przyznawana jest w wysokości:
325 000 zł – w przypadku gdy operacja przewiduje zakup środka transportu,
280 000 zł – w pozostałych przypadkach
Środki dotyczą:
– zakupu lub instalacji nowych maszyn lub urządzeń*, w tym środków transportu,
– zakupu lub instalacji wartości niematerialnych i prawnych, np. sklep internetowy, aplikacja na telefon,
– zakupu usług związanych z transportem produktów objętych załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z realizacją operacji,
– odpłatnego korzystania z maszyn, urządzeń, środków transportu, wyposażenia i nieruchomości w związku z realizacją operacji,
– zakupu środków produkcji,
– kosztów bieżących, np.: promocja i funkcjonowanie grupy.
*z dofinansowania wyłączony jest zakup maszyn i urządzeń do produkcji pierwotnej.
Warunki:
Grupa operacyjna musi składać się z przynajmniej 5 rolników,
Każdy z rolników wchodzących w skład tej grupy i spełnią wymagania określone w przepisach w sprawie prowadzenia działalności:
– w ramach dostaw bezpośrednich lub
– przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, lub
– w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub
– w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, lub
– wykonuje działalność gospodarczą, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. –Prawo przedsiębiorców (Dz. U z 2021 r. poz. 162), w zakresie co najmniej jednego z rodzajów działalności określonych w dziale 10 i 11 Polskiej Klasyfikacji Działalności;
Grupy ubiegające się o wsparcie, mają obowiązek wskazać jakiego konkretnego produktu lub grupy produktów wymienionego w załączniku nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, operacja dotyczy (przynajmniej 3),
Należy opracować i przedłożyć Agencji m. in. plan działania grupy operacyjnej, uwzględniający stan bazowy oraz planowany stan docelowy,
Przez okres 2 lat od dnia otrzymania płatności drugiej transzy grupa operacyjna zobowiązana jest do prowadzenia wspólnej sprzedaży i ewidencji wspólnej sprzedaży grupy operacyjnej,
W okresie realizacji operacji oraz przez 5 lat od dnia otrzymania płatności końcowej grupa operacyjna zobowiązana jest prowadzić i aktualizować stronę internetową, na której umieszczane są informacje na temat realizowanej operacji oraz jej rezultatów.
O kolejności przysługiwania pomocy decyduje liczba uzyskanych punktów na podstawie kryteriów wyboru operacji określonych w § 12 ust. 2a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Współpraca” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2020 r. poz. 80 i 2399 oraz z 2021 r. poz. 2130).
Pomocy w tworzeniu grupy i ubieganiu się o wsparcie udziela broker innowacji Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie:
Wioleta Lorenc
tel.: 667-662-837
e-mail: wioleta.lorenc@kpodr.pl
Rozmowa dnia TVP3 – 27.12 – Wiejska e-skrzynka – budowanie lokalności i sprzedaży bezpośredniej
Tylko do 31 grudnia KGW mają czas na wydanie środków
Tylko do 31 grudnia KGW mają czas na wydanie środków na prowadzenie działalności statutowej, a wydatki muszą rozliczyć do końca stycznia.
Panie z kół gospodyń wiejskich otrzymały w tym roku z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa blisko 55,9 mln zł na prowadzenie działalności statutowej. Na wydanie tych środków mają czas do końca grudnia 2021 r., a na ich rozliczenie do końca stycznia 2022 r.
Przypominamy, że 31 grudnia 2021 r. mija czas na wydanie pieniędzy, które koła gospodyń wiejskich otrzymały z ARiMR na rozwijanie swojej działalności. Zaś do 31 stycznia 2022 r. muszą się one rozliczyć z wydatków w formie sprawozdania. Jeżeli którykolwiek z tych terminów nie zostanie dochowany, otrzymane dofinansowanie trzeba będzie zwrócić.
Wnioski o wsparcie działalności statutowej złożyło w ARiMR w 2021 roku 10 159 kół gospodyń wiejskich. Agencja wypłaciła im z tego tytułu blisko 55,9 mln zł pomocy. Dotychczas do ARiMR trafiły 624 sprawozdania. Zachęcamy, by nie czekać ze spełnieniem tego obowiązku do ostatniej chwili.
Otrzymaną pomoc koła mogą przeznaczyć m.in. na: prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej i oświatowo-kulturalnej w środowiskach wiejskich; aktywności służące poprawie warunków życia i pracy kobiet na wsi; upowszechnianie dobrych metod prowadzenia gospodarstw domowych; rozwijanie kultury ludowej, w tym w szczególności kultury lokalnej i regionalnej.
W 2021 roku koła liczące nie więcej niż 30 osób mogły się ubiegać o 5 tys. zł, te o liczebności od 31 do 75 osób – 6 tys. zł, jeszcze liczniejsze – 7 tys. zł. Wnioski o pomoc można było składać do 30 września, a pula środków była wyższa niż w latach ubiegłych i wynosiła 70 mln zł. Od 2018 r. na działalność statutową Agencja przekazała KGW łącznie 135 mln zł. W prowadzonym przez ARiMR rejestrze znajduje się obecnie 10 604 kół gospodyń wiejskich.
Zielonka, kiszonka, mleko
Pod takim tytułem odbyła się 14 grudnia 2021 roku konferencja on-line, której celem było przybliżenie aktualnych zagadnień związanych z produkcją mleka. Tematyka wydarzenia zorganizowanego przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie była podzielona na 5 części: dobrostan, technologia, ekonomika, żywienie oraz innowacje.
Dobrostan
W tej części prof. dr hab. inż. Zbigniew Nogalski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przedstawił wykład pt. „Długowieczność – najważniejsza cecha funkcjonalna krów”. W wykładzie można szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego krowy tak krótko produkują mleko i co zrobić, aby produkowały je opłacalnie i znacznie dłużej.
Technologia
W tej części konferencji prof. dr hab. inż. Cezary Purwin z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie mówił nt. „Współczesne technologie zbioru zielonek na kiszonki a zdrowie krów”. Nie tylko kiszonka z kukurydzy, ale przede wszystkim z traw o właściwym składzie chemicznym potrzebna jest krowom, zwłaszcza wysokowydajnym.
Ekonomika
„Aktualna opłacalność produkcji mleka i przewidywania na przyszłość”, to temat wykładu dr. hab. inż. Andrzeja Parzonko, prof. uczelni ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, czy obecnie opłaca się produkować mleko i przewiduje sytuację na światowym rynku mleka w najbliższych latach.
Żywienie
Problematykę pt. „Błędy żywieniowe i ich konsekwencje” przedstawił mgr inż. Zbigniew Wróblewski, doradca żywieniowy z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Nikt nie lubi popełniać błędów, zwłaszcza jeżeli odbijają się na jego własnej kieszeni. W wykładzie Autor stara się pokazać przyczyny, skutki i zapobieganie kosztowym błędom powstającym w żywieniu krów mlecznych.
Innowacje
Działalność Grupy Operacyjnej EPI-AGRI „Zielone mleko” koncentruje się na realizacji projektu pt. „Innowacje w produkcji mleka krowiego surowego, jego przetwórstwie i wprowadzaniu na rynek serów dojrzewających o podwyższonych walorach odżywczych”. Austriacy mają swoje mleko ‒„Heumilch”, w Polsce będzie „Zielone mleko”, a ściślej – sery o specjalnych walorach odżywczych i prozdrowotnych. Jakich? O tym opowiadał dr hab. inż. Mariusz Bogucki, prof. uczelni, z Politechniki Bydgoskiej im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich.
Zainteresowanie konferencją było bardzo duże. Uczestniczyło w niej prawie 150 osób. W roku 2022 planuje się jej kolejną edycję.
Tymczasem … zapraszam Wszystkich do zapoznania się z wykładami przedstawionymi 14 grudnia 2021 roku.
Zapis video konferencji:
Materiały konferencyjne Zielonka, kiszonka, mleko
Piotr Dorszewski
KPODR w Minikowie
POTENCJAŁ DLA ROZWOJU SPÓŁDZIELNI ENERGETYCZNYCH W KUJAWSKO-POMORSKIM POTWIERDZONY! – Warsztaty z partnerami projektu RENALDO
Warsztaty z partnerami projektu RENALDO potwierdziły potencjał dla uruchamiania spółdzielni energetycznych na terenie gmin Łubianka, Izbica Kujawska i Rypin. Daniel Raczkiewicz, ekspert projektu RENALDO przestawił założenia i wyliczenia kosztów i korzyści dla każdej z tych gmin-partnerów w oparciu o kalkulator opracowany specjalnie dla potrzeb projektu.
Podczas dyskusji Jarosław Wiśniewski z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podkreślił, że korzyści spółdzielni energetycznych nie można oceniać pod kątem zysków wygenerowanych dzięki rozwojowi odnawialnych źródeł energii (OZE), ale w kategoriach podnoszenia jakości życia na wsi. Chodzi bardziej o lepsze wykorzystanie istniejących już możliwości producentów energii elektrycznej ze źródeł OZE na terenie gminy dla potrzeb lokalnych konsumentów energii elektrycznej, w szczególności tych, którzy nie mogli skorzystać z benefitów indywidualnych prosumentów.
Spółdzielnia energetyczna to sposób na tworzenie lokalnego rynku energii, który funkcjonuje jako zbiorowy prosument łącząc lokalnych producentów i konsumentów. Jakub Szymański, prezes zarejestrowanej już spółdzielni energetycznej „Słoneczny Serock” potwierdził kluczową rolę samorządu jako animatora procesu tworzenia spółdzielni energetycznej, podkreślając że należy się oprzeć na początku na kilku spółdzielcach i przyjąć strategię stopniowego zwiększania liczby członków, która odpowiada na lokalne potrzeby, uwarunkowania i możliwości.
Przyjmując, że potencjał dla spółdzielni energetycznych jest spory w gminach Łubianka, Izbica Kujawska i Rypin, następny krok to podjęcie dalszych prac z grupą inicjatywną w każdej gminie. Chodzi o opracowanie modelu biznesowego, który będzie stanowił podstawę nie tyle dla zrealizowania wykazanego globalnego potencjału proponowanej spółdzielni energetycznej, ale wypracowania i uzgodnienia formuły według której spółdzielcy energetyczni będą dzielić korzyści między sobą.
Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej – jeden nabór się kończy, drugi zaczyna
Do 31 grudnia 2021 r. rolnicy, którzy ponieśli straty w gospodarstwie w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych lub ASF mogą składać wnioski o wsparcie w ramach tegorocznego naboru. Ci, którzy nie zdążą tego zrobić w tym roku, będą mogli ubiegać się o taką pomoc zaraz po Nowym Roku – 3 stycznia 2022 r. rusza kolejny nabór na inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej.
Przypominamy, że wnioski o wsparcie w ramach tego poddziałania – zarówno w trwającym, jak i rozpoczynającym się wkrótce naborze, należy składać do biur powiatowych lub oddziałów regionalnych ARiMR: można to zrobić osobiście, przesłać za pośrednictwem Poczty Polskiej lub elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP.
O pomoc na inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej mogą starać się dwie grupy rolników. Do pierwszej należą ci, którzy ponieśli straty w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych, do drugiej zaś gospodarze, którzy ponieśli szkody spowodowane wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF). O wsparcie można wystąpić, gdy starty w gospodarstwie (w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich) miały miejsce w roku, w którym jest składany wniosek lub w co najmniej jednym z 2 poprzednich lat i wyniosły przynajmniej 30 proc. średniorocznej produkcji rolnej z trzech ostatnich lat. Co istotne, muszą one dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Natomiast w przypadku wystąpienia ASF w gospodarstwie o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał w drodze decyzji zabicie świń lub zniszczenie martwych zwłok świń, a w dniu jej wydania zwierzęta, których dotyczyła, stanowiły co najmniej 30 proc. trzody chlewnej posiadanej przez rolnika.
Maksymalne dofinansowanie, jakie można otrzymać w całym okresie realizacji PROW 2014-2020, to 300 tys. zł na jednego beneficjenta i gospodarstwo. Jednak należy pamiętać, że nie może ono przekroczyć 80 proc. kosztów kwalifikowanych poniesionych na realizację danej inwestycji. W przypadku szkód powstałych w wyniku klęsk żywiołowych wsparcie można przeznaczyć na odtworzenie zniszczonych składników gospodarstwa. Natomiast gdy przyczyną strat jest ASF – na realizację inwestycji rolniczych niezwiązanych z produkcją świń.
W dobiegającym końca tegoroczny naborze, który rozpoczął się 11 marca 2021 r., do Agencji wpłynęły wnioski o przyznanie pomocy na kwotę blisko 3,3 mln zł. W związku z trudną sytuacją na rynku trzody chlewnej przyszłoroczny nabór wystartuje wcześniej, bo już 3 stycznia i potrwa do 30 grudnia 2022 r.
Poszukiwani eksperci do trzech nowopowstających Grup Fokusowych EIP-AGRI
Europejskie Partnerstwo Innowacyjne na rzecz Wydajnego i Zrównoważonego Rolnictwa (EIP-AGRI), działając na zlecenie Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa KE, poszukuje ekspertów do trzech nowopowstających Grup Fokusowych EIP-AGRI. Serdecznie zachęcamy polskich przedstawicieli do zgłaszania swoich kandydatur do pracy w poniższych Grupach Fokusowych:
- Sustainable ways to reduce the use of pesticides in pome and stone fruit production (Zrównoważone sposoby na ograniczenie stosowania pestycydów w produkcji owoców ziarnkowych i pestkowych),
- Digital tools for sustainable nutrient management (Cyfrowe narzędzia do zrównoważonego zarządzania składnikami odżywczymi),
- Nature-based solutions for water management under climate change conditions (Środowiskowo zorientowane, rozwiązania w zakresie gospodarki wodnej w warunkach zmiany klimatu).
Osoby posiadające wiedzę naukową lub praktyczne doświadczenie w dziedzinie, nad którą dana Grupa pracuje, mogą składać swoje aplikacje do dnia 11 stycznia 2022 r.
Członkami Grup Fokusowych mogą być: rolnicy, leśnicy, doradcy rolni, naukowcy i przedstawiciele agrobiznesu oraz inne osoby zainteresowane tematyką działań danej Grupy.
W pracach każdej Grupy Fokusowej uczestniczy około 20 ekspertów pod kierownictwem koordynatora. Zadaniem koordynatora jest przygotowanie materiałów źródłowych oraz wstępnego raportu, które mogą być pomocne w pisaniu własnych opracowań, jak i napisaniu raportu końcowego.
Ważne jest, aby głos polskiego sektora rolnego był słyszany również na tym forum, gdyż raporty końcowe z prac Grup, często służą Komisji Europejskiej, jako wyznacznik do projektowania nowych polityk, strategii czy programów pomocowych. Dlatego zachęcamy do zgłaszania swoich aplikacji i reprezentowania polskich opinii na szczeblu europejskim.
Spotkania prowadzone będą w języku angielskim – do aktywnego udziału w pracach Grupy wystarczy komunikatywna znajomość języka angielskiego.
Wybrani eksperci zobowiązani są do udziału w pracach, w ramach dwóch spotkań – jedno zaplanowane jest w lutym, drugie w październiku.
Udział w pracach Grup Fokusowych EIP-AGRI pozwoli na poszerzenie wiedzy, nawiązanie kontaktów oraz promowanie swojej instytucji lub gospodarstwa rolnego. Niejeden uczestnik Grup Fokusowych, w ramach dalszej współpracy, będzie mógł uczestniczyć np. w projekcie Horyzontu, czy na podstawie zdobytej wiedzy założyć Grupę Operacyjną EPI. Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo na stronie:
https://ec.europa.eu/eip/agriculture/sites/default/files/20211123_calltext_fg44-46_final.pdf
Zachęcamy również do kontaktu z brokerem innowacji Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, który również odpowie na Państwa pytania.
Wioleta Lorenc
tel. /52/ 386-72-39, 667-662-837
wioleta.lorenc@kpodr.pl
Konferencja „Aktualna sytuacja na rynku owiec i kóz” – relacja
Piętnastego grudnia odbyła się konferencja online pn. „Aktualna sytuacja na rynku owiec i kóz”. Uczestników powitał Ryszard Zarudzki, zastępca dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie i Józef Baran, dyrektor Regionalnego Związku Hodowców Owiec i Kóz w Bydgoszczy. Związek obejmuje swoim działaniem województwo kujawsko-pomorskie, w którym jest ok. 10 tys. owiec. Z danych GUS wynika, że w ostatnim dziesięcioleciu tendencja rozwoju chowu i hodowli owiec wykazuje minimalny wzrost. O prozdrowotnym działaniu jagnięciny i baraniny nie trzeba przekonywać. Mięso baranie jest bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i jednocześnie zawiera małą ilość kwasów nasyconych, co korzystnie wpływa na poziom cholesterolu. Spożywanie jagnięciny, oprócz walorów smakowych, wpływa na obniżenie namnażania komórek nowotworowych. Baranina jest niedoceniana w Polsce. Statystycznie spożywamy około 200 g mięsa owczego rocznie. Głównym działaniem RZHOiK jest prowadzenie ksiąg zwierząt zarodowych. W województwie kujawsko-pomorskim prowadzona jest kontrola użytkowości pięciu tys. owiec i jednego stada kóz.
Poszczególne rasy owiec i kóz:
merynos polski w starym typie – 3 tys.
merynos polski barwny – 1 tys.
pomorska ‒ 0,1 tys.
wrzosówka – 0,1 tys.
czarnogłówka – 0,16 tys.
berichon du cher – 50 szt.
koza burska – 10 szt.
Związek pomaga w skupie i sprzedaży wełny owczej i jagniąt oraz owiec poselekcyjnych. Rocznie Związek kupuje około 5 tys. jagniąt, 1 tys. owiec poselekcyjnych i 30 ton wełny. Od 2020 r. wzrosły ceny jagniąt i baraniny. Obecnie kształtują się one na poziomie 11 zł za kg żywej wagi jagniąt i 3-4 zł za kilogram żywej wagi owiec poselekcyjnych. Stagnacja cen po chwilowym wzroście w 2011 r. trwała około 10 lat i kształtowała się na poziomie 7-8 zł za kg żywej wagi jagniąt. Trzeba dodać, że zmieniły się również kierunki zbytu naszej produkcji. Polskie zakłady mięsne ‒ oprócz Leska, zajęły się ubojem i eksportem tuszek i proponują ceny nie gorsze od cen za eksport żywych zwierząt. Możemy jednie ubolewać, że niewielka część tej produkcji pozostaje w kraju. Gorzej wygląda sytuacja na rynku wełny. Brak zapotrzebowania skutkuje ceną 2 zł za kg wełny żywej potnej, nie pokrywa to ceny strzyży. Hodowcy owiec i kóz korzystają ze wsparcia państwa, podobnie jak hodowcy innych ras zwierząt gospodarskich. Każda owca płci żeńskiej po skończeniu 12 miesięcy życia jest dotowana kwotą około 115 zł oraz od 2021 r. hodowca może ubiegać się o dotację z tytułu dobrostanu w kwocie 133 zł za sztukę/matkę. Hodowcy owiec i kóz, którzy realizują program ochrony ras zachowawczych mogą liczyć na dodatkowe 360 zł za sztukę. W porównaniu ze światowymi i europejskimi potęgami w hodowli owiec nie jesteśmy potęgą. Przykładowo, pogłowie owiec w Hiszpanii wynosi ono 15 mln., w Rumunii 10 mln., Grecji 8 mln., w Niemczech 1,5 mln., natomiast w Polsce 280 tys.
Drugim prelegentem był dr inż. Paweł Radomski z Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego w Krakowie-Balicach, który przybliżył istotę certyfikacji produktów ras rodzimych, która może być szansą na rozwój hodowli i przetwórstwa. Pokazane zostały przykłady produktów hiszpańskich ‒ sery, mleko, wędliny z oznakowaniem ras rodzimych, które działają i funkcjonują. Zostało stworzone i opracowane logo marki certyfikacji ras rodzimych. Autorzy chcą, aby polscy konsumenci na nowo odkryli bogactwo rodzimych ras i wyjątkowy smak produktów pochodzących od nich. Program certyfikacji obejmuje zarówno hodowców, przetwórców jak i gastronomię.
Jak uzyskać znak RASA RODZIMA? Aby produkt mógł być sprzedawany z tym znakiem, zainteresowany hodowca/przetwórca składa do Instytutu Zootechniki ‒ PIB wniosek o udzielenie prawa do posługiwania się logiem. Pozytywne rozpatrzenie wniosku oraz kontrola początkowa na miejscu, doprowadza do podpisania umowy przez uczestnika programu z instytucją udzielającą znaku, czyli Instytutem Zootechniki ‒ PIB. Umowa określa szereg warunków dotyczących hodowli zwierząt i przetwórstwa surowców, które uczestnik programu zobowiązuje się spełnić. Uczestnik programu certyfikacji „Rasa Rodzima” musi spełniać warunki dotyczące:
- tradycyjnego, powolnego chowu ras rodzimych na naturalnych paszach,
- ekstensywności hodowli,
- dobrostanu zwierząt i warunków sanitarnych,
- ochrony bioróżnorodności i genetyczności rasy rodzimej,
- ochrony przyrody i krajobrazu,
- jakości i walorów odżywczych produktów,
- zdrowia zwierząt i naturalności produktów,
- braku stosowania konserwantów i wypełniaczy,
- manufakturowej skali produkcji w oparciu o tradycyjne receptury.
Szczegółowe warunki przyznania certyfikacji znakiem „Rasa Rodzima” oraz prawa do posługiwania się nim będą określone w załącznikach do Wniosku o przyznanie certyfikacji oraz w Umowie.
Kolejny temat, który był poruszony podczas konferencji, to żywienie kóz i owiec w okresie okołoporodowym. Specjalista ds. żywienia ‒ Mariusz Dobies, podał praktyczne wskazówki. W czasie ciąży może pojawić się ketoza/toksemia ciążowa. Ich objawami są m.in. odłączenie się od stada, utrata apetytu, osłabienie, nadmierne polegiwanie. Aby potwierdzić ketozę przed porodem należy dokonać badania krwi, pomiaru poziomu ciał ketonowych – BHBA (kwasu beta-hydroksymasłowego). W żywieniu jagniąt i koźląt niezbędny jest selen, ponieważ małe przeżuwacze są narażone na chorobę bladych mięśni. Często jest tak, że w mleku matki brakuje tego pierwistka. Na rynku są dostępne preparaty selenowe w różnej postaci przeznaczone szczególnie dla małych przeżuwaczy. Niezwykle ważne są pierwsze dwa-trzy dni po porodzie kiedy może wystąpić hipokalcemia (gorączka mleczna), spowodowana niedoborem wapnia. Następuje wówczas utrata apetytu, osłabienie, spadek produkcji mleka (problem z wykarmieniem młodych), nadmierne polegiwanie. W tym wypadku należy zastosować kredę pastewną, jednak nie należy jej podawać do woli, ponieważ nadmiar wapnia może powodować problemy z przyswajaniem innych pierwiastków. Zwrócono również uwagę na pokrycie w paszach zapotrzebowania energetycznego w zależności od etapu produkcji. Największe jest w okresie późnej ciąży oraz laktacji. Dobrym źródłem energii są m.in. buraki pastewne, wysłodki buraczane, owies, marchew. Im większa różnorodność w żywieniu małych przeżuwaczy, tym lepiej.
Następny temat dotyczący pomoru małych przeżuwaczy zaprezentował dr hab. Andrzej Fitzner, prof. Instytutu, z Zakładu Pryszczycy Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego. W Unii Europejskiej choroba zwalczana jest z urzędu, za co odpowiada inspekcja weterynaryjna. Choroba podlega zakazowi szczepień. Istnieje zakaz importu zwierząt z terenów występowania pomoru małych przeżuwaczy. W czerwcu 2018 roku choroba została stwierdzona na terenie Bułgarii. Był to ostatni przypadek na terenie Europy.
Następnie Katarzyna Urbankowska-Bąk przedstawiła ofertę firmy BIVET, działającej na terenie całego kraju. Działalność produkcyjna jest skoncentrowana na rynku weterynaryjnym (biologiczne komponenty do leków) oraz dodatków i mieszanek paszowych, natomiast handlowa dotyczy, poza sektorem weterynaryjnym, także szeroko rozumianej branży rolniczej. BIVET jest producentem oraz importerem wysokiej jakości pasz, dodatków i mieszanek paszowych, a także urządzeń udojowych. Oferowane jest nie tylko profesjonalne doradztwo merytoryczne oraz techniczne, ale również serwis całodobowy.
Anna Mońko-Łanucha
KPODR w Minikowie