1 grudnia 2021 roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zaprosił na szkolenie osoby zainteresowane ekologiczną produkcją sadowniczą. Zorganizowane szkolenie było odpowiedzią na zwiększające się zainteresowanie konsumentów owocami z sadów prowadzonych metodami ekologicznymi. Dla wielu gospodarstw jest to szansa żeby zdecydować się na podjęcie produkcji sadowniczej. Z uwagi na szereg ograniczeń istniejących w prowadzeniu sadu ekologicznego bardzo ważna jest wiedza jak prawidłowo założyć sad. Rolnik powinien poznać podstawy, zaczynając od wyboru odpowiedniego stanowiska, odmian odpornych na choroby, po sposoby pielęgnacji. Taka wiedza ułatwi prowadzenie plantacji sadowniczej co przełoży się na większą dostępność owoców na rynku lokalnym.

W szkoleniu udział wzięli zarówno rolnicy ekologiczni, rolnicy, którzy dopiero planują przestawić swoje gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji, doradcy rolni oraz działkowcy, którzy chcą dbać o swoje nasadzenia bez użycia środków chemicznych. Uczestnicy mieli możliwość wysłuchania dwóch wykładów. Prelegentami podczas spotkania byli praktycy, właściciele sadu EkoMarchaty, którzy od kilkunastu lat z powodzeniem prowadzą produkcję w systemie rolnictwa ekologicznego.

Pierwszy wykładowca pan Arkadiusz Kartus, oprócz tego, że prowadzi 15 hektarowy sad, jest również założycielem Stowarzyszenie Polskich Sadowników Ekologicznych pn. Polski EkoOwoc. Sadownicy, którzy się zrzeszyli w ramach Stowarzyszenia gospodarują na areale ponad 800 ha sadów i plantacji, pozyskując rocznie ok. 30 tys. ton ekologicznych owoców ziarnkowych, pestkowych i jagodowych, co stanowi ok 15-20% ekologicznej produkcji sadowniczej w Polsce. Z uwagi na trudną sytuację na rynku owoców ekologicznych jest to niezwykle cenna inicjatywa, która pozwala wierzyć, że wspólne działania mają sens i są niezwykle potrzebne.

Podczas pierwszego wykładu pn. Zakładanie, prowadzenie i pielęgnacja sadu ekologicznego pan Arkadiusz przypomniał jak ważna jest troska o glebę, że jest to podstawowe narzędzie pracy każdego rolnika i sadownika. Podkreślił, że bez zdrowej gleby o bogatym życiu mikrobiologicznym trudno jest uzyskać zdrowy produkt. Przytoczył również badania, które pokazują wyraźnie, że ekologiczne owoce z żywej, żyznej gleby zawiera istotnie więcej suchej masy, mikro i makroelementów,  polifenoli, kwasów fenolowych, flawonoidów, antocyjanów, witaminy C i innych związków bioaktywnych w porównaniu do owoców konwencjonalnych.

Drugim prelegentem był pan Aleksander Kartus, absolwent SGGW w Warszawie, przedstawił on temat pn.  Ochrona sadów ekologicznych przed chorobami, szkodnikami i chwastami. Wykładowca omówił zasadę i dobre praktyki związane z nawożeniem upraw sadowniczych. W rolnictwie ekologicznym również trzeba dbać o nawożenie upraw, z tym, że należy korzystać  z nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Wykaz nawozów oraz produktów naturalnych innych niż nawozy i środków poprawiających właściwości gleby, które mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym można znaleźć na stronie Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Na przykładzie gospodarstwa zostały omówione dobre praktyki związane z walką z zachwaszczeniem upraw. Wykładowca sporo czasu poświęcił metodom ochrony plantacji przed chorobami i szkodnikami. W rolnictwie ekologicznym niezwykle ważna jest profilaktyka, która ma ogromne znaczenie w uzyskaniu zdrowych plonów.

Należy pamiętać, że ekologiczne sady oprócz bezpośrednich korzyści w postaci zdrowych i smacznych owoców są również wielką korzyścią dla środowiska. Jak wiadomo programy ochrony konwencjonalnych upraw sadowniczych są bardzo intensywne, wymagają stosowania wielu środków chemicznych, które stwarzają duże obciążenie dla gleby, wód gruntowych oraz powietrza. Promując ekologiczną produkcję sadowniczą wspieramy środowisko.

Zapis video:

Szkolenie zrealizowano w ramach projektu WFOŚiGW w Toruniu pn.: „Bioróżnorodność szansą dla przyszłych pokoleń” – kampania edukacyjno-informacyjna dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego.

Opracowała: Ilona Oleś

Tegoroczna konferencja poświęcona była roślinom leczniczym ze stanowisk zbieranych w systemie ekologicznym. Jak się okazuje, może być to dodatkowe źródło dochodu dla gospodarstw ekologicznych. Jednak profesja ta wymaga odpowiedniej wiedzy pozwalającej na pozyskanie surowców o jak najwyższej jakości, a jednocześnie powinna być wykonywana z poszanowaniem dla środowiska, a szczególnie do naturalnych stanowisk występowania poszczególnych gatunków ziół.

O roślinach leczniczych ze stanowisk naturalnych oraz pozyskiwanych z nich surowcach  mówiła Pani dr Olga Kosakowska z SGGW w Warszawie. Zarówno pastwiska i suche ugory, jak również łąki, murawy wilgotne, brzegi rzek, lasy, polany śródleśne, pola uprawne, miedze są stanowiskami, na których mogą występować rośliny lecznicze. Ważna jest jednak znajomość poszczególnych gatunków, aby nie popełnić błędów, które mogą mieć ogromne konsekwencje zdrowotne. Należy pamiętać, że niektóre gatunki mogą mieć trujące sobowtóry, a jeszcze inne rośliny lecznicze znajdują się pod ochroną. O tym wszystkim mogliśmy się dowiedzieć w wykładzie pn. „Rośliny lecznicze na stanowiskach naturalnych i pozyskiwane z nich surowce”.

Wykład pn. „Zbiór dziko rosnących roślin leczniczych w systemie produkcji ekologicznej” został poprowadzony przez Panią prof. dr. hab. Katarzynę Bączek z SGGW w Warszawie. Pani Profesor omówiła zasady ekologicznego zbioru roślin leczniczych ze stanowisk naturalnych, jakość surowca, czystość surowca pod względem zawartości zanieczyszczeń m.in. mikrobiologicznych, pestycydów, i związków biologicznie czynnych.

Pani Dorota Metera jako przedstawiciel jednostki certyfikującej omówiła temat pn. „Wymogi formalno-prawne  certyfikacji surowca zielarskiego ze zbioru naturalnego”. W ramach wykładu omówione zostały wytyczne jakie muszą być spełnione aby zebrany surowiec spełniał kryteria surowca ekologicznego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi.

Ważnym wykładem podczas konferencji był temat pn. „Jakie zmiany w przepisach czekają rolników ekologicznych po 1 stycznia 2022?”, omówiony przez Pana  Jana Golba Dyrektora Departamentu Systemów Jakości MRiRW. Z uwagi na fakt, że od dnia  1 stycznia 2022 zacznie obowiązywać nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych uchylające rozporządzenie Rady (UE) nr 834/2007 istotne było poruszyć ten temat, by rolnicy ekologiczni mogli się dobrze przygotować do zmian.

Powyższe tematy zostały bardzo szczegółowo omówione podczas konferencji.

Wszyscy, którzy chcieliby powrócić do powyższych zagadaniem zachęcamy do skorzystania z nagrania z konferencji zamieszczonego poniżej.

Poniżej dostępne są również materiały szkoleniowe:

D.Metera zbiór dziko rosnących 2021 12 03

Materiały szkoleniowe _ ROŚLINY DZIKO ROSNĄCE_2016-2018

Nowe przepisy dotyczące rol eko-ODR Minikowo, MRiRW

Opracowała:

Agnieszka Dobosz-Idzik
KPODR w Minikowie

Konferencja zrealizowana została  dzięki wsparciu finansowemu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony  Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.

Serdecznie zachęcamy do obejrzenia najnowszego odcinka „Eko-opcji”, w którym o projekcie RENALDO i o tym, jak wpisuje się on w potrzebę poszukiwania nowatorskich rozwiązań w zakresie energii odnawialnej, opowiedzieli:

– Ryszard Kamiński – Dyrektor KPODR
– Justyna Lesiewicz – Koordynatorka projektu w KPODR

oraz przedstawiciele zaangażowanych gmin:

– Wojciech Konstanty – zastępca wójta w Gminie Łubianka,
– Rafał Zglinicki – prezes Zarządu Biogazowni Rypin oraz
– Hanna Grochowiecka – prezes spółki Wiatrak, członek Zarządu Biogazowni Rypin i specjalista ds. OZE.

Link do odcinka:

https://www.tvp.pl/regiony-tvp/regiony/bydgoszcz/przyroda-i-ekologia/ekoopcja/wideo/ekoopcja-20112021/57032391

Projekt „RENALDO – Rozwój obszarów wiejskich poprzez odnawialne źródła energii” jest realizowany z inicjatywy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). Wykonawcą projektu jest Niemieckie Towarzystwo Współpracy Międzynarodowej (GIZ), które wdraża projekt za pośrednictwem 3 partnerów. Jednym z nich jest KPODR w Minikowie, który odpowiada za wdrożenie pilotażowych spółdzielni energetycznych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Projekt finansowany jest przez Unię Europejską oraz Rząd Federalny Republiki Niemieckiej.

Kontakt w sprawie realizacji projektu na terenie woj. kujawsko-pomorskiego:

Anna Kaszkowiak: tel. +48 52 386 72 46, e-mail: anna.kaszkowiak@kpodr.pl

Justyna Lesiewicz: tel. +48 52 386 72 13, e-mail: justyna.lesiewicz@kpodr.pl 

Informacja nt. działań ogólnokrajowych: https://www.kowr.gov.pl/odnawialne-zrodla-energii/spoldzielnie-energetyczne

Projekt jest realizowany na wniosek Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które angażuje się w przedsięwzięcie merytorycznie i organizacyjnie za pośrednictwem Krajowego Ośrodka Wspierania Rolnictwa (KOWR) oraz ekspertów centralnych. Wykonawcą projektu jest niemiecka organizacja Deutsche Gesellschaft fur Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, która wdraża projekt za pośrednictwem 3 partnerów. Jednym z nich jest Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie (KPODR), który odpowiada za wdrożenie pilotażowych spółdzielni energetycznych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego.  

Projekt jest finansowany przez Unię Europejską oraz Rząd Federalny Republiki Niemieckiej. Realizację projektu nadzoruje Komitet Sterujący, w skład którego wchodzą przedstawiciele Komisji Europejskiej, Niemieckiego Ministerstwa Ochrony Środowiska i Klimatu, GIZ, MRiRW oraz Ministerstwa Klimatu.

Ziemniak jest jedną z ważniejszych roślin towarowych w systemie ekologicznym.  O jego uprawie decyduje wiele czynników wśród, których na pierwszym miejscu należy postawić zapotrzebowanie rynku , kolejne to czynniki decydujące o jakości i plonie: zachwaszczenie, odpowiedni płodozmian, nawożenie oraz walka z chorobami i agrofagami.

O tym wszystkim była mowa podczas szkolenia „Ekologiczna produkcja ziemniaka” dnia 25 listopada br. w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie, które odbyło się dzięki wsparciu finansowemu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.

Podczas szkolenia dr Cezary Trawczyński z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Oddział w Jadwisinie omówił kwestie dot. technologii uprawy ziemniaka w systemie rolnictwa ekologicznego. Wskazane zostały wymagania pokarmowe ziemniaka, wymagania co do  stanowiska, przedplonu, kwestii typu gleby. Pan doktor zaznaczył podczas szkolenia, że jeśli powyższe czynniki będą uwzględnione  w technologii z należytą starannością, warunkują powodzenie w uprawie ekologicznej ziemniaka. Niestety choroby i agrofagi w uprawie ekologicznej do zmora każdego rolnika, nie koniecznie tylko ekologicznego. Również i te kwestie zostały uwzględnione w programie szkolenia.

Prof. dr. hab. Jolanta Kowalska z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu, szeroko omówiła kwestie dot. walki z powszechnymi chorobami i szkodnikami ziemniaka. Pani profesor zwróciła uwagę, że ryzyko wystąpienia chorób i szkodników zależne jest  od zastosowanej agrotechniki. Szczególnie nawożenie jest istotnie ważne, w tym zawartość potasu w glebie, który warunkuje wysokie i stabilne plony ziemniaków. Magnez, który jest pobierany przez ziemniaki w późniejszym okresie wegetacji. Ziemniaki potrzebują również dużej zawartości próchnicy i wprowadzania nawozów organicznych. Jak zaznaczyła Pani Jolanta Kowalska, w przypadku obornika, ważny jest termin jego stosowania, który jest ściśle powiązany z typem gleby. W przypadku gleb lekkich obornik powinien być stosowany wczesną wiosną. Nie wolno jednak przekraczać dawki 30t/ ha w ciągu roku. Istotne jest również odpowiednie pH pamiętając, że kwaśny odczyn gleby 5- 5,5 warunkuje dobre warunki dla rozwoju patogenów ziemniaka, dlatego warto pomyśleć analizie gleby i o wapnowaniu gleby w razie konieczności. Odczyn obojętny to najlepsze warunki dla rozwoju pozytywnych mikroorganizmów glebowych. Należy jednak pamiętać by unikać wapnowania gleby przed sadzeniem ziemniaków, ponieważ może się to wiązać z ryzykiem wystąpienia parcha. Podczas planowania zmianowania należy również pamiętać, że ziemniaki powinny wrócić na to samo pole po 4-5 lat.

Wśród prelegentów szkolenia był również Pan Bartłomiej Piskorski, rolnik ekologiczny z województwa kujawsko-pomorskiego, który rozpoczynając swoją przygodę z rolnictwem ekologicznym zetknął się z wieloma problemami. Dziś poszukuje rozwiązań, technologii, które pozwolą na ulepszanie produkcji ekologicznej, a przy tym chętnie się dzieli doświadczeniami. Pan Bartłomiej podczas szkolenia zaprezentował innowacyjne metody odchwaszczania, które wdraża w swoim gospodarstwie.

Te i inne cenne wskazówki dotyczące uprawy ekologicznego ziemniaka pojawiły się podczas szkolenia. Zachęcam Państwa do ponownego skorzystania ze szkolenia klikając na poniższą miniaturkę, pod którą kryje się nagranie.

Szkolenie zrealizowano w ramach projektu WFOŚiGW w Toruniu pn.: „Bioróżnorodność szansą dla przyszłych pokoleń” – kampania edukacyjno-informacyjna dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego.

Opracowała:
Agnieszka Dobosz-Idzik
KPODR w Minikowie

Praktyki korzystne dla rolników i środowiska

17 listopada br. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zaprosił rolników na szkolenia z zakresu uprawy międzyplonów oraz uprawy uproszczonej w rolnictwie ekologicznym. W szkoleniach udział wzięły 34 osoby. Uczestnikami szkolenia byli zarówno rolnicy ekologiczni, którzy od wielu lat prowadzą swoje gospodarstwa zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, rolnicy zainteresowani przestawieniem gospodarstw na ekologiczne metody produkcji oraz rolnicy konwencjonalni świadomi potrzeby dbania o naturalną żyzność gleb.

Zgromadzonych uczestników przywitał pan Ryszard Zarudzki, wicedyrektor KPODR w Minikowie. Celem szkoleń było zwrócenie uwagi na zły stan gleb, spowodowany stosowaniem uproszonego płodozmianu, w którym dominują głównie zboża. Na przestrzeni lat taki sposób gospodarowania przyczynił się do znacznego spadku materii organicznej w glebie, a w konsekwencji spowodował wyraźny spadek zawartości próchnicy. Zjawisko to nasila zagrożenia związane zarówno z erozją wietrzną jak wodną. Szczególnie w ostatnich czasach, w sytuacji znacznego niedoboru wody dużego znaczenia nabiera możliwość akumulacji wody w warstwie próchniczej gleby.

Pierwszy temat pn. „Uprawa międzyplonów korzyścią dla rolnika i środowiska” wygłoszony przez dr Tomasza Piechotę z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu miał za zadanie podpowiedzieć rolnikom jak w prosty sposób mogą wzbogacić glebę w znaczne ilości materii organicznej. Podczas szkolenia prelegent omówił rolę i znaczenie upraw międzyplonowych w stosowanym płodozmianie. Wyjaśnił jakie procesy zachodzą w nieokrytej glebie w okresie jesienno – zimowym, naświetlił jak ogromne straty składników pokarmowych następują w wyniku mineralizacji w okresie nieprodukcyjnym. Wykładowca zwrócił uwagę na potrzebę zwiększania biologicznej aktywności gleby, dzięki której procesy krążenia materii organicznej przebiegają sprawniej wpływając tym samym na zasobność i urodzajność gleb. Omówił także rolę międzyplonów w zakresie ograniczania chwastów i szkodników upraw oraz jako źródła składników pokarmowych dla roślin następczych. Ma to ogromne znaczenie w dobie rosnącego zanieczyszczenia środowiska chemicznymi środkami produkcji oraz rosnących cen nawozów.

Drugi wykład pn. „Uprawa uproszczona w rolnictwie ekologicznym” również został przeprowadzony przez dr Piechotę. Miał on na celu zwrócenie uwagi na stosowane zabiegi agrotechniczne w gospodarstwie. Uprawa roli w rolnictwie ekologicznym powinna odbywać się w myśl głównej zasady, a mianowicie głęboko spulchniać, płytko odwracać. Gleba jest podstawowym narzędziem pracy rolnika, to od jej stanu i kondycji zależy jakość i ilość plonów. Szczególnie w  rolnictwie ekologicznym jest to niezwykle ważne z uwagi na fakt, że wiele środków produkcyjnych, które kształtują poziom plonów takich jak syntetyczne nawozy mineralne, herbicydy oraz wiele środków ochrony jest niedozwolonych.

Podstawowym narzędziem pracy rolnika ekologicznego jest zasobność gleb. Wszystkie działania muszą być nakierowane na zwiększanie ilości materii organicznej w glebie. Dlatego tak ważna jest wiedza, że jednym z najistotniejszych elementów rozchodów próchnicy jest mechaniczna uprawa roli. Intensywność mineralizacji materii organicznej zależy bezpośrednio od sposobu jej uprawy. Ograniczenie ilości i głębokości uprawek do niezbędnego minimum jest ważnym i bardzo skutecznym sposobem na wzrost zawartości próchnicy w glebie. Znajomość tematyki związanej ze stosowaniem uprawy uproszczonej jest niezbędna po to by realizować złotą zasadę, która mówi, uprawiać tak dużo jak to jest konieczne, ale tak mało, jak to jest możliwe.

Szkolenie dedykowane było wszystkim rolnikom, którzy poprzez dbałość o jakość gleb mogą wyrazić troskę o stan środowiska naturalnego. Od wiedzy oraz decyzji każdego rolnika zależy jakie skutki środowiskowe będzie miała prowadzona przez nich produkcja rolnicza.

Tekst i zdjęcia: Ilona Oleś