21-24 czerwca br. 26-osobowa grupa rolników ekologicznych, rolników konwencjonalnych zainteresowanych systemem rolnictwa ekologicznego, przedstawicieli samorządu oraz doradców z naszego województwa w ramach projektu pn. „Klimat dla ekologii – wizyta studyjna” odwiedziła rolników ekologicznych z województwa zachodniopomorskiego i pomorskiego. Operacja została zrealizowana w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Plan operacyjny na lata 2022-2023.

Pierwszym odwiedzonym miejscem było gospodarstwo ekologiczne Juchowo Farm, położone w malowniczej wsi Juchowo. Właścicielem gospodarstwa jest Fundacja im. Stanisława Karłowskiego – organizacja pożytku publicznego – która od ponad 20-stu lat realizuje różnorodne projekty z zakresu edukacji ekologicznej dla dzieci i młodzieży oraz prac badawczo – naukowych w rolnictwie. Gospodarstwo to, jest miejscem praktyk dla uczniów i studentów oraz miejscem wizyt studyjnych. Juchowo Farm jest zarówno gospodarstwem ekologicznym jak i biodynamicznym, które działa w ramach Projektu Wiejskiego Juchowo i produkuje żywność zgodnie z naturą, z poszanowaniem ludzi, zwierząt oraz ziemi. W grudniu 2018 uruchomiono na terenie gospodarstwa Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) dla osób niepełnosprawnych, w którym miejsce pracy w rolnictwie, przetwórstwie i usługach znalazło około 50 osób niepełnosprawnych. Osoby te pracują w ogrodzie ziołowym, w pracowni wyplatania wikliny, piekarni, kuchni i przetwórni. Dziełem ich pracy są syropy owocowe, herbatki ziołowe, ekstrakty ziół i susze. W gospodarstwie uprawiane jest 1900 ha ziemi, gdzie 1400 ha to uprawy polowe, 5 ha ogród warzywny, 3 ha ogród ziołowy, 340 ha łąki torfowe, 140 ha lasy, zadrzewienia i nieużytki. Uprawiane są głównie żyto, jęczmień ozimy, jęczmień jary, pszenica ozima, orkisz, owies, gryka, łubin, koniczyna oraz warzywa, które przeznaczone są na zaopatrzenie gospodarstwa, sprzedaż bezpośrednią i hurtową. Gospodarstwo zajmuje się chowem i hodowlą bydła w ilości 700 sztuk, z czego 360 sztuk to bydło mleczne ras holsztyńsko-fryzyjskiej, brunatnej Szwajcarskiej i polskiej czerwonej. Krowy utrzymywane są w 3 równoległych oborach. W centralnym miejscu przy oborach znajduje się budynek dojarni, w którym możliwe jest jednoczesne dojenie 32 krów. Dzięki temu krowy mleczne z trzech obór mogą być dojone dwa razy dziennie. Bydło żywione jest paszami własnymi, takimi jak siano, buraki pastewne i zboże. Ponadto w gospodarstwie prowadzona jest hodowla innych zwierząt gospodarskich, takich jak: owce, kozy, kury, gęsi, świnie i króliki. Na terenie gospodarstwa z znajduje się także serowarnia, piekarnia oraz sklepik, w którym można zakupić świeże produkty pochodzące z gospodarstwa, m.in.: mąki, herbatki ziołowe, przyprawy, soki, syropy i sery.

            Kolejnego dnia, uczestnicy wyjazdu odwiedzili Gospodarstwo Państwa Małgorzaty i Grzegorza Bartosiewicz „Eko Elita”, które prowadzą wraz z synem Jimem i synową Anną. W 2001 roku Państwo Bartosiewicz przejęli ziemię gospodarstwa rolnego w Jaworach, a od roku 2005 prowadzą ją w systemie ekologicznym. Rodzinne gospodarstwo prowadzone z pasją i poszanowaniem środowiska. W chwili obecnej gospodarstwo posiada powierzchnię 200 hektarów gruntów ornych oraz 170 hektarów łąk. W gospodarstwie prowadzona jest uprawa zbóż i roślin ekologicznych, m.in. koniczyna czerwona i biała, łubin biały wąskolistny oraz żółty, len oleisty, lnianka, rzepak, kukurydza, seradela, jęczmień jary, owies, gryka bezglutenowa. Od 2009 roku równolegle prowadzą hodowlę zwierzęcą – bydło mięsne rasy Limousine. W roku 2020 r. wyhodowali pierwsze warzywa, m.in. ziemniaki, marchew i buraki. Ponadto właściciele zajmują się przetwarzaniem produktów wyhodowanych w ich gospodarstwie. W ofercie możemy znaleźć ekologiczne produkty, tj. tłoczone na zimno oleje rzepakowe, lniane, rydzowe a także zakwas z buraków lub pietruszki. W celu poprawy jakości upraw roślinnych właściciele podjęli współpracę z Politechniką Koszalińską oraz Politechniką Gdańską w zakresie wdrażania nowych technologii w przemyśle spożywczym.

            Trzeciego dnia grupa gościła w Gospodarstwie Pani Małgorzaty Siłakowskiej „Jagodowe Marzenie”, w miejscowości Chrzanowo. Jagodowe Marzenie to małe rodzinne gospodarstwo, które Pani Małgorzata prowadzi wraz z mężem Jędrzejem. Gospodarstwo zostało założone w 2014 r., a od roku 2019 gospodarstwo posiada certyfikat ekologiczny. Głównie uprawy to: jagoda kamczacka oraz żurawina wielkoowocowa. Dodatkowo, w małym przydomowym sadzie, znajdują się stare odmiany jabłoni, grusz, śliw, wiśni oraz czereśni oraz różnych krzewów owocowych. Właściciele wytwarzają certyfikowane przetwory z owoców pochodzących z gospodarstwa w ramach Rolniczego Handlu Detalicznego. Owocem ich pracy są m.in.: żurawina ucierana na surowo, przetwory z jagody kamczackiej – wyciskane na zimno 100% soki, tradycyjne syropy i dżemy, napoje kombucha oraz żywe octy naturalnie fermentowane.

            Tego samego dnia, uczestnicy odwiedzili gospodarstwo Lawendowa Osada. Rodzinne gospodarstwo agroturystyczne prowadzone przez Państwa Barbarę i Bartosza Idczak, którzy specjalizują się w ekologicznej uprawie lawendy. Właściciele uprawiają kilkanaście odmian lawendy, bez stosowania sztucznych nawozów i pestycydów. Dzięki temu lawendę można stosować zarówno w żywności, kosmetykach jak i wielu innych produktach. Podczas wizyty, uczestników zapoznano z zasadami uprawy lawendy, doborem odmiany oraz produktami, które można wyprodukować na bazie lawendy. Omówiono szereg cennych właściwości lawendy, zarówno leczniczych jak i relaksujących. Kwiaty lawendy działają antyseptycznie, bakteriobójczo i przeciwskurczowo, znieczulająco i antyreumatyczne, uspakajają akcje serca i podnoszą jego odporność. Podczas wizyty uczestnicy wyjazdu mieli okazję skosztować przyrządzonych dań z dodatkiem lawendy a także uczestnictwa w warsztatach praktycznych, których celem było kształtowanie świadomości ekologicznej poprzez wykorzystanie produktów ekologicznych wytworzonych w gospodarstwie.

Ostatnim odwiedzanym gospodarstwem była Ekofarma Kaszubska, którą prowadzi Pan Stanisław Szyca. W 1992 r dzięki współpracy Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Polskiego Klubu Ekologicznego i duńskiej fundacji Solhvervfonden oraz duńskiego rolnika ekologicznego Mortena Krohna utworzono Fundacje Polska Farma Ekologiczna Ecofarm Fundacja ta powołała Ecofarmę Kaszubską, która od 1993 r. prowadzi działalność rolniczą, początkowo w trzech, a teraz w dwóch gospodarstwach – w Małkowie i Wyczechowie, które od 1995 r. posiadają certyfikat ekologiczny. Ekofarma Kaszubska prowadzona jest na obszarze 320 ha, gdzie uprawiana jest ziemia bez użycia sztucznych nawozów i pestycydów, natomiast bardzo ważną rolę spełnia prawidłowo ułożony płodozmian. W Ekofarmie Kaszubskiej prowadzony jest chów bydła mlecznego rasy holsztyńsko-fryzyjskiej. Łącznie na gospodarstwie utrzymuje się 400 szt. zwierząt. Pogłowie stanowią krowy mleczne w ilości do 220 sztuk oraz cielęta i tzw. młodzież w ilości 180 sztuk. Od wiosny do późnej jesieni zwierzęta korzystają z wypasu pastwiskowego oraz wybiegów w okresie zimowym. Ekofarma Kaszubska współpracuje z kilkoma wyższymi uczelniami w Polsce. W tym zakresie jest bazą do badań porównawczych obejmujących badania porównawcze dla produktu ekologicznego i produktu wytworzonego w innych gospodarstwach metodą konwencjonalną.

Głównym celem zaplanowanej operacji „Klimat dla ekologii” było doskonalenie metod ekologicznego systemu produkcji poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń. Bardzo często głównym problem jest właśnie brak możliwości dotarcia do drugiego podmiotu, aby pozyskać wsparcie merytoryczne. Celem wyjazdu jest przede wszystkim prezentacja dobrych praktyk i rozwiązań stosowanych w gospodarstwach ekologicznych. Działalność rolnicza, w zależności od stopnia intensywności gospodarowania, może sprzyjać utrzymywaniu lub zwiększaniu bioróżnorodności, bądź wpływać ograniczająco na bogactwo gatunkowe i liczebność różnych organizmów, występujących na polach uprawnych i użytkach zielonych. Praca człowieka wykonywana z troską o żyzność gleby, rośliny, nasiona i materiał rozmnożeniowy, a także o zwierzęta, w zgodzie z warunkami lokalnymi, pozwala przekształcić gospodarstwo w dobrze prosperujący spójny organizm.

Joanna Szczęsna-Kulewska
KPODR w Minikowie