Dbałość o środowisko naturalne wobec niepokojących oznak zmiany klimatu zaczyna być obowiązującym standardem. Dotyczy to również rolnictwa mającego duży wpływ na stan środowiska. Jednym ze sposobów mogących zapobiec zanieczyszczeniu wód powierzchniowych jest powstrzymanie przedostawania się do nich związków azotu. Dlatego Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zorganizował wyjazd studyjny do Holandii pt. „Program azotanowy, nowe wyzwania dla rolników z województwa Kujawsko-Pomorskiego dotyczące ochrony wód”, który odbył się w dniach od 26 do 28 czerwca 2019 roku.

Wyjazd ten był skierowany do rolników, doradców oraz przedstawicieli instytucji i organizacji wspierającej rozwój rolnictwa z województwa kujawsko-pomorskiego, którzy zajmują się produkcją roślinną oraz zwierzęcą.

Głównym celem operacji było podnoszenie świadomości i kształtowanie właściwych postaw u rolników oraz doradców rolniczych w zakresie ograniczenia zanieczyszczenia wód azotem pochodzenia rolniczego, poprzez wsparcie we wdrażaniu „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Wyjazd studyjny miał za zadanie przekazać uczestnikom informacje o najnowszych rozwiązaniach dotyczących ochrony wód oraz oddziaływaniu produkcji zwierzęcej na środowisko naturalne na przykładzie Holandii – państwa w Unii Europejskiej, które od 2014 roku zdecydowało się na zastosowanie programu ograniczającego odpływ azotu ze źródeł rolniczych na terytorium całego kraju.

W zrealizowanej operacji nastąpiło wsparcie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich poprzez wizytacje uczestników operacji w nowoczesnych holenderskich gospodarstwach rolnych, które zajmują się produkcją zwierzęcą oraz roślinną. Od 1 stycznia 2014 r. hodowcy zwierząt gospodarskich z nadwyżką obornika w gospodarstwie mają obowiązek jego przetwarzania. Procent nadwyżki obornika, który holenderscy hodowcy musza przetwarzać, różni się w zależności od regionu. Od 2017 r.: 59% dla regionu południowego, 52% dla regionu wschodniego i 10% dla regionu innego. Holenderskie gospodarstwa, które uczestnicy operacji odwiedzili, były dla nich doskonałym przykładem tego, w jaki sposób można racjonalnie gospodarować nawozami naturalnymi pochodzącymi z hodowli trzody chlewnej oraz bydła.

Pierwsze gospodarstwo znajdowało się w miejscowości Gemonde. Prowadzone jest przez rodzinę  Groendaal. Rodzice wraz z dwoma synami zajmują się farmą, w której jest 165 krów mlecznych, 3 roboty udojowe oraz separator obornika z firmy Bauer. Gospodarze bardzo chwalili sobie separator, dzięki któremu takie gospodarstwo jak ich nie ma już problemów z dużymi ilościami gnojowicy. Istniejące bowiem przepisy w Holandii ograniczają stosowanie dużych ilości gnojowicy na polach uprawnych, dlatego nawóz ten musi być w odpowiedni sposób przerobiony. Separator w gospodarstwie państwa Groendaal przekształca gnojowicę na wartościowy nawóz poprzez rozdzielenie na płyn i frakcję stałą. Pozostały wodnisty roztwór może zostać w każdej chwili użyty na uprawy, a bezwonna stała frakcja jest łatwo magazynowana  przy niskiej stracie azotu i wykorzystywana jako podłoże dla krów lub nawóz. Dzięki temu urządzeniu ilość gnojowicy została zredukowana od 15% aż do 30%.     

Transfer wiedzy nastąpił poprzez spotkanie z przedstawicielami Sieci Europejskiego Partnerstwa Innowacyjnego na rzecz Wydajnego i Zrównoważonego Rolnictwa EIP-AGRI, którzy na co dzień zajmują się kontrolą przestrzegania procedur Dyrektywy Azotanowej w gospodarstwach.

Kolejna wizyta studyjna odbyła się w miejscowości Landhorst na fermie trzody chlewnej. Spotkanie poprowadził pan Martiinj Albers, który wraz z rodziną prowadzi nowoczesne gospodarstwo trzodziarskie oraz zajmuje się produkcją buraków cukrowych oraz kukurydzy. Posiada również firmę, która zajmuje się przetwarzaniem obornika i gnojowicy. Podczas wizyty uczestnicy zobaczyli nowoczesną kompostownie oraz gotowe nawozy organiczne, a także mobilne samochodowe separatory, które przetwarzają gnojowicę w wybranym przez hodowcę miejscu na farmie. Uczestnicy dowiedzieli się, że zastosowanie separatorów pozwala zmniejszyć w tym gospodarstwie o połowę zawartość fosforanów w kilogramie frakcji rzadkiej (poprzez koncentrację), a przez to wylać dwa razy więcej gnojowicy. Oznacza to lepsze wykorzystanie posiadanego areału, a ponieważ frakcję gęstą można traktować jako nawóz stały, to zdolność magazynowa kanałów gnojowicowych znacznie się zwiększa. Powstałą w wyniku separacji frakcję gęstą farmer możne łatwo układać i przechowywać na pryzmie obornikowej.

Ostatniego dnia uczestnicy wyjazdu odwiedzili firmę pieczarkarską „Champignonkwekerijen De Hopwaag”, która współpracuje z farmerami holenderskimi. Obecnie firma posiada dwie pieczarkarnie o łącznej powierzchni uprawnej 6160 m², rozmieszczone w 21 komórkach hodowlanych a tygodniowa produkcja  to 40 tys. kilogramów grzybów. Pieczarkarnia to kolejny sposób, na wykorzystanie obornika i na jego przetworzenie. Właściciel opowiedział uczestnikom o historii swojej firmy oraz o zasadach jej działania, a także wytłumaczył jak powstaje podłoże do uprawy pieczarek i dalszy ciąg ich produkcji. Dowiedzieli się oni, że w procesie technologicznym są wykorzystywane surowce odpadowe, takie jak: słoma, pomiot drobiowy, obornik koński, fosfogips lub reagips. Wymienione komponenty są poddawane procesom: moczenia, mieszania, napowietrzania oraz fermentacji i pasteryzacji w temperaturach 48–85°C. Następnie uzyskany kompost miesza się z grzybnią pieczarki. Ostatnim etapem produkcji podłoża jest formowanie kostek i pakowanie ich w folię. Uczestnicy zostali oprowadzeni po firmie i poznali wszystkie fazy wzrostu pieczarek, na podłożu z nawozów naturalnych.

Holandia jest przodującym państwem europejskim, które zajmuje się już od wielu lat przetwarzaniem nawozów naturalnych ze względu na ochronę wód i środowiska,  dlatego wyjazd studyjny był doskonałym przykładem dla rolników z województwa kujawsko-pomorskiego tego, w jaki sposób mogą zmodernizować swoje gospodarstwa, a dla doradców okazją do poszerzenia swojej wiedzy, aby później przekazać to doświadczenie innym rolnikom na szkleniach.

Odwiedź portal KSOW – www.ksow.pl

Zostań Partnerem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.

Tekst i fot. Agnieszka Szczepańska

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

W malowniczym miejscu, z dala od ruchliwych dróg, w otoczeniu jezior, łąk, pól i lasu, w miejscowości Leszcze, w gminie Złotniki Kujawskie na przełomie czerwca i lipca odbył się cykl warsztatów pn. „Bioróżnorodność w domu i w ogrodzie”. Warsztaty zorganizowane zostały w ramach projektu „Bioświadomi, bioodpowiedzialni”  – kampania informacyjno-edukacyjna dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego, dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Uczestnicy warsztatów gościli w gospodarstwie rolnym Lovenda Kujawska Państwa Karoliny i Mariusza Grontkowskich. Tematyka warsztatów idealnie wpisała się w klimat miejsca, gdyż gospodarze dbają o środowisko naturalne wspierając różnorodność biologiczną. Oprócz największej na Kujawach plantacji lawendy gospodarze uprawiają zioła i warzywa  w systemie rolnictwa ekologicznego, a także posiadają małą pasiekę.

Trochę teorii, dużo praktyki

Podczas każdego warsztatu uczestnicy mieli możliwość wysłuchania wykładu pn. „Ochrona bioróżnorodności w praktyce”. Tematyka wykładu dotyczyła znaczenia bioróżnorodności w życiu człowieka oraz potrzeby jej ochrony. Uczestnicy dowiedzieli się jak w prosty sposób realizować wytyczne zrównoważonego rozwoju by zahamować tempo spadku różnorodności biologicznej. Podkreślono, do jak wielkich zmian w populacji, praktycznie wszystkich gatunków roślin i zwierząt doprowadziło uproszczenie krajobrazu, chemizacja upraw, intensyfikacja produkcji rolnej. Jeśli nie zatrzymamy szalonego tempa spadku bioróżnorodności czeka nas katastrofa ekologiczna. Nasze nieograniczone potrzeby, ciągły pęd po wyższe plony, ekstremalny konsumpcjonizm powoduje wymieranie gatunków. W ten sposób ograniczamy sobie możliwość korzystania  z usług ekosystemowych, które są podstawą naszego przeżycia i dobrobytu.

Podczas części praktycznej warsztatów uczestnicy mieli możliwość zapoznać się z tajnikami uprawy lawendy. Poznać liczne jej odmiany, które znacząco różnią się od siebie, począwszy od siły wzrostu, pokroju rośliny, kształtu liści, aż po kolor kwiatów. Uczestnicy poszerzyli swoją wiedzę z zakresu wyboru stanowiska do uprawy różnych gatunków ziół oraz ich pielęgnacji. Podczas destylacji olejku lawendowego słuchacze dowiedzieli się o wspaniałych właściwościach różnych olejków eterycznych, które mają zastosowanie nie tylko w kosmetyce i w kuchni ale również w medycynie. Ciekawym doświadczeniem było samodzielne wykonanie ziołowego kosmetyku, który nie tylko jest przyjazny dla środowiska, ale również bezpieczny dla człowieka. Podczas warsztatów odbyła się również demonstracja gatunków miododajnych oraz prezentacja sposobów zbioru oraz różnych metod przechowywania ziół. W ramach warsztatów odbyły się również praktyczne zajęcia  z wegetatywnego rozmnażania ziół. Forma warsztatów jest najbardziej efektywną formą szkolenia, gdyż połączenie wiedzy teoretycznej z praktycznymi zajęciami daje niemalże gwarancję na wprowadzenie uzyskanej wiedzy do życia codziennego.

Tekst i zdjęcia: Ilona Oleś

1-2 czerwca w Minikowie odbyło się XII Kujawsko-Pomorskie Seminarium dla hodowców szynszyli i wystawa szynszyli, organizatorem wydarzenia jest Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Krajowy Związek Hodowców Szynszyli, Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt w Warszawie, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, UTP w Bydgoszczy.

Pierwszego dnia odbyła się wystawa szynszyli, podczas, której została wykonana ocena fenotypu zwierząt. Wykład nt. Wymagań weterynaryjnych w hodowli i transporcie szynszyli omówiła Dr inż. Ewa Staszak – Inspektor Weterynaryjny ds. ochrony zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt z  Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Inowrocławiu. Sobota została zakończona wspólną kolacją hodowców w restauracji Gęsia Dolina w Minikowie.

W niedzielę odbyły się wykłady dotyczące m.in. wpływu makro i mikroelementów na rozwój szynszyli, zachowań stereotypowych i kompulsywnych szynszyli czy chorób o które najczęściej pytają hodowcy. Serdeczne podziękowania dla wykładowców – dr inż. Jacka Zawiślaka, dr inż. Nataszy Święcickiej, lek. wet Wojciecha Grudnia, którzy powyższe zagadnienia przedstawili w sposób bardzo ciekawy i szczegółowy, podając przykłady z własnych doświadczeń. Na potrzeby Seminarium, jak co roku ma to miejsce, została wydana broszura, która zawiera streszczenia wszystkich wykładów. Po prelekcjach nastąpiło wręczenie nagród dla najlepszych hodowców. Zwierzęta prezentowało 8 hodowców z regionu.
Łącznie zaprezentowanych było 60 zwierząt w tym: 40 odmiany standard, 4 czarne aksamitne, 16 beżowych

Puchary ufundowane przez KZHS, WHiBZ UTP w Bydgoszczy i KPODR otrzymali:

Czempion standard w hodowlanych – M. J. Chinchilla

Wiceczempion standard w hodowlanych – Stanisław i Barbara Marek

Czempion standard w towarowych – Ewa Rutkowska

Wiceczempion – brak

Czempion i wiceczempion  beż hodowlane i towarowe razem – Marzanna Zamiara

Najlepsza stawka standard hodowlany – 26,0 pkt M. J. Chinchilla

Najlepsza stawka beż – 27,5 pkt Marzanna Zamiara

Najładniejsza szynszyla odmian barwnych – Biała Wilsona – Iwona i Piotr Kujawa

Wyróżnienia i dyplomy zostały wręczane przez Zarząd Krajowego Związku Hodowców Szynszyli – Bożenę Rusinowską, Grzegorza Michalika, Kierownika Katedry Hodowli Zwierząt, Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt dr hab. Mariusza Boguckiego, sędziny z Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt w Warszawie – Liliannę Beszczyńską, Agnieszkę Brzezińską oraz Zastępcę Dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie Marka Witkowskiego.

Serdecznie wszystkim gratulujemy i do zobaczenia za rok!

Anna Mońko, KPODR Minikowo