Informacje
Odstępstwo od zakazu produkcji na ugorach w ramach zazielenienia
W związku z suszą, jaka wystąpiła w okresie maj-czerwiec 2018r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwrócił się do Komisji Europejskiej o wydanie decyzji umożliwiającej rolnikom skorzystanie z odstępstwa od zakazu prowadzenia produkcji na ugorach w ramach zazielenienia w 2018 roku. Decyzja ma dać możliwość uznania gruntów ugorowanych za odrębne uprawy w ramach dywersyfikacji, nawet jeśli wypasano na nich zwierzęta lub w inny sposób były wykorzystywane do celów produkcyjnych. Grunty te będę też uznawane za obszary proekologiczne.
Projekty rozporządzeń MRiRW:
– w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania płatności bezpośrednich i płatności niezwiązanej do tytoniu (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12313903)
– w sprawie obszarów uznawanych za obszary proekologiczne oraz warunków wspólnej realizacji praktyki utrzymania tych obszarów (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12313902)
Załączone projekty zostały skierowane do konsultacji publicznych i uzgodnień.
WAŻNE!!!! Zmiana sposobu realizacji dyrektywy azotanowej
W związku z wejściem w życie dnia 27 lipca 2018 roku „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał obwieszczenie o zmianie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy.
W celu rozpowszechnienia zaistniałych zmian zamieszczamy wspomniane obwieszczenie wraz z Uzasadnieniem jego wydania oraz „Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”.
DO ORGANIZATORÓW IMPREZ MASOWYCH – jarmarków, wystaw, kiermaszów, festynów, itp.
Monitoring gleb – prośba
Derogacja od dywersyfikacji upraw 2018
Derogacja od dywersyfikacji upraw 2018 r.
Możliwość skorzystania z derogacji jest odpowiedzią na trudne warunki pogodowe (ulewne deszcze i powodzie) jakie miały miejsce w okresie sierpień-październik 2017 r,, które spowodowały, że w wielu gospodarstwach nie był możliwy siew roślin ozimych lub doszło do zniszczenia tych upraw.
Aby móc skorzystać z odstępstwa, udział gruntów ornych które nie mogły być przeznaczone pod zasiew ozimin na 2018 r. lub na których uprawy te zostały utracone w wyniku ulewnych deszczy i powodzi musi wynosić co najmniej 30% całkowitej powierzchni ozimin w gospodarstwie.
Derogacja dotyczy małych i średnich gospodarstw. Gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych w roku 2018 mogą być zwolnione z obowiązku prowadzenia 2 upraw. Natomiast gospodarstwa posiadające powyżej 30 do 150 ha gruntów ornych będą zobowiązane do posiadania 2 (a nie 3) upraw.
Warunki wynikające z derogacji w zakresie dywersyfikacji upraw będą weryfikowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego w zakresie przyznania płatności za zazielenienie.
Kompensacja EFA
Jeśli rolnik nie może wypełnić praktyki EFA za pomocą zadeklarowanego obszaru proekologicznego, a jednocześnie posiada w swoim gospodarstwie więcej obszarów EFA, niż wymagane 5%, rolnik ma możliwość, w przypadku kontroli na miejscu, wskazania innych elementów EFA w gospodarstwie (niezadeklarowanych we wniosku o płatność na 2017 r.), w celu skompensowania np. nieobsianej powierzchni tniędzyplonu.
Kompensację EFA stosuje się wyłącznie do poziomu zadeklarowanego przez rolnika we wniosku. Oznacza to, że w przypadku zadeklarowania we wniosku np. 4% EFA, kompensacja będzie możliwa do tego poziomu.
Zmiana we wniosku
Jeżeli z powodu warunków agrometeorologicznych niemożliwe jest wypełnienie obowiązku wynikającego z praktyki EFA, rolnik ma również możliwość zmiany elementu proekologicznego zadeklarowanego we wniosku o płatność na inny obszar proekologiczny. Na przykład jeżeli z powodu ww. niekorzystnych warunków pogodowych niemożliwe jest dokonanie wysiewu międzyplonu ścierniskowego w terminie do dnia 20 sierpnia, rolnik ma możliwość jego zmiany np. na międzyplon ozimy, który należy wysiać od dnia l lipca do dnia l października i utrzymywać co najmniej do dnia 15 lutego. Rolnik może także dokonać zmiany gatunku roślin wysiewanych w mieszankach jako międzyplony lub zmiany działki, na której będzie utrzymywany międzyplon deklarowany jako EFA.
W przypadku skorzystania z tej możliwości należy pamiętać, że procent powierzchni zadeklarowanej jako EFA po zmianie nie może być wyższy niż we wniosku o przyznanie płatności (np. jeśli rolnik zadeklarował 5% powierzchni gruntów ornych jako EFA, zmiana jest możliwa do osiągnięcia 5%), a działki zadeklarowane przez rolnika muszą być w jego posiadaniu.
O zmianach, które mogą być dokonywane w zakresie wszystkich rodzajów EFA, należy poinformować kierownika biura powiatowego ARiMR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika, aby dostosować wniosek o przyznanie płatności do nowej sytuacji. Zmiany te nie będą skutkować nałożeniem kar administracyjnych związanych z ich złożeniem po terminie lub niezrealizowaniem praktyki utrzymania obszarów proekologicznych. Przedmiotowe zmiany mogą zostać złożone w każdym momencie od dnia złożenia wniosku do dnia wydania decyzji, chyba że organ powiadomił wcześniej beneficjenta o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu lub o jakichkolwiek niezgodnościach we wniosku o przyznanie płatności.
Siła wyższa
Ponadto, jeżeli z powodu warunków agrometeorologicznych beneficjent nie jest w stanie spełnić kryteriów kwalifikowalności lub innych obowiązków w wyniku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, zachowuje on prawo do wsparcia w odniesieniu do obszaru, który był kwalifikowalny w chwili wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.
Zgodnie z art. 31 ust. l ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, organem właściwym w sprawie uznania wystąpienia siły wyższej jest kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do którego, stosownie do art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) nr 640/2014, rolnicy zgłaszają na piśmie przypadki działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności wraz z odpowiednimi dowodami wymaganymi przez właściwy organ w ciągu piętnastu dni roboczych od dnia, w którym beneficjent lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać tej czynności.
W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości, dotyczących tej kwestii prosimy o bezpośredni kontakt z Departamentem Płatności Bezpośrednich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Jarosław Danowski
z-ca Dyrektora
Pakiet informacyjny dot. działań podjętych przez MRiRW w zakresie procedur pomocowych
Producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych takich jak susza, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, poza odszkodowaniami z zakładów ubezpieczeń, mogą ubiegać się w ramach obowiązujących przepisów o:
1) kredyt preferencyjny zarówno obrotowy na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej jak i na odtworzenie środków trwałych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. poz. 187 z późn.zm.).
Kredyt obrotowy może zostać przeznaczony na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (kwalifikowanego materiału siewnego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, paliwa na cele rolnicze, inwentarza żywego). W przypadku kredytów obrotowych kredytobiorca jest obowiązany udokumentować 50% poniesionych wydatków
Kredyt na odtworzenie środków trwałych (nKL/01) może zostać przeznaczony m.in. na przywrócenie funkcji użytkowych zniszczonych lub uszkodzonych budynków inwentarskich, magazynowo-składowych, szklarni, tuneli foliowych i innych budynków i budowli służących do produkcji rolniczej, poprzez ich odbudowę lub wykonanie niezbędnych remontów kapitalnych oraz remont lub zakup w miejsce zniszczonych: ciągników, maszyn, urządzeń rolniczych.
Powyższe kredyty mogą zostać udzielone na nakłady poniesione po dniu wystąpienia szkody.
Ponadto kredyty mogą zostać udzielone w terminie do 12 miesięcy od daty oszacowania szkód przez komisję powołaną przez wojewodę;
Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna WIBOR 3M powiększona o nie więcej niż 2,5 punktu procentowego (obecnie nie więcej niż 4,22%), przy czym oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez kredytobiorcę w przypadku:
a) kredytu na wznowienie produkcji rolnej – w wysokości 0,5 oprocentowania należnego bankowi, jednak nie mniej niż 1,5%, jeżeli w dniu wystąpienia szkód co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej było ubezpieczonych, od co najmniej jednego z ww. ryzyk (obecnie nie więcej niż 2,11%) (w przypadku braku ubezpieczenia o połowę zmniejszana jest dopłata Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – obecnie nie więcej niż 3,165 % (ARiMR),
b) kredytu na odtworzenie środków trwałych – w wysokości 0,67 oprocentowania płaconego bankowi, jednak nie mniej niż 3% (obecnie 3%), a gdy oprocentowanie dla banku wynosi poniżej 3% kredytobiorca płaci odsetki w całości.
Podstawowym warunkiem ubiegania się o ww. kredyty jest oszacowanie szkód przez komisję powołaną przez wojewodę w terminie do 2 miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego wystąpienia tych szkód.
Dopłaty do oprocentowania kredytu na wznowienie produkcji rolnej są stosowane:
– w ramach pomocy de minimis (tj. do wysokości równowartości 15 000 euro w ostatnich trzech latach i kumulują się z inną pomocą de minimis udzieloną w tym okresie), jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą do 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat;
– poz formułą de minimis,, jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat i kumulują się z inną pomocą publiczną udzieloną w związku z tymi szkodami.
Aktualnie prowadzone są prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w którym przewiduje się obniżenie oprocentowania do 0,5 % w skali roku kredytów na wznowienie produkcji i odtworzenie środków trwałych dla kredytobiorcy, który w dniu wystąpienia szkód posiadali ubezpieczenie co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolne.
2) udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne, w tym suszę na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników pomocy w opłaceniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek;
3) zastosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na podstawie art. 23a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatności czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody;
4) udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym, na indywidualny wniosek producenta rolnego.
Pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jest udzielana w formie de minimis.
Komunikaty IUNG-PIB:
Podpisanie umów na realizację projektów w ramach Planu KSOW na lata 2014-20
9 maja 2018 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego nastąpiło podpisanie umów na realizację projektów w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W imieniu Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, umowy podpisał pan dyrektor Ryszard Kamiński.
Tytuły projektów:
– Wyjazd studyjny „Od pola do stołu” – promocja dobrych praktyk rolniczych w przetwórstwie i rolnictwie ekologicznym
– Jak skutecznie chronić rodziny pszczele przed chorobami i zatruciem pestycydami
– Wymiana wiedzy i doświadczeń z zakresu uprawy roślin i mechanizacji rolnictwa pomiędzy polskimi a niemieckimi producentami rolnymi – wyjazd studyjny
zdjęcia: Szymon Zdziebło/tarantoga.pl
Prawda o nagrodach w administracji obsługującej sektor rolny
Od wczoraj niektóre media, głównie internetowe publikują nieprawdziwe informacje o nagrodach w instytucjach administracji obsługującej sektor rolny. Przekazywanych jest w nich wiele nieścisłości i przekłamań.
Fot. Pieniądze
Przede wszystkim suma nagród wypłaconych w 2017 roku pracownikom ministerstwa i podległych mu instytucji, wyniosła 139,5 mln złotych (brutto), a nie jak podają media 173 mln zł. Kwota 139,5 mln złotych (nagród brutto), została przyznana prawie 28 tysiącom osób zatrudnionych w tych jednostkach. Oznacza to, że średnia miesięczna nagroda wyniosła 419 zł brutto na osobę. Czyli netto dla pracownika przypadało około 340 zł.
Nieprawdziwe dane podane zostały w odniesieniu do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w której jest prawie 11 tys. etatów, a nie jak poddają media 9,5 tysiąca. W związku z tym nieprawdziwa jest także kolejna, przekazywana informacja o średniej nagrodzie w wysokości 5,5 tys. zł na pracownika. Średnia nagroda brutto, w ciągu roku, wynosiła w tej instytucji 4809 zł na pracownika, czyli około 400 zł brutto miesięcznie. Nie jest to kwota wygórowana zważywszy na to, że ARiMR jest największą tego typu agencją płatniczą w Unii Europejskiej. Obsługuje największą ilość działań w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej i płatności bezpośrednie dla blisko 1,4 mln rolników. Wypełnianie takich zadań wymaga wykwalifikowanej kadry, a w związku ze zmieniającymi się wymogami dotyczącymi realizacji zadań również ciągłego podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.
Warto także porównać przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w Polsce, które wyniosło w ubiegłym roku 4272 zł z wynagrodzeniami w dwóch największych instytucjach obsługujących rolnictwo. I tak średnia pensja w ARiMR wynosiła – 4365 zł, a w KRUS – 4196 zł. Są to kwoty brutto. Kwoty netto to odpowiednio: w gospodarce narodowej – 3037 zł, w ARiMR – 3103 zł, a w KRUS – 2983 zł.
Dziś GUS poinformował, że średnia płaca w gospodarce narodowej wynosi 4886 zł i wzrosła o 6,7 proc. rok do roku. Potwierdza to systematyczną poprawę w sferze płac. Należy natomiast pamiętać, że urzędnicy stanowią jedyną grupę zawodową, która nie miała regulacji płac od ponad 12 lat. Dlatego też kwota ok. 340 zł netto na miesiąc, średnio na jednego pracownika w jednostkach podległych Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie wydaje się, na tle współczesnego rynku pracy, zawrotną nagrodą.
Epatowanie błędną kwotą 173 mln zł oraz mylenie pracowników ministerstwa i instytucji podległych ministrowi z pracownikami spółek, bez odniesienia się do liczby zatrudnionych oraz charakteru instytucji jest manipulacją.
Należy także dodać, że kwoty nagród zawierają również nagrody jubileuszowe wypłacane obligatoryjnie za 20, 25, 30, 35, 40 i 45 lat pracy co nakazuje ustawa o pracownikach urzędów państwowych. Na przykład wśród opisywanych w mediach nagród w przypadku IUNIG-PIB w Puławach na 318,4 etatów kwota wypłaconych łącznie nagród wyniosła 500 030 zł, z czego 400 230 zł stanowiły nagrody jubileuszowe.
Z informacji przekazanych przez jednostki podległe i nadzorowane przez MRiRW kwoty nagród utrzymują się w ostatnich latach na zbliżonym poziomie.
Nagrody w instytucjach opisywanych w mediach są wypłacane z funduszu wynagrodzeń, ustalanego dla każdej instytucji w ustawie budżetowej na dany rok. Należy także podkreślić, że podczas ostatnich dwóch lat w instytucjach podległych Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadzone zostały rozwiązania redukujące zasoby kadrowe i optymalizujące wynagrodzenia.
Informacja dla producentów tytoniu
Ważne informacje dla rolników
Przestrzeganie zasad bioasekuracj w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, położonych na terytorium Polski poza obszarami objętymi restrykcjami w związku z występowaniem ASF (poza obszarem zagrożenia, objętym ograniczeniami i ochronnym).
Pamiętajmy, że wirus ASF jest oporny na warunki środowiska i w zależności od warunków przeżywa:
- we krwi świń – 18 tygodni,
- w odchodach świń – 60 – 100 dni w temperaturze pokojowej,
- w surowym mięsie w temperaturze 4 st. C – 150 dni, a w mięsie mrożonym około 1000 dni,
- w szpiku kostnym – do 6 miesięcy, a w tkankach gnijących zwłok dzika lub świni przez 7-8 miesięcy.
- Karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących.
Absolutnie nie wolno karmić świń zlewkami kuchennymi, nawet jeśli pochodzą z własnego domu. Dotyczy to również obierek powstających podczas przygotowywania posiłków.
Paszę powinniśmy przetrzymywać w zamykanych pomieszczeniach, które są zabezpieczone przed dostępem nie tylko zwierząt dzikich, ale także domowych. Trzeba też okresowo sprawdzać „szczelność” pomieszczeń, w których przechowywana jest pasza, czy nie ma jakichkolwiek miejsc gdzie zwierzęta, w tym gryzonie (szczury, myszy) mogłyby mieć dostęp do paszy. Należy też zwracać uwagę przy zadawaniu paszy świniom czy nie ma w niej resztek kości lub innych tkanek zwierząt. Nie powinno się karmić świń zielonką zebraną prosto z łąk.
- Prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie.
Środki transportu do przewozu do/z gospodarstwa zwierząt, pasz ale również np. materiałów budowlanych, drewna lub innego opału, maszyny rolnicze, a także samochody z zakładów utylizacyjnych mogą być potencjalną przyczyną zawleczenia wirusa ASF na teren gospodarstwa. Często zanim przyjadą do naszego gospodarstwa jeżdżą do innych gospodarstw lub są używane w lesie i na polach. Mogą także przenieść zakażenie do innych gospodarstw, jeśli w naszym gospodarstwie rozwija się choroba, a jeszcze nie zauważyliśmy jej objawów. Dlatego pomimo ograniczenia obowiązku prowadzenia rejestru wyłącznie do samochodów transportujących świnie, powinniśmy prowadzić rejestr wszystkich pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa z ewentualnym wyłączeniem samochodów osobowych gości. Największe ryzyko stanowią: samochody paszowe, odbierające zwłoki padłych zwierząt, maszyny rolnicze (również własne pojazdy, które używane były do prac polowych lub w lesie, w szczególności na obszarach występowania choroby u dzików), samochody przewożące zwierzęta, samochody osób dostarczających usługi techniczne w gospodarstwach.
Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku osób wchodzących do pomieszczeń, w których przebywają świnie. Musimy zatem dokładnie wiedzieć, kto wchodzi do budynku, w którym utrzymywane są świnie. Nie dotyczy to oczywiście osób odwiedzających nas wyłącznie w domu, tj. osób, które wchodzą wyłącznie do budynków mieszkalnych.
- Zabezpieczenie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych.
Stwierdzono, że dostęp zwierząt swobodnie poruszających się po okolicy wokół gospodarstwa, do budynków gdzie utrzymywane są świnie, tak jak w przypadku ich dostępu dopomieszczeń na pasze, może być przyczyną wystąpienia ASF w stadzie świń. Dlatego trzeba zabezpieczyć okna siatkami, drzwi wejściowe powinny mieć mechanizmy samozamykające lub powinny być zawsze zamykane, a ściany i drzwi budynku nie powinny mieć szczelin, dziur i poważnych uszkodzeń prowadzących do powstawania w nich prześwitów. Aby upewnić się, że wymóg „szczelności budynku” jest zapewniony, powinniśmy dokonywać okresowej kontroli, czy budynek spełnia swoje zadanie odseparowania świń od zwierząt przebywających na zewnątrz. Zasadne byłoby, aby dokonywać przeglądów nie rzadziej niż raz na 2 tygodnie, oraz doraźnie w razie konieczności, np. w przypadku zdarzeń mogących spowodować utratę szczelności budynków, np. poprzez uszkodzenie drzwi, okien, etc.
- Utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne.
W 2017 r. podczas akcji zwalczania ognisk ASF u świń stwierdzono w kilku przypadkach, że prawdopodobną przyczyną ognisk mogło być obsługiwanie bydła, koni i świń utrzymywanych razem ze świniami w tych samych pomieszczeniach. Zadawanie bydłu np. słomy na ściółkę, zanieczyszczonej wirusem ASF, choć jest zupełnie niegroźne dla krów, mogło być przyczyną zakażenia świń. Podobnie sprawa dotyczyła karmienia innych zwierząt kopytnych świeżymi paszami zielonymi zebranymi z łąk zanieczyszczonymi wirusem ASF, co mogło przy okazji spowodować zakażenie świń. Dlatego musimy utrzymywać zwierzęta, które nie chorują na ASF, oddzielnie od świń.
- Wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie.
Musimy przestrzegać zasady, że zarówno pracownicy stali, jak i sezonowi, nie mogą pracować w innych gospodarstwach, gdzie obsługują świnie lub posiadać własnych świń. Istnieje duże zagrożenie, że w przypadku zakażenia świń w innym gospodarstwie, wirus ASF zostanie przez nich przypadkowo lub celowo przeniesiony do naszego gospodarstwa. Monitorowaniu tego zagrożenia służy również rejestr wejść osób do pomieszczeń, gdzie utrzymywane są świnie (załącznik nr 3), który pozwoli nam na kontrolowanie osób wchodzących do budynków, w których utrzymywane są nasze zwierzęta.
- Stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia.
Musimy pamiętać, że zarówno osoby obsługujące świnie, jak i właściciele gospodarstwa, a także osoby postronne wchodzące do budynków, w których utrzymywane są świnie, muszą obowiązkowo przestrzegać minimalnych zasad higieny osobistej.
Należą do nich:
– przed wejściem do budynku – oczyszczenie i odkażenie obuwia;
– wejście przez matę dezynfekcyjną do budynku;
– po wejściu do budynku – zmianę obuwia oraz zmianę ubrania roboczego (najlepiej innego koloru niż ubranie stosowane na zewnątrz) lub założenie jednorazowego kombinezonu ochronnego, w tym nakrycia głowy zasłaniającego włosy. Czynności te należy wykonać przed wejściem do części budynku, w której znajdują się świnie. Część tę nazywa się częścią „białą”, a część w której dokonujemy zmiany butów i odzieży – częścią „czarną”. Części te najlepiej oddzielić, np. ławką, tak by po stronie czarnej zostawić buty i ubranie zewnętrzne, a w części białej założyć buty i ubranie ochronne, które wykorzystujemy wyłącznie w chlewni;
– bardzo dokładne umycie rąk wodą z mydłem oraz spryskanie lub zanurzenie rąk w środku dezynfekcyjnym. Środkami dezynfekcyjnymi przydatnymi w dezynfekcji rąk są preparaty zawierające substancję czynną w postaci: etanolu, propanolu, ewentualnie czwartorzędowych związków amonowych.
Pomimo brakutego obowiązku w przepisie zaleca się, aby te same zasady obowiązywały przy wejściu do budynków gdzie przechowuje się pasze i słomę lub inne materiały wykorzystywane na ściółkę.
- Bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń.
Narzędzia i sprzęt służący do obsługi świń stosujemy wyłącznie w swoim gospodarstwie, a najlepiej wyłącznie w budynku, w którym utrzymujemy świnie. Do zadawania pasz, zagospodarowania odchodów itd. powinniśmy mieć osobne narzędzia i sprzęt. Ponadto powinny być one na bieżąco oczyszczane i dezynfekowane. Nie oznacza to, że jeśli nie są wynoszone na zewnątrz budynków, to czynności te są konieczne po każdym użyciu, ale na pewno po ich wyraźnym zabrudzeniu, a także w przypadku wyniesienia ich poza budynek – przed ich kolejnym użyciem do obsługi świń.
Musimy pamiętać, że oczyszczenie oznacza uzyskanie czystej powierzchni narzędzia lub sprzętu (tam gdzie możliwe umytej), a dopiero potem możemy zanurzyć lub dokładnie spryskać je środkiem dezynfekcyjnym.
Natomiast środki transportu przewożące zwierzęta oraz maszyny rolnicze powinny być czyszczone i dezynfekowane po każdym ich użyciu, szczególnie gdy używane są poza gospodarstwem.
- Używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności.
Opis konieczności dostosowania odzieży i obuwia do ich użycia podczas wykonywania czynności związanych z obsługą świń opisano w pkt 6.
- Wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia, a długość – nie mniejsza niż 1 m, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego.
Jednym z ważniejszych elementów zapobiegających wniesieniu wirusa do budynków i pomieszczeń, gdzie przebywają świnie oraz przechowywana jest pasza lub ściółka, jest wyłożenie odpowiednio skonstruowanych mat dezynfekcyjnych o stosownych rozmiarach zapobiegających „pominięciu” użycia maty podczas wchodzenia do budynków/pomieszczeń.Dla budynków lub pomieszczeń przeznaczonych do składowania paszy lub słomy, czy innych materiałów wykorzystywanych jako ściółka również zaleca się stosowanie mat, pomimo braku takiego wymogu prawnego.
Nie możemy pozwolić, aby osoby wchodzące do budynków mogły uniknąć wejścia obiema nogami na matę. Musimy również sprawdzać kilka razy dziennie stan nasączenia mat płynem dezynfekcyjnym i na bieżąco go uzupełniać. Należy pamiętać, że w dezynfekcji bardzo ważny jest czas, w jakim powierzchnia dezynfekowana ma kontakt ze środkiem dezynfekcyjnym. Wykazano, że w przypadku środków dezynfekcyjnych czas ten wynosi co najmniej 10 minut. ji w gospodarstwie stanowi załącznik nr 6.
- Sporządzenie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń, z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, oraz bieżące aktualizowanie tego spisu.
Posiadanie na bieżąco prowadzonego spisu świń wg kategorii produkcyjnych pozwala na stałe monitorowanie między innymi stanu zdrowia świń przez lekarzy weterynarii. Dzięki spisowi można łatwo przekazać organom nadzoru, w przypadku problemów zdrowotnych świń, jakiej kategorii zwierząt dotyczy dany problem, które zwierzęta z jakiej kategorii mają objawy chorobowe lub padły, co może pozwolić na wstępną ocenę sytuacji zdrowotnej w stadzie. Przyczyni się również do możliwie szybkiego i lepszego przygotowania akcji zwalczania choroby, jeśli niestety do niej dojdzie, zarówno w gospodarstwie, jak i w jego sąsiedztwie.
- Zabezpieczenie wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,5 m, związanym na stałe z podłożem – w przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie w systemie otwartym (wolnowybiegowym).
W przypadku utrzymywania stale lub czasowo świń na wybiegu, musimy pamiętać o konieczności ogrodzenia wybiegu podwójnym ogrodzeniem. Odległość pomiędzy ogrodzeniem zewnętrznym i wewnętrznym powinna uniemożliwiać bezpośredni kontakt pomiędzy świniami przebywającymi na wybiegu a zwierzętami, które mogą podchodzić do ogrodzenia z zewnątrz, a także być wystarczająca do przejścia między nimi człowieka, który np. będzie musiał dokonać co pewien czas przeglądu ogrodzenia i ewentualnie jego niezbędnych napraw.
Ponadto, określenie „na stałe związane z podłożem” oznacza tylko tyle, że ogrodzenie musi być na stałe umieszczone w podłożu np. poprzez słupki, filary. Siatka (dość sztywna aby stawiała opór zwierzętom dzikim) powinna być wkopana w ziemię lub możemy zastosować podmurówkę, czy krawężnik od spodu ogrodzenia w celu zabezpieczenia przed przedostawaniem się dzików lub np. psów pod ogrodzeniem.
- Zakaz wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego pochodzących z dzików oraz materiałów i przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem ASF.
Udowodniono, że przywożenie tusz dzików, trofeów, fragmentów (nawet kości) zwłok dzików lub sprzętu używanego w lesie, szczególnie podczas polowań lub prac leśnych, może być przyczyną przeniesienia wirusa ASF do gospodarstwa i zanieczyszczenia jego terenu wirusem. Dlatego unikamy przynoszenia do gospodarstwa, w którym utrzymujemy świnie, tych rzeczy,a sprzęt, przedmioty i urządzenia można wnieść dopiero po dokonaniu oczyszczenia i dezynfekcji. Niezwykle ważne jest, aby psy uczestniczące w polowaniach nie miały dostępu do świń.
- Zakaz wykonywania czynności związanych z obsługą świń przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na zwierzęta łowne lub odłowie takich zwierząt.
Zastosowanie tej profilaktyki powinno być odnotowane w rejestrze wejść osób do gospodarstwa (załącznik nr 3).
- Zakaz wykorzystywania w pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie słomy na ściółkę dla zwierząt, pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem.
Słoma na ściółkę zebrana w obszarach, gdzie występuje ASF (obszar objęty ograniczeniami – „strefa czerwona” i obszar zagrożenia – „strefa niebieska”) może stanowić źródło zakażenia świń wirusem ASF. Dlatego unikamy stosowania słomy z tych terenów jako ściółki dla świń. Może być stosowana dla innych zwierząt niż świnie albo dla świń po odpowiedniej obróbce lub przechowaniu przez 90 dni w miejscu niedostępnym dla dzików.
- Zakaz karmienia świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę zielonkę lub to ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem świniom.
Nie wolno podawać świniom świeżej paszy (zielonej) zebranej w strefach, gdzie występuje ASF (obszar objęty ograniczeniami – strefa czerwona i obszar zagrożenia – strefa niebieska). Najlepiej w ogóle zrezygnować z karmienia świń zielonką.
Natomiast zboże zebrane w jakimkolwiek miejscu w Polsce i po odpowiednim wysuszeniu do osiągnięcia parametrów wilgotności około 14,5% i odpowiednim przechowaniu uznaje się za całkowicie bezpieczne przy karmieniu świń.
Broszura:
„Potencjalne kierunki produkcji w gospodarstwach zaprzestających chowu trzody chlewnej ze względu na zagrożenie afrykańskim pomorem świń (ASF)”. (link)
Prezentacja: ASF – 10.04.2018 UW
Załączniki:
zał.1 dokumentacja przeglądu budynków
zał.2 rejestr środków transportu
zał.3 rejestr wejść do budynków utrzymywania świń
zał.4 lista preparatów do dezynfekcji rąk
zał.5.zasady mycia i dezynfekcji środków transportu,obuwia i pomieszczeń
zał.6 dokumentacja czyszczenia i dezynfekcji w gospodasrtwie