Producenci ekologiczni z województwa kujawsko-pomorskiego w dniach 9-12.09.2021r. uczestniczyli w wyjeździe studyjnym na terenie województwa dolnośląskiego, który zrealizowany został w ramach operacji KSOW pn. „Promocja dobrych praktyk ekologicznej działalności rolniczej oraz poszukiwanie rynków zbytu”.

Wyjazd rozpoczął się od wizyty w miejscowości Kobierzyce pod Wrocławiem, gdzie w roku 1924 dr Rudolf Steiner, austriacki filozof, malarz, przyrodnik wygłosił osiem wykładów, na których przedstawił właścicielom ziemskim swoją wizję rolnictwa. Stenogramy tych wykładów zainicjowały rozwój rolnictwa biodynamicznego, a w dalszej przyszłości rolnictwa ekologicznego.

Biodynamiczna interpretacja przyrody podkreśla zależność Ziemia-Człowiek-Kosmos oraz zakłada obecność pewnych sił w materii. Uważa się również, że za pośrednictwem określonych preparatów i działań człowiek może te siły aktywizować, dzięki czemu zwiększa się sprawność gleby i następuje poprawa jakości surowca. Biodynamiczna koncepcja rolnictwa znalazła zwolenników nie tylko wśród uczestników wykładów w Kobierzycach, ale i w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Włoszech i Anglii.

Idea rolnictwa biodynamicznego odrodziła się w Polsce wiele lat po wojnie.  W roku 1960, rolnik z województwa kujawsko-pomorskiego inż. Julian Osetek wprowadził metodę biodynamiczną w swoim trzy hektarowym gospodarstwie w Nakle nad Notecią. W latach osiemdziesiątych prof. Mieczysław Górny z SGGW włączył się w propagowanie rolnictwa biodynamicznego. W latach 1985-1989 odbyły się pierwsze kursy rolnictwa ekologicznego, które zaowocowały powołaniem Stowarzyszenia Producentów Metodami Ekologicznymi EKOLAND. Wielu rolników tego Stowarzyszenia stosowało wówczas  metody rolnictwa biodynamicznego.

Rolnictwo biodynamiczne to rodzaj rolnictwa ekologicznego, które jest zgodne  z naturą, bezpieczne dla środowiska i zdrowia.

Założonym celem wyjazdu studyjnego, było zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu inicjatyw i innowacji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich z naciskiem na rozwój rolnictwa ekologicznego na terenie województwa oraz udział w krótkich łańcuchach dostaw. Aby zwiększyć funkcjonalność krótkich łańcuchów dostaw bardzo ważne jest wzmocnienie sektora przetwórstwa i trwała integracja rolników z przetwórstwem, co zapewni m.in. pewność zbytu i stabilność cen rynkowych.

Mając na względzie powyższe w programie uwzględniona została wizyta w czeskim przedsiębiorstwie PRO-BIO, które jest pionierem eko-żywności w Czechach. Firma istnieje od ponad 20 lat. Głównym kierunkiem działalności  jest przetwórstwo zbóż oraz hurt żywności ekologicznej. Firma zajmuje się zarówno produkcją, jak i sprzedażą żywności ekologicznej. W Starym Miescie pod Śnieżnikiem PRO-BIO posiada 2 młyny dostosowane do przetwórstwa mąk, w tym do mąki bezglutenowej. W skład przedsiębiorstwa wchodzi gospodarstwo ekologiczne, pakownia, magazyny oraz sklep ekologiczny. PRO- BIO specjalizuje się przede wszystkim w przetwórstwie produktów zbożowych. Oprócz własnych produktów PRO-BIO oferuje również szeroki asortyment produktów eko od przypraw po kawy, słodycze, wina, soki, żywność vege i wiele innych produktów.

Istotnym problemem dla PRO-BIO to brak produkcyjnych gospodarstw ekologicznych, w bliskim sąsiedztwie przedsiębiorstwa. Z uwagi na ukształtowanie terenu w regionie działania przedsiębiorstwa dominują głównie łąki, pastwiska, firma tym samym zmuszona jest do współpracy z rolnikami z Polski i nie tylko. PRO-BIO kupuje pszenicę orkisz, owies nagi, jęczmień, żyto, jak również gatunki pszenic samopszy i płaskurki. Zapotrzebowanie czeskiego rynku na surowiec ekologiczny to szansa dla polskich producentów.

W ramach realizacji operacji nie brakowało spotkań w polskich gospodarstwach ekologicznych.

Wśród odwiedzanych rolników był Pan Krzysztof Zymon, który prowadzi gospodarstwo w miejscowości Jaszkowa Dolna. Gospodarstwo obejmuje około 150 ha obszaru zarządzanego w systemie ekologicznym. Wśród upraw prowadzonych
w gospodarstwie są pszenica orkisz, owies, gryka, ostropest oraz róża Rosa Rugosa. Właściciel gospodarstwa ma dobrze zorganizowany zbyt surowca, który sprzedawany jest do polskich przedsiębiorstw ekologicznych, jak i krajów sąsiednich. Podczas spotkania rolnicy wymienili się doświadczeniami w zakresie uprawy, walki z chwastami, zbioru czy też wyposażenia gospodarstwa. Nie zabrakło jednak  i problemów, z którymi na co dzień borykają się producenci tj. brak ludzi do pracy oraz sprzedaż surowca ekologicznego, która nie zawsze jest prosta.

W programie wizyty studyjnej uwzględniono również gospodarstwo ekologiczne Pana Roberta Wagnera z Lubnowa tzw. „Wagnerówka”. Gospodarstwo nastawione jest na uprawę owoców, warzyw i ich przetwórstwo w obrębie gospodarstwa. Do głównych upraw należy aronia, z której powstają herbatki, soki i nalewki, porzeczka czerwona i czarna, jabłonie, a wśród warzyw patisony, cukinia, kabaczki, fasolka szparagowa, ogórki, pietruszka marchew, buraki i cebula. Dodatkowo w gospodarstwie znajduje się niewielka pasieka, z której pochodzi miód wielokwiatowy, a w obrębie pasieki znajduje się ogród ziołowy. „Wagnerówka” znana jest wielu osobom z imprezy plenerowej „Aroniada”, z której uczestnicy wyjazdu mieli okazję skorzystać. Podczas „Aroniady” promowane były produkty rolnictwa ekologicznego, istniała możliwość skorzystania z licznych wykładów.

Wyjazd studyjny był czasem edukacji, wymiany doświadczeń i nawiązania współpracy pomiędzy regionami naszego kraju, w tym tworzenie wspólnej oferty  w ramach współpracy partnerskiej. W całym procesie rozwoju lokalnego rynku ważne jest by łańcuchy dostaw dopasowane były do otoczenia gospodarczego tj. dostosowanie produkcji do popytu, poziomu wiedzy, a także aspektu ekonomicznego. Zmiany ekonomiczne, społeczne
 i gospodarcze stają się impulsem do skracania łańcuchów dostaw produktów spożywczych. Nieodłącznym elementem wyjazdu było upowszechnianie wiedzy w zakresie utrzymania bioróżnorodności, która jest ważna do podtrzymania funkcji procesów ekologicznych, które zapewniają żyzność gleby, produktywność ekosystemów rolniczych.

Prezentacja gospodarstw ekologicznych, w tym przetwórstwa w nich prowadzonego  i sprzedaży była znakomitą inspiracją do dalszego działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Zdobyta wiedza będzie inspiracją dla rolników ekologicznych, którzy dostrzegają realne możliwości wykorzystania zdobytych doświadczeń w warunkach swojego regionu. Grupa miała możliwość podpatrzenia sprawdzonych rozwiązań w gospodarstwach ekologicznych, w których funkcjonuje również małe, lokalne przetwórstwo.

Operacja miła wskazać uczestnikom, że wspólne inicjatywy producentów ekologicznych mogą niwelować bariery związane z wymaganiami nowoczesnych kanałów dystrybucji i marketingu. Szeroka oferta markowych produktów ekologicznych proponowana przez rolników zrzeszonych w grupie producentów rolnych lub stowarzyszeniu, może pokonać problemy związane ze sprzedażą swoich produktów. Wspólne łatwiej pokonać konkurencję, utrzymać się na rynku i sprostać wymaganiom klienta.

Opracowała
Agnieszka Dobosz-Idzik
KPODR Minikowo

Po raz drugi w gospodarstwie państwa Ewy i Jana Grodzickich w Gostkowie odbyło się spotkanie naukowców z praktykami zajmującymi się ziemniakami. 4 sierpnia odbyła się tam konferencja pt: „Innowacyjne rozwiązania w zakresie postępu biologicznego i ochrony przed patogenami w agrotechnice ziemniaka – ocena zdrowotna odmian.” Przedsięwzięcie dofinansowane było ze środków Schematu II Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w ramach operacji „Krajowe Dni Pola Minikowo 2021 – Europejski Zielony Ład na pol@ch w Polsce” wpisanej do Planu Operacyjnego KSOW na lata 2020-2921 w zakresie SIR.

Celem przedsięwzięcia było zaprezentowanie ostatnich osiągnieć hodowlanych w zakresie odmian ziemniaka, zapoznanie z przebiegiem wdrażania „Programu dla polskiego ziemniaka” oraz zapoznanie z pracami w zakresie innowacji w agrotechnice, możliwych do zastosowania w zmieniających się warunkach agrometeorologicznych.

W konferencji wzięli udział naukowcy IHAR – PIB Oddział Bonin i Oddział Jadwisin oraz UTP Bydgoszcz, pracownicy naukowi i specjaliści pięciu firm hodowlanych zajmujących się zimniakami, grupa rolników specjalizujących się w uprawie ziemniaka i grupa doradców. Łącznie wzięło w niej udział 71 osób.

Fot.  W konferencji wzięli udział, naukowcy, przedsiębiorcy, rolnicy i doradcy.

Konferencję otworzył dyrektor Oddziału w Przysieku Marek Nowacki. Poprowadził ją specjalista KPODR Marek Radzimierski. Na wstępie przedstawił program konferencji oraz gospodarzy Ewę i Jana Grodzickich, który udostępnili obiekt oraz założyli kolekcję 18 nowych odmian ziemniaka, które poddane zostały szczegółowej ocenie podczas tego spotkania.

 Fot. Dyrektor Marek Nowacki otwiera konferencję, a Marek Radzimierski prezentuje gospodarzy obiektu.

Całe przedsięwzięcie podzielone zostały na 2 zasadnicze części. W pierwszej naukowcy wygłosili swoje referaty, w drugiej dokonano praktycznej oceny ziemniaków z kolekcji odmian przygotowanej przez gospodarzy oraz prezentacji odmian przez hodowców.

Rozpoczęto od wykładu dr inż. Wojciecha Nowackiego z IHAR-PIB Oddział Jadwisin, który omówił stan zaawansowania „Programu dla polskiego ziemniaka” i wskazał jego mocne i słabe strony. Następnie zaprezentował także najważniejsze dane dotyczące nowych rozwiązań i tendencji w przechowalnictwie ziemniaka jadalnego i skrobiowego na tle zmieniających się warunków agrometeorologicznych i ich wpływu na przechowywanie ziemniaka.

  Fot. Dr inż. Wojciech Nowacki omawia „Program dla polskiego ziemniaka” oraz innowacje w przechowalnictwie.

Jako drugi wystąpił dr hab. Grzegorz Lemańczyk z UTP w Bydgoszczy, który zaprezentował prace prowadzone w ramach Projektu – GARDENA. Ta innowacyjna odmiana, w pełni odporna na zarazę ziemniaka w ramach projektu jest wyposażana w odpowiednią agrotechnikę, a także przygotowywane są dla niej nowe przyjazne środowisku metody przechowywania.

Fot. Dr hab. Grzegorz Lemańczyk omawia Projekt – GARDENA

Trzecim prelegentem był dr inż. Jerzy Osowski, reprezentujący IHAR-PIB Oddział Bonin, który przedstawił najważniejsze choroby ziemniaka i ich reakcje na zmieniające się warunki agrometeorologiczne. A jest to podstawą podejmowania decyzji ochronnych. Ma to szczególne znaczenie, ze względu na zmniejszającą się dostępność środków ochrony roślin.

    Fot. Dr inż. Jerzy Osowski omawia problem chorób ziemniaka w tym sezonie.

Tą tematyką podjął także ostatni w tej części prelegent, mgr inż. Krzysztof Dunajski reprezentujący firmę BAYER. Przedstawił on zmiany na rynku środków ochrony ziemniaka na przykładzie własnej firmy.

  Fot. Krzysztof Dunajski z firmy BAYER omawia problemy z ochroną. Po prawej miejsce spotkania.

Po części wykładowej nastąpiła dłuższej przerwa, podczas której najbardziej zainteresowani mogli obejrzeć na polu kolekcję odmian i ocenić zaawansowanie wegetacji oraz stan zdrowotny nadziemnej części roślin ziemniaka.

Ocenę próbnych wykopków przeprowadzili wspólnie dr inż. Jerzy Osowski i dr inż. Wojciech Nowacki. W czasie kiedy ziemniaki były segregowane i ważone, specjaliści poszczególnych hodowli: Solana Polska sp. z o.o., PMHZ Strzekęcino sp. z o.o., Europlant Polska sp. z o.o., AGRICO Polska sp. z o.o. i HZ Zamarte sp. z o.o. dokonali charakterystyki prezentowanych odmian.

  Fot. Ocena próbnych wykopków przebiegała bardzo sprawnie.

  Fot. Hodowcy prezentowali swoje osiągnięcia hodowlane.

  Fot. Po zakończeniu konferencji naukowcy, przedsiębiorcy i rolnicy wymienili się informacjami.

Na zakończenie wywiązała się dyskusja i wymiana informacji między naukowcami i praktykami. Wszyscy podkreślali, że ten rok jest bardzo trudny dla produkcji ziemniaka i będzie też trudny w przechowalnictwie. Powodów tego należy upatrywać przede wszystkim w warunkach pogodowych. Wiosną było za zimno, teraz jest za ciepło, a warunki wilgotnościowe bardzo zmienne lokalnie – od suszy po nadmiar wilgoci. Goście sugerowali także, aby ze względu na żniwa w przyszłości przesunąć termin tego typu spotkań na koniec sierpnia. Może to być trudne, ale jest do rozważenia.

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z imprezy.

Opracował
Marek Radzimierski
KPODR Minikowo

Foto.
Marek Rząsa
KPODR Minikowo

30 czerwca i 5 lipca nasz Ośrodek odwiedziły dwie 20-osobowe grupy w ramach wizyty „Dobre praktyki w zakresie działalności opiekuńczej na obszarach wiejskich w Polsce”, zorganizowanej przez krakowski oddział Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie.

Obie wizyty odbyły się w ramach projektu „GROWID: Gospodarstwa opiekuńcze w rozwoju obszarów wiejskich wobec wyzwań demograficznych”. Projekt jest realizowany w partnerstwie przez: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie i Uniwersytet Jagielloński. Wśród uczestników byli przedstawiciele partnerów GROWID, doradcy rolniczy, osoby prowadzące agroturystykę i zagrody edukacyjne.

Uczestnikom podczas wykładu w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji w Minikowie przedstawiono założenia projektu GROWID i wypracowanego modelu gospodarstwa opiekuńczego, a także doświadczenia z podobnej działalności w naszym województwie. Druga z grup zwiedziła również poletka demonstracyjne przygotowane na Krajowe Dni Pola, szczególnym zainteresowaniem cieszyły się rośliny zielne. W kolejnych dniach uczestnicy odwiedzili kilka gospodarstw opiekuńczych i rozmawiali z gospodarzami o ich doświadczeniach i zastosowanych w opiece praktycznych rozwiązaniach.