23 stycznia bieżącego roku w Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Centrum Konferencyjnym im. Leona Janty-Połczyńskiego, odbyła się konferencja sadownicza – Zjazd Sadowników Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Tematem przewodnim konferencji były zmiany w prowadzeniu upraw sadowniczych w systemie integrowanej produkcji oraz aktualizacja wiedzy dotyczącej stanu owoców w obiektach przechowalniczych. Celem konferencji było uzupełnienie wiedzy dotyczącej ochrony przed chorobami i szkodnikami w uprawach sadowniczych oraz nawożenia roślin sadowniczych.

Konferencję otworzył i uczestników przywitał dr Ryszard Kamiński, dyrektor KPODR w Minikowie. Na wstępie podkreślił konieczność dostosowywania się do zmieniających się zasad funkcjonowania gospodarstw sadowniczych. Następnie dr Grzegorz Gorzała, główny specjalista GIORiN przedstawił zasady prowadzenia Integrowanej Produkcji Roślin oraz zmiany zachodzące w 2024 r. Podkreślił, że jednym z podstawowych obowiązków producenta, który ubiega się o certyfikat integrowanej produkcji roślin jest prowadzenie produkcji zgodnie z metodykami zatwierdzonymi przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Metodyki te zawierają między innymi listy kontrolne:

• • lista obligatoryjnych czynności i zabiegów w integrowanej produkcji roślin – 100% zgodności;
• • lista kontrolna;
  • – wymagania podstawowe – 100% zgodności;
  • – wymagania dodatkowe – min. 50% zgodności;
  • – zalecenia – min. 20% zgodności.

Producent ubiegający się o certyfikat integrowanej produkcji roślin jest zobowiązany szczegółowo dokumentować czynności związane z prowadzoną produkcją rolną w notatniku integrowanej produkcji roślin. Szczególną uwagę słuchaczy zwróciły informacje dotyczące kontroli producentów.

Z aktualną sytuacją w obiektach przechowalniczych uczestników spotkania zapoznał dr Krzysztof Rutkowski z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach – Państwowy Instytut Badawczy. Następnie dr Grzegorz Pruszyński, menadżer ds. produktów biologicznych firmy Agrii Polska Sp. z o.o. przedstawił zagadnienia związane ze znaczeniem bioróżnorodności w produkcji sadowniczej. Wykazał nierozerwalne powiązania pomiędzy jakością i ilością elementów bioróżnorodności w obrębie plantacji sadowniczych a jakością i ilością uzyskiwanego plonu. Podkreślił wielokierunkowość znaczenia owadów zapylających w produkcji owoców.

Biostymulację i regulowanie plonu w uprawie jabłoni i gruszy przedstawił Tomasz Sikora, doradca sadowniczy UPL Polska Sp. z o.o. Kolejnym prelegentem był Sebastian Przedzienkowski z firmy Yara Poland Sp. z o.o., który zapoznał uczestników spotkania z efektywnym podejściem do nawożenia dolistnego upraw sadowniczych wapniem. Temat nawożenia sadów kontynuowany był na wystąpieniu Jana Gurzyńskiego z firmy Intermag sp. z o.o. Hubert Konarski, Menadżer ds. upraw sadowniczych, Agrii Polska Sp. z o.o. przedstawił problemy w ochronie drzew owocowych przed chorobami i szkodnikami w minionym sezonie. Szczególną uwagę prelegent zwrócił na postepowanie w procesie decyzji o zastosowaniu środków ochrony roślin na wymogi integrowanej ochrony. W czasie wystąpienia przekazane zostały istotne informacje dotyczące aspektów ochrony roślin sadowniczych przed chorobami drzew ziarnkowych. Konferencję zakończyła dyskusja.

tekst: Małgorzata Kołacz, KPODR w Minikowie

zdjęcia: Marzena Zwiewka

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”

13 grudnia 2023 r. w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji w Minikowie odbyła się konferencja podsumowująca projekt. „Świadome i bezpieczne przetwórstwo żywności pochodzenia zwierzęcego”. Uczestników przywitała zastępca dyrektora KPODR Pani Lidia Lewandowska. Uczestnikami byli głównie rolnicy działający w ramach RHD, MLO, sprzedaży bezpośredniej. Obecni na sali również byli przedstawiciele lokalnych masarni, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Politechniki Bydgoskiej. Konferencja odbywała się w formule hybrydowej. Z uczestnictwa online skorzystało wielu odbiorców zainteresowanych tematyką.

Żywność wytwarzana w warunkach rzemieślniczych jest pożądana przez współczesnego  konsumenta. Naturalne metody wytwarzania nie zwalniają jednak producenta z wymagań dotyczących bezpieczeństwa żywności. Wykłady na temat: naturalnych sposobów konserwacji żywności oraz zagrożeń dla zdrowia konsumentów w produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego przedstawiła dr hab. inż. Anna Marietta Salejda z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Na konferencji poruszano tematy z zakresu technologii, wskazując przy tym na zagrożenia, dając jednocześnie odpowiedź na nurtujące producentów pytania. Wykład na temat technologii produkcji wędlin dojrzewających przedstawiła dr hab. Grażyna Krasnowska, prof. UPWr również z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Swoim wieloletnim doświadczeniem na różnych szczeblach kontroli w Inspekcji Weterynaryjnej podzielił się Pan Jacek Kucharski lek. wet., obecnie ekspert ds. bezpieczeństwa żywności. Przedstawił wykład na temat urzędowej kontroli w małym zakładzie produkcyjnym. Po wykładach zaplanowany był czas na dyskusję i pytania. Uczestnicy konferencji mogli skorzystać z fachowej wiedzy zaproszonych prelegentów.

Konferencja oraz cały projekt, w ramach którego odbywały się warsztaty praktyczne, jak również szkolenie on-line na temat projektowania, wdrażania i utrzymania systemu HACCP w warunkach przetwórstwa rzemieślniczego, niewątpliwie spowodowały wzrost wiedzy producentów w zakresie zasad bezpiecznej produkcji. Miejmy nadzieję, że inicjatywa Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego przyczyniła się do wzmocnienia szybko rozwijającej się gałęzi rolnictwa – przetwórstwa na poziomie gospodarstwa.

5, 6, 7 i 8 grudnia 2023r. odbyło się sześć warsztatów przyrodniczych w KPODR w Minikowie w Oddziale w Przysieku, w ZS CKU w Gronowie oraz w ZS CKZ w Grubnie.  Organizatorem był Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Zajęcia odbyły się w ramach realizacji  projektu pn. „Ekologia i środowisko – dobre praktyki i dalsze wyzwania – edukacja i informacja dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”.

Warsztaty prowadził Krzysztof Konieczny, przyrodnik, ornitolog, podróżnik  na co dzień związany z Fundacją Przyrodniczą „pro Natura”. Autor i współautor wielu projektów z zakresu ochrony gatunków i siedlisk, który realizuje projekty z obszaru czynnej ochrony przyrody. Zarządza społecznymi rezerwatami przyrody w Dolinie Łachy. Jest autorem blogów przyrodniczych pn. panodprzyrody.pl i dbajobociany.pl.

Był to szczególny czas obcowania z przyrodą, poznawania różnorodności gatunków  fauny i flory obszarów wiejskich, budowania bliskich relacji z przyrodą. Wspólne wykonywanie określonych zadań polegających na składaniu budek lęgowych dla ptaków oraz budowie domków dla owadów to dobry sposób na  poznawanie przyrody.  Uczestnicy warsztatów mogli własnoręcznie wykonać budki dla owadów, które  należy wieszać najlepiej w miejscach nasłonecznionych i osłoniętych od deszczu. Bliskość kwitnących roślin użytkowych będzie tu dodatkowym atutem, zarówno dla owadów (pokarm) jak i dla właściciela kwitnącej plantacji (zapylenie roślin i większy plon). Przed laty, kiedy wiele domów budowanych było z gliny, a rolnictwo nie znało jeszcze chemizacji,  populacja owadów pożytecznych była bardzo liczna i nie wymagała czynnej ochrony ze strony człowieka. Natomiast teraz musimy je aktywnie wspierać, żeby nie zniknęły z naszych ogrodów i pól, w choćby tak prosty sposób jak wywieszanie specjalnych budek dla tych owadów.

Pan Krzysztof w niezwykle barwny i ciekawy sposób opowiadał o przyrodzie, o tym jak możemy wspomagać i chronić ginące na naszych oczach gatunki. Na przykład występujące do niedawna bardzo licznie na obszarze naszego kraju czajki zwyczajne obecnie objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Głównym problemem jaki dotyka ten gatunek ptaków jest zmniejszanie się siedlisk, w którym mogą bez przeszkód wyprowadzić lęg. W wyniku melioracji i osuszania zmniejszają się naturalnie podmokłe tereny, a intensywnego koszenia łąk bardzo często giną młode ptaki. Żeby je uchronić przed znaczącym spadkiem liczebności wystarczy opóźnić pierwsze koszenie na łąkach do pierwszego lipca, rozpoczynać pokos od wnętrza pola, tak żeby ptaki miały szansę ucieczki a także pozostawić niewielki nieskoszony fragment działki. Przyrodnik porównywał  naturalne środowiska przyrodnicze i  te przekształcone w wyniku ingerencji człowieka. Wskazywał  na przeobrażenia krajobrazu Polski w ciągu ostatnich lat, wywołane głównie zmianami w rolnictwie. Obecnie nie mamy takiej mozaiki pól jak dawniej. Dziś dominują duże monokulturowe uprawy, przez to zwierzęta mają mniej przestrzeni, w której mogą zdobywać pożywienie i wydawać na świat potomstwo. Powinniśmy zachować  znajdujące się w naszym sąsiedztwie niewielkie oczka wodne, czy też podmokłe łąki. Na ich przykładzie możemy ukazać zagrożenia jakie niesie zanieczyszczanie środowiska. Jednocześnie warto mówić o proekologicznych działaniach, do których warto zachęcać rolników np. poprzez tworzenie niewielkich stref buforowych wokół polnych oczek wodnych, które nie poddawane zabiegom rolnym będą doskonałym miejscem do rozwoju fauny i flory, czy żerowania bociana białego. Przyrodnik udowadniał, że nawet małe cieki wodne mogą stanowić skupiska bioróżnorodności, bo w takich miejscach także dzieje się wiele fascynujących przyrodniczo zjawisk. Zachęcał również do budowania i umieszczania na drzewach i nad jeziorami budek dla ptaków,  adaptowania nieużywanych piwniczek i ziemianek dla nietoperzy czy traszek oraz robienia prostych karmników i poidełek dla ptaków przylatujących w okolice naszego domu czy szkoły. Kształtowanie wartości, motywacji, postaw proekologicznych, kultury ekologicznej i szacunku do przyrody stanowi ogromne wyzwanie. Ochronę przyrody należy rozpocząć od najbliższego otoczenia, poznania swego regionu, jego środowiska przyrodniczego i kulturowego.

W trakcie trwania warsztatów uczestnicy zapoznali  się z różnymi formami czynnej ochrony przyrody na obszarach wiejskich. Poznawali bogactwo gatunków fauny i flory występujące w otaczającym środowisku, na polach i w zagrodzie wiejskiej. Pogłębili wiedzę dotyczącą życia, zachowania i zwyczajów ptaków oraz roli siedlisk przyrodniczych dla zachowania bioróżnorodności. Ponadto, uczestnicy w ramach zajęć praktycznych  wykonali domki dla owadów i budki lęgowe, które znajdą swoje miejsce w przyzagrodowych zadrzewieniach i na terenie szkolnych  parków.

KPODR Oddział w Przysieku 5.12.2023

ZS CKU w Gronowie 6.12.2023

ZS CKZ w Grubnie 7.12.2023

KPODR Oddział w Przysieku 8.12.2023

Karina Wroniecka
KPODR w Minikowie Oddział w Przysieku
Fot. Marek Rząsa, Karina Wroniecka

Rolnictwo ekologiczne zapewnia kompleksowe usługi w zakresie ochrony wód, żyzności gleby, różnorodności biologicznej, efektywnego gospodarowania zasobami oraz ochrony klimatu i adaptacji. Powyższe argumenty przemawiają za tym, by podejmować wszelkie działania, aby rolnictwo ekologiczne rozwijało się wykorzystując do tego badania naukowe,  innowacyjne rozwiązania dedykowane dla rolnictwa.

W tym celu 30 listopada br. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie wraz z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska w Toruniu zorganizował konferencję on-line pn. „Rolnictwo ekologiczne – nowe perspektywy i wyzwania”.

Wszystkie tematy konferencji cieszyły się dużym zainteresowaniem, a w wśród nich wykład pn. „Rośliny białkowe i rolnictwo ekologiczne – zgrany duet”, który pozwolił nam wyszukać odpowiedzi na pytanie: jak budować naturalną żyzność gleby w gospodarstwie ekologicznym?, szczególnie w przypadku gdzie nie ma produkcji zwierzęcej. Czy rośliny białkowe nam w tym pomogą? Temat ten przedstawił Pan prof. dr hab. Tomasz Piechota z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Nie zabrakło również przepisów, które regulują produkcję w systemie rolnictwo ekologiczne. Tym razem poruszony został temat odstępstw od warunków produkcji ekologicznej. Wykład PN. „Przegląd odstępstw w rolnictwie ekologicznych” poprowadziła Pani Renata Przegalińska z jednostki certyfikującej Agro Bio Test .

Nie zabrakło tematu, który miał pokazać, że innowacyjne technologie są również istotne dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. W tej części w ramach wykładu pn. „Na tropie innowacyjnych rozwiązań technologicznych dla rolnictwa ekologicznego”  swoimi doświadczeniami podzielił się Pan Bartłomiej Piskorski, rolnik ekologiczny z województwa kujawsko-pomorskiego.  

Ostatnim, ale niezwyle ważnym punktem konferencji był temat Warunkowość a wdrażanie działania „Rolnictwo ekologiczne” w nowej perspektywie finansowej PROW 2023-2027- przegląd wymogów i obowiązków”, który przedstawiła Pani Grażyna Biesiadowska -Salamon z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Zapraszamy do obejrzenia zapisu video konferencji:

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z prezentacjami z konferencji.

Piechota strączkowe i rolnictwo ekologiczne 2

Przegląd odstępstw w rolnictwie ekologicznym_Minikowo 30.11.2023

Rolnictwo ekologiczne i warunkowość_30.11.2023

Opracowała
Agnieszka Dobosz-Idzik
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniach 4 i 5 grudnia br. zorganizowało w Warszawie spotkanie z przedstawicielami instytutów badawczych i jednostek doradztwa rolniczego. W spotkaniu wzięły udział wszystkie 11 Państwowych Instytutów Badawczych podległych MRiRW oraz Instytut Rybołówstwa Śródlądowego z Olsztyna.    

Celem spotkania było nawiązanie kontaktów między nauką a doradztwem oraz przedstawienie przez instytuty swojej oferty badawczej oraz potencjału do realizacji projektów badawczo-wdrożeniowych. W trakcie spotkania przedstawiono inicjatywy badawcze w następujących obszarach:

– transformacja cyfrowa,
– transformacja zielona,
– transformacja systemów żywnościowych,
– przykłady realizowanych przedsięwzięć w ramach działania Współpraca Grup Operacyjnych EPI,
– dobre praktyki współpracy w ramach zadania AKIS

Przedstawiono także doświadczenie w zakresie funkcjonowanie punktów konsultacyjnych w instytutach badawczych w roku 2023 oraz wnioski na następny rok.

Podsumowanie spotkania zrealizowano w formie warsztatów, w czasie których wypracowano następujące zagadnienia dotyczące poszczególnych instytutów i jednostek doradztwa rolniczego:

– propozycje współpracy w ramach zadania AKIS na 2024 rok,
– współpracy instytutów badawczych w ramach dotacji celowej dla IB na 2024 r. ,
– najważniejsze wyzwania związane z funkcjonowaniem  instytutów badawczych w kontekście wdrażania wyników badań naukowych i prac rozwojowych.

W ramach podsumowania przedstawiciele MRiRW podkreślili wagę współpracy pomiędzy nauką a doradztwem dla rozwoju konkurencyjności polskiego rolnictwa. Oczywiście tego typu spotkania będą kontynuowane w kolejnych latach.

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego był reprezentowany przez zastępcę dyrektora Lidię Lewandowską, kierownika Działu Technologii Dawida Skotnickiego oraz koordynatora Sieci na rzecz Innowacji w Rolnictwie i na obszarach wiejskich Marka Nowackiego.

Opracował Marek J. Nowacki
KPODR

Fot. Panel Dobre praktyki współpracy w ramach zadania AKIS (wśród panelistów Dawid Skotnicki reprezentujący KPODR – trzeci do lewej).

W listopadzie br. odbył się cykl warsztatów realizowanych w ramach operacji pn. „Świadome i bezpieczne przetwórstwo żywności pochodzenia zwierzęcego”.

Prowadzącym warsztaty pradziada Pan Krystian Dreszler, znany szkoleniowiec, oraz aktywny producent prowadzący działalność MLO, z Nowego Miasta Lubawskiego masarz z dziada pradziada.

Uczestnikami warsztatów byli przedstawiciele lokalnych zakładów rzemieślniczych oraz głównie rolnicy, którzy dopiero chcą rozpocząć działalność z zakresu przetwórstwa mięsnego.

20 oraz 30 listopada odbyły się warsztaty rozbioru półtusz wieprzowych. Miejscem szkolenia było Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie w specjalnie zaprojektowanym  do tego celu pomieszczeniu. Uczestnicy mieli do dyspozycji specjalistyczny sprzęt w postaci metalowych rękawic, różnego rodzaju i sprzętu do cięcia. Na każdym z warsztatów rozbierano dwie półtusze wieprzowe. Pod okiem mistrza uczestnicy uczyli się trybowania i konfekcjonowanie elementów tuszy wieprzowej zwracając uwagę na przydatność przetwórcza poszczególnych wyrębów. Prowadzący zwracał uwagę na maksymalne wykorzystanie wszystkich elementów półtuszy tak aby uniknąć strat. Podroby, skóry czy głowizna są wykorzystywane w kuchni tradycyjnej co wynikało z poszanowania do każdego elementu

23 listopada odbyły się warsztaty masarskie, na których uczestnicy uczyli się wyrobu kiełbasy białej i polskiej. Ważnym elementem procesu technologicznego jest przygotowanie surowca, jego podział na kategorie oraz  zastosowanie odpowiednich proporcji. Przygotowując dwa gatunki kiełbasy jednocześnie można było dostrzec istotne różnice w ich produkcji np. sposobie wrabiania. Kiełbasa polska została ostatecznie uwędzona w tradycyjnej wędzarni, która jest ważnym elementem wyposażenia Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie.
fot.: Magdalena Kulus, Damian Oparzela