Relacje
Wyzwania współczesnej hodowli kóz
Konferencja organizowana w ramach operacji ,,Wyzwania współczesnej hodowli kóz” realizowanej przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W sobotę 16 września odbyła się w Minikowie konferencja pn. ,,Wyzwania współczesnej hodowli kóz”. Przybyłych gości powitała Lidia Lewandowska, Zastępca Dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Była to pierwsza konferencja o tematyce związanej tylko i wyłącznie z tematyką kozią. Poruszane były zagadnienia dotyczące profilaktyki zdrowotnej, żywienia, ras zachowawczych. Przed rozpoczęciem spotkania głos zabrał Dyrektor Regionalnego Związku Hodowców Owiec i Kóz – Józef Baran, który prowadzi ocenę hodowlaną i użytkowości na terenie kujawsko-pomorskim owiec i kóz. Prezes Zarządu Ewelina Lipka zaprezentowała działalność Krajowego Stowarzyszenia Hodowców Kóz Anglonubijskich, które działa od 2017 r. Zajmuje się m.in. organizacją tematycznych wystaw kóz Anglonubijskich.
Jolanta Lunitz wystąpiła jako przedstawiciel Stowarzyszenia Serowarów Farmerskich i Zagrodowych liczącej 140 członków zrzeszonych z całej Polski. Do stowarzyszenia należą serowarzy, hodowcy i ekolodzy. Oprócz promowania polskiego serowarstwa organizują szkolenia i dzielą się wiedzą dotyczącą produkcji serów i produktów pochodzących z mleka krowiego, owczego i koziego. Specjalizacją Jolanty Lunitz jest przetwórstwo serów i wszystko co jest z tym związane. Podzieliła się swoim doświadczeniem związanym z tą dziedziną i pokazała dobre przykłady jak można w skuteczny sposób zareklamować swój produkt i nie wypalić się zawodowo. Zaprezentowała szeroki zakres możliwości jakie daje mleko kozie i wachlarz serów, w których można się wyspecjalizować. Ciekawostką były nazwy serów takie jak: kozi tomme z dziką skórką i wyraźnymi aromatami, rouelle du tarn (w kształcie obwarzanka, oprószony węglem, kremowy pod skórką) czy crottin z lekko białą pleśnią, kruchy i kremowy w smaku.
Dr hab. Aldona Kawęcka prof. IZ Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego z Zakładu Hodowli Owiec i Kóz przedstawiła działalność zakładu i zasady przystąpienia do programu ochrony zasobów genetycznych. W przypadku kóz objęte programem są koza Karpacka, Kazimierzowska i Sandomierska. Omówione zostały nowe zasady przystąpienia do programu ochrony zasobów genetycznych – Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Podane zostały przykłady na alternatywne zastosowanie małych przeżuwaczy wpływające na rozwój lokalnych przedsiębiorczości.
Prezentacja Macieja Murawskiego z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie dotyczyła wartości hodowlanej i użytkowej, kontroli użytkowości prac hodowlanych i celi hodowlanych w Europie i na świecie. Zaprezentowany został program hodowlany na przykładzie Francji, Hiszpanii, Norwegii i Stanów Zjednoczonych. Według statystyk Polski Związek Hodowców Owiec i Kóz (2022 r.) ma wpisane 175 kóz do ksiąg zwierząt zarodowych, 159% wynosi plenność ocenianych stad a 499 kóz objętych jest oceną wartości użytkowej.
Specjalista ds. żywienia Mariusz Dobies scharakteryzował przyczyny, objawy i skutki choroby, która jest powszechnie występująca u kóz na całym świecie czyli enterotoksemii. Jest to choroba wywołana przez beztlenowe laseczki Clostridium perfingens. Standardowym objawem jest wodnista biegunka, nagłe upadki zwierząt, utrata apetytu, wygięcie kręgosłupa, kopanie kończynami w okolicę brzucha. Istotne jest aby nie przekarmiać zwierząt i zastosować właściwe żywienie, dodatkowo stosowane są również szczepienia profilaktyczne.
Profesor Roman Łyszczarz rozpoczął swoje wystąpienie od cytatów i powiedzeń: ,,Kozy kochają ludzi szczęśliwych, a może to ludzie szczęśliwi kochają kozy?”, ,,Sama wiedza nie jest wiedzą ale wiedza jak jej użyć dopiero się nią staje”. Jak na specjalistę do spraw łąkarstwa przystało zaprezentował wiele zagadnień z nimi związanych i zaprezentował efekty swoich autorskich mieszanek. Ruń pastwiskowa jest najlepszą paszą dla kóz. Jest łatwostrawna, mlekopędna i bogata w składniki pokarmowe. Powinna być podstawą żywienia koźląt, kóz mlecznych i rozpłodników. Pastwiska dla kóz mogą mieć różne ukształtowanie terenu, ale ważne jest, aby było suche. W kwaterowym chowie kóz okres przebywania na kwaterze jak najkrótszy (około 2 dni). Wypas powinien trwać 150-160 dni, po 6-8 godzin dziennie. W pierwszej kolejności wybierają lucernę i koniczynę, a następnie trawy: życice, kupkówkę i kostrzewy.
Kolejnym praktycznym wykładem dla hodowców była Profilaktyka weterynaryjna w zarządzaniu stadem przeprowadzona przez lek. wet. Katarzynę Barłowską z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Zwierząt PAN. Ważnymi zabiegami zoohigienicznymi w profilaktyce kóz jest czyszczenie i odkażanie pomieszczeń przed wprowadzeniem kóz do budynku. Pomieszczenia te powinny być suche i bez przeciągów, unikamy nadmiernego zagęszczenia zwierząt, regularnie dokonujemy korekcji racic. Pamiętajmy o 2-4 tygodniowej kwarantannie dla nowoprzybyłych zwierząt do stada. Przed sezonem rujowym wskazane jest podanie kozom selenu z wit. E, ponieważ nasze gleby są ubogie w ten składnik. Zwrócono uwagę na choroby pasożytnicze jakie występują u kóz zarówno te wewnętrzne (kokcydia, nicienie, tasiemce, przywry) jak i zewnętrzne (roztocza, kleszcze, wszy, wszoły). Podano szczegółowe dawkowanie substancji czynnej i najskuteczniejsze drogi podania. Przykładowo skutecznym lekiem są sulfonamidy działające na kokcydia a albendazol, fenbendazol, oksfendazol działa zarówno na przywry, tasiemce jak i nicienie.
Oprócz wykładów teoretycznych uczestnicy mieli okazję zobaczyć na żywo jak wygląda korekcja racic wykonana przez zawodowca w tej dziedzinie tj. certyfikowanego korektora racic – Agnieszkę Ceranowską. Była to okazja do obserwacji prawidłowo wykonanej korekcji racic, specjalistka podzieliła się swoim doświadczeniem związanym z użyciem specyfików i narzędzi, które używa.
Podczas konferencji można było odwiedzić stoiska firmy Bivet, jest to firma z bogatą ofertą specjalizującą się w sprzedaży urządzeń i akcesoriów udojowych, pasz, lizawek dodatków, ogrodzeń elektrycznych i innych wyspecjalizowanych rozwiązań w hodowli małych przeżuwaczy. Przedstawicielem firmy FeedExpert był dr inż. Krzysztof Białoń, który wraz ze swoją prezentacją dotyczącą zastosowania ziół w żywieniu przedstawił ofertę dodatków ziołowych, od lat prowadzi współpracę z czołowymi Ośrodkami Hodowli Zarodowych na terenie Polski.
Dzięki konferencji uczestnicy mieli okazję do wymiany doświadczeń ze specjalistami w swoich dziedzinach. Stworzyło to odpowiednie warunki do konsolidacji środowiska oraz promocji nowoczesnych rozwiązań i omówienia wyzwań z jakimi borykają się hodowcy kóz. Była to też okazja aby zachęcić potencjalnych hodowców do rozpoczęcia chowu kóz czy też produkcji serów kozich.
Anna Mońko-Łanucha, KPODR w Minikowie
Domowa pielęgnacja – kosmetyki z wykorzystaniem naturalnych składników
23 listopada w Oddziale Zarzeczewo Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyło się szkolenie pt.: Domowa pielęgnacja – kosmetyki z wykorzystaniem naturalnych składników. Szkolenie poprowadziły specjalistki Anna Dykczyńska oraz Milena Gawrońska. Wśród uczestników znaleźli się pszczelarze, osoby zainteresowane zdrowym stylem życia oraz doradcy rolniczy. Poniżej zamieszczamy prezentację ze szkolenia do pobrania.
Prezentacja do pobrania:
Domowa pielęgnacja-kosmetyki
III Forum Grup Operacyjnych województwa kujawsko-pomorskiego w Minikowie
21 listopada 2023 roku w Minikowie, w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego, odbyło się III Forum Grup Operacyjnych województwa kujawsko-pomorskiego, zorganizowane przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Wydarzenie to miało na celu popularyzowanie wymiany wiedzy i dobrych praktyk w zakresie wdrażania innowacyjnych rozwiązań w branży rolniczej, wśród członków Grup Operacyjnych. Wysoką frekwencję zapewnili przede wszystkim rolnicy i przedsiębiorcy z branży rolnej i rolno-spożywczej. Nie zabrakło również przedstawicieli świata nauki.
Ważnym tematem poruszonym w trakcie Forum była kwestia wytycznych nowej interwencji 13.5 Współpraca. Zostały one szczegółowo omówione przez przedstawiciela Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie dr Aleksandra Bomberskiego. Z przekazanych informacji wynika, że kolejnego naboru możemy spodziewać się na jesień przyszłego roku. Według wstępnych założeń grupa EPI będzie mogła uzyskać dotacje do 2,5 mln zł.
W trakcie spotkania uczestnicy podzielili się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami z poprzednich naborów oraz pomysłami na kolejne innowacje. Zaowocowało to nawiązaniem wielu kontaktów, które wkrótce przerodzą się w nowe grupy operacyjne. Do tej pory w naszym województwie powstało około 40 grup pracujących na rzecz innowacji w rolnictwie.
Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego rolnictwo oczekuje nowych rozwiązań, zarówno dla produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej. Wprowadzenie do praktyki nowych innowacyjnych metod, pozwoli na wsparcie zrównoważonego rozwoju rolnictwa i wzmocnienie znaczenia transferu wiedzy ze środowisk naukowych do podmiotów testujących jej wartość w praktyce. Osoby zainteresowane utworzeniem własnej grupy operacyjnej mogą zwrócić się do brokera innowacji, który pomoże dopracować pomysł na innowację i dobrać parterów do jej przetestowania/wdrożenia. Znaleźć można go w każdym Wojewódzkim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, jak również w Centrum Doradztwa Rolniczego. Wszystkim którzy wzięli udział w Forum serdecznie dziękujemy i mamy nadzieję do zobaczenia na kolejnej edycji za rok.
Wioletta Lorenc
KPODR w Minikowie
Konferencja Rolnictwo ekologiczne szansą na zwiększenie bioróżnorodności
Przysiek, 27.10.2023 r.
Rolnictwo ekologiczne doskonale wpisuje się w tematykę ochrony bioróżnorodności. Jak wynika z samej definicji rolnictwa ekologicznego jest to system zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączący najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji preferującą użycie substancji naturalnych i naturalnych procesów. Rolnik gospodarujący metodami ekologicznymi dąży do utrzymania i poprawy życia w glebie oraz ochrony naturalnej żyzności gleby. Ogranicza do minimum wykorzystanie zasobów nieodnawialnych wykorzystując odnawialne zasoby przyrody, dba o dobrostan zwierząt, stan roślin, i czystość wody, Stara się zachować środowisko w stanie nienaruszonym dla kolejnych pokoleń. Ten system gospodarowania, w szczególny sposób dbający o środowisko, wymaga odpowiedniej wiedzy pozwalającej na pozyskanie surowców o jak najwyższej jakości z poszanowaniem dla środowiska, a szczególnie do naturalnych stanowisk występowania poszczególnych gatunków.
Podczas konferencji o prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego w systemie agroleśnym mówiła dr Barbara Baj-Wójtowicz, Wiceprezes Zarządu Eko-FARM Sosnówka Sp. z o.o. Przedstawiła temat „Rolnictwo ekologiczne w systemie agroleśnym – najbardziej opłacalna i wspierająca bioróżnorodność forma produkcji rolnej.” Agroleśnictwo, to sposób użytkowania gruntu rolnego umożliwiający uprawę dwóch lub więcej różnych gatunków na tym samym areale bez utraty wysokości plonu i korzyści ekonomicznych z hektara. System agroleśny charakteryzuje się tym, że naśladuje piętra roślinności w lesie. Pozwala to na uzyskanie podwójnego lub wielokrotnego dochodu z tego samego areału. Uprawa agroleśna wyróżnia się zadarnieniem gleby niskimi roślinami współrzędnymi, co zapobiega wzrostowi chwastów oraz erozji gleby. Uprawa w tym systemie pozwala również na efektywne wykorzystanie nawozów poprzez ich wchłanianie najpierw przez korzenie roślin płytko ukorzenionych, a następnie przez rośliny głęboko ukorzenione – w ten sposób eliminuje się spływanie nadmiaru nawozów do rowów i cieków wodnych i zanieczyszczanie morza. Uprawa dwóch lub kilku gatunków na tym samym polu eliminuje szkodliwe monokultury i wspiera bioróżnorodność. Dzięki wprowadzeniu do uprawy agroleśnej gatunków rzadkich i przyrodniczo cennych rolnictwo zapewnia ich przetrwanie, ochronę oraz dostęp do cennego surowca.
Wykład pn. „Probiotechnologia – praktyczne rozwiązanie dla gospodarstw ekologicznych i w okresie konwersji” przedstawił Sławomir Gacka, Prezes Zarządu Probiotics Polska Sp. z o.o. W bardzo ciekawym wystąpieniu poruszył zagadnienia żyzności gleby. Poznaliśmy czynniki mające wpływ na wzrost zawartości próchnicy. Proces powstawania próchnicy oznacza dominację pożytecznych mikroorganizmów w glebie i korzystne warunki wzrostu systemu korzeniowego roślin. Jak się okazuje problemem często występującym w gospodarstwach rolnych jest blokowanie powstawania próchnicy mimo wysokich zawartości substancji i składników niezbędnych do jej powstawania. Może to być spowodowane nadmiernym stosowaniem doglebowych środków ochrony roślin, przekraczania ilości azotu zwłaszcza w formie azotanowej oraz zbyt głębokiej orki lub też wapnowania przy wysokich zawartościach wapnia w glebie. Ratunkiem są pożyteczne mikroorganizmy przeznaczone do stosowania w rolnictwie. Kompozycje probiotyczne przywracają dominację pożytecznych organizmów, chronią bioróżnorodność i wspierają regenerację gleby.
Temat „Rolnictwo ekologiczne w praktyce” przedstawił pionier rolnictwa ekologicznego w Polsce Mieczysław Babalski, Prezes Kujawsko-Pomorskiego Stowarzyszenia Producentów Ekologicznych EKOŁAN. Omówił cele rolnictwa ekologicznego, którymi są uprawa roślin oraz wytwarzanie pasz i żywności o wysokiej wartości odżywczej. Głównym zadaniem rolnika jest utrzymanie i podwyższanie żyzności gleby poprzez odpowiedni płodozmian oraz prawidłowe nawożenie organiczne. Zachowanie naturalnych elementów krajobrazu, gospodarowanie w zgodzie z naturą to domena rolnictwa ekologicznego, które w poszanowaniu przyrody chroni różnorodność biologiczną na obszarach wiejskich.
Powyższe tematy zostały bardzo szczegółowo omówione podczas konferencji. Wszystkich, którzy chcieliby powrócić do powyższych zagadnień zachęcamy do skorzystania z nagrania z konferencji zamieszczonego poniżej.
Opracowała:
Karina Wroniecka
KPODR w Minikowie Oddział w Przysieku
Konferencja zrealizowana została dzięki wsparciu finansowemu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
Świadome i bezpieczne przetwórstwo żywności pochodzenia zwierzęcego
27 października 2023 r. w Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie odbyły się warsztaty pn. „Kulinarne wykorzystanie wołowiny wysokiej jakości” zrealizowane w ramach operacji „Świadome i bezpieczne przetwórstwo żywności pochodzenia zwierzęcego”.
Spotkanie poprowadził dr Józef Sadkiewicz. Na samym wstępie uczestnicy szkolenia dowiedzieli się, że wysoka jakość wołowiny oparta jest na trzech filarach, wynikających ze sposobu utrzymania: całorocznym przebywaniu zwierząt na wolnym wybiegu, żywieniu opartym na trawie w sezonie letnim oraz sianie w trakcie trwania zimy oraz minimalizowaniem stresu podczas procesu uboju. O swoim stadzie z ogromną pasja opowiedział sam hodowca bydła rasy Highland Cattle – Maciej Wysocki. Podczas warsztatów kulinarnych przygotowano trzy dania. Na przystawkę zaserwowano chipsy z wątroby wołowej z dodatkami. Smak smażonego na gęsim smalcu dania zaskoczył wszystkich swoją delikatnością. Drugim daniem był burger, jak podkreślali uczestnicy warsztatów, taki jakiego w życiu nie jedli. Na sam koniec uczestnicy mogli nauczyć się jak przyrządzić właściwie prawdziwego steka. Pod okiem mistrza uczyliśmy się, jak wydobyć z kawałka mięsa wysokiej jakości jego potencjał, a przede wszystkim, jak go nie zepsuć. Warsztaty wpisują się w ideę krótkich łańcuchów dostaw.
Dobrze, by na naszych stołach królowały lokalne produkty, a z polskiego surowca korzystali także restauratorzy. Niezmiernie istotne jest też, by jadłospis dzieci w przedszkolach i stołówkach opierał się na żywności od lokalnych rolników. Między innymi tego dotyczyła dyskusja, która wywiązała się podczas warsztatów.
Czwarte szkolenie realizowane w ramach projektu „Mistrz serowarstwa”
24 października 2023 r. w Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie odbyło się czwarte szkolenie realizowane w ramach projektu „Mistrz serowarstwa”. Temat serów podpuszczkowych świeżych i dojrzewających w praktyce przybliżył Sylwester Wańczyk – znany wszystkim serowar z wieloletnim doświadczeniem, który od wielu lat skutecznie szkoli przyszłych serowarów. Większość osób biorących udział w szkoleniu to producenci obecni na lokalnym rynku. Posiadają duże doświadczenie w produkcji serów podpuszczkowych, mimo to oni zasugerowali temat warsztatów sery: podpuszczkowe świeże i dojrzewające. Okazuje się, że wyprodukowanie świeżego sera podpuszczkowego w różnych odsłonach, o powtarzalnej jakości, wymaga specjalistycznej wiedzy. Natomiast produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających to już prawdziwa sztuka. Na warsztatach przedstawiona została technologia produkcji sera typu Gouda, w produkcji którego niuanse i zależności związane z obróbką skrzepu, płukaniem ziarna, dogrzewaniem decydują o jego jakości. Omówiono również temat kultur bakterii wykorzystywanych w produkcji sera, na co zwracać uwagę przy ich doborze oraz jak je stosować aby wykorzystać w pełni ich potencjał.
Warsztaty były okazją do rozmów o opłacalności produkcji, kanałach sprzedaży, prawidłowej wycenie wyrobów by produkcja serów przynosiła zysk.
Konferencja – Innowacyjne rozwiązania w racjonalnej gospodarce wodnej
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
5 października 2023 roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zorganizował konferencję pod nazwą „Innowacyjne rozwiązania w racjonalnej gospodarce wodnej” w ramach działania „Dobre praktyki i innowacje w retencjonowaniu wody w gospodarstwie rolnym”.
W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele różnych instytucji, przedsiębiorstw, liderzy i członkowie Lokalnych Partnerstw Wodnych, Spółek wodnych, samorządowcy i doradcy do spraw wody KPODR.
Wydarzenie składało się z dwóch części, najpierw były krótkie wykłady, następnie uczestnicy prowadzili indywidualne konsultacje stolikowe. Zgromadzonych gości powitał oraz rozpoczął konferencję dyrektor KPODR, Ryszard Kamiński. Jako pierwszy, głos zabrał Przewodniczący Rady Partnerstw Wodnych Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Ryszard Zarudzki, który podsumował dotychczasowe działania związane z Lokalnymi Partnerstwami Wodnymi. Prowadził rozważaniam dotyczące przyszłości partnerstw w najbliższym czasie. Przewodniczący przypomniał, iż ideą Lokalnych Partnerstw ds. Wody jest wsparcie współpracy oraz stworzenie sieci kontaktów między lokalnym społeczeństwem, rolnikami, spółkami wodnymi a instytucjami i urzędami w zakresie gospodarki wodnej na obszarach wiejskich. Inicjatorami w zakresie tworzenia partnerstw wodnych są Ośrodki Doradztwa Rolniczego, w których zostali powołani lokalni koordynatorzy ds. wody. Obecnie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace nad krajowym systemem wsparcia dla utworzonych i powstających Lokalnych Partnerstw ds. Wody (LPW).
Kolejny prelegent, Pan Grzegorz Smytry, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy przedstawił zakres planowanych oraz realizowanych inwestycji przez RZGW na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Przykładami zrealizowanych inwestycji są budowa jazu piętrzącego na rzece Pannie w powiecie mogileńskim, modernizacja obiektów piętrzących Kanału Bydgoskiego – śluzy Okole z zabudowaniami; modernizacja stopni wodnych na Górnej Skanalizowanej Noteci – śluza Łochowo; odbudowa budowli piętrzącej na cieku Panna Północna, rozbiórka istniejącej zastawki oraz budowa nowego urządzenia piętrzącego na wypływie z Jeziora Wiecanowskiego; odbudowa jazu na rzece Noteci w miejscowości Antoniewo.
O środowiskowym podejściu do zadań związanych z melioracją gruntów mówił kolejny uczestnik konferencji Adam Ulbrych. Natomiast pan Jakub Chmielewski, ekspert z Biura Ochrony Środowiska, opracowujący ekspertyzy przyrodnicze, pokrótce przedstawił tematykę zagadnień formalno-prawnych ustawy Prawo Wodne oraz praktyczne podejście do funkcjonowania Lokalnych Partnerstw do spraw wody.
Drugą część wydarzenia stanowiły indywidualne sesje stolikowe z firmami i instytucjami. Podczas tych konsultacji osoby zainteresowane mogły porozmawiać i nawiązać kontakty z przedstawicielami instytucji: Wody Polskie, Politechnika Bydgoska – Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, gdzie dr inż. Renata Kuśmierek-Tomaszewska przedstawiała tematykę zapotrzebowania wodnego roślin oraz efektów produkcyjnych nawadniania. Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, którego przedstawicielami byli dr inż. Ewa Kanecka-Geszke oraz mgr inż. Bartosz Kierasiński. Kolejną instytucję reprezentował Prof. Dr hab. Waldemar Treder z Instytutu Ogrodnictwa- Państwowy Instytut Badawczy ze Skierniewic, pracujący nad systemem monitoringu wilgotności gleby, wspomagania decyzji nawodnieniowych z wykorzystaniem Internetowej Platformy Wspomagania Decyzji Nawodnieniowych. Wśród przedsiębiorstw oferujących swoje usługi była też Pani Anna Tunak Geolog z Pracowni Geologicznej, Pan Jakub Chmielewski- Biuro Ochrony Środowiska i Ekspertyz Przyrodniczych, wykonujący kompleksowe operaty wodno-prawne, oraz Pan Adam Ulbrych-przedstawiciel LPW, ekolog.
Wśród zaproszonych wystawców byli producenci sprzętu związanego z retencją, melioracją, czyszczeniem i konserwacją rowów melioracyjnych – INTER-VAX oraz MECALAC POLSKA. Przedstawiciele tych firm przywieźli ze sobą sprzęt, który uczestnicy konferencji mogli z bliska obejrzeć i dowiedzieć się wszystkiego o ich parametrach technicznych. Swoją ofertę przedstawiły firmy: KOMUNALNY.PL, sprzedająca urządzenia komunalne; HYDROWOJ – wykonująca odwierty studni głębinowych; GRUPA PIETRUCHA – zajmująca się wykonaniem oraz montażem nowoczesnych zastawek małej retencji, oraz Łukomet – oferująca profesjonalne systemy nawodnień.
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie założył, że celem wydarzenia jest wymiana wiedzy i doświadczeń, oraz poznanie nowych rozwiązań w dziedzinie gospodarowania wodą, a także nawiązanie kontaktów pomiędzy samorządami, gminnymi spółkami wodnymi, Wodami Polskimi, doradztwem rolniczym, izbami rolniczymi, Lokalnymi Grupami Działania, lasami państwowymi i prywatnymi, a także indywidualnymi rolnikami.
Dzięki tak bogatej i różnorodnej ofercie firm i specjalistów, którzy zgromadzili się podczas wydarzenia, ich chęci wymiany doświadczeń oraz zaangażowaniu, współpraca na rzecz poprawy szeroko pojętej gospodarki wodnej wydaje się być możliwa do osiągnięcia.
Opracowała, zdjęcia:
Aleksandra Heftowicz
KPODR w Minikowie
Konferencja pn. „Rośliny i surowce roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”
12 października 2023 r. w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Minikowie obyła się konferencja pn. „Rośliny i surowce roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. W konferencji uczestniczyło 80 osób. Byli to rolnicy, osoby zainteresowane tematyką ziół, fototerapii oraz doradcy rolni.
Celem przedsięwzięcia było poszerzenie wiedzy na temat gatunków roślin wykorzystywanych w ziołolecznictwie oraz wpływających pozytywnie na kondycję i dobre samopoczucie człowieka. Przekazanie informacji na temat adaptogenów i ich właściwości, stosowania naparów ziołowych, wykorzystywania ziół podczas infekcji wirusowych oraz właściwości olejów tłoczonych na zimno.
Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie pan Ryszard Kamiński dokonał oficjalnego otwarcia i przywitał zgromadzonych słuchaczy oraz prelegentów.
Pierwszy wykład pn. „Adaptogeny roślinne – co to jest i dla kogo?" przygotowała i przeprowadziła pani prof. dr hab. inż. Jadwiga Andrzejewska z Politechniki Bydgoskiej, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Katedra Agronomii, Pracownia Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa. Pani profesor jest także przewodniczącą Rady Programowej kierunku zielarstw i fitoterapia. Zostały omówione początki i pochodzenie adaptogenów. Przedstawiono cechy roślin adaptogennych, które są holistycznym wsparciem dla organizmu człowieka. Dzięki posiadaniu szerokiego zakresu aktywności biologicznej, adaptogeny wspierają cały organizm. Ich niewątpliwą zaletą jest to, że są nietoksyczne, zapewniają niespecyficzną odpowiedź organizmu na stres oraz mają normalizujący wpływ na nasze zdrowie. Pani prof. Jadwiga Andrzejewska omówiła poszczególne rodzaje adaptogenów, ich pochodzenie, biologię, właściwości, zastosowanie i działanie. Wśród przedstawionych gatunków były m.in. żeń-szeń chiński, różeniec górski, tarczyca bajkalska czy witania ospała – ashwaganda.
Kolejny wykład pn. „Znaczenie fitoterapii w infekcjach wirusowych" należał do pani dr inż. Katarzyny Sadowskiej z Politechniki Bydgoskiej, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Pracownia Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa. Pani Katarzyna Sadowska jest przewodniczącą Rady Programowej kierunku projektowanie żywności niskoprzetworzonej i Członkiem Zarządu Polskiego Komitetu Zielarskiego. Podczas wystąpienia prelegentka przedstawiła informacje dotyczące czynników, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Należą do nich racjonalna dieta, sen i odpoczynek, ruch fizyczny. Pani Sadowska omówiła wybrane gatunki roślin, które łagodzą objawy i skracają czas trwania infekcji wirusowych. Zostały przedstawione krajowe surowce roślinne stosowane podczas przeziębień, m.in. bez czarny, kwiat lipy, dziewanny, wiązówki, ziele werbeny, jeżówka purpurowa, aloes drzewiasty czy targanek błoniasty. Dzięki zawartości związków czynnych o właściwościach immunostymulujących, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych, śluzowych i napotnych rośliny mogą stanowić alternatywę dla leków syntetycznych i pomagać człowiekowi zwalczać infekcje wirusowe.
Trzeci temat poruszany podczas konferencji przedstawiła pani Katarzyna Rymarz, która od 2015 roku prowadzi warsztaty i wykłady w zakresie ziołoznawstwa. Tematy przewodnie to zioła, ziołolecznictwo, wykorzystanie roślin prozdrowotnych w kuchni, rozpoznawanie i identyfikacja roślin w stanie naturalnym. W 2020 r. ukończyła Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, studia na Wydziale Ogrodnictwa i Biotechnologii. Pani Katarzyna Rymarz przedstawiła uczestnikom konferencji temat pn. „Napary ziołowe we wczesnej profilaktyce utrwalającej prawidłowy wzorzec życia". Czym jest napar, jaka jest różnica między naparem, a odwarem. Zostały przedstawione substancje zawarte w roślinach, które mają pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Pani Katarzyna Rymarz omówiła koncepcję zdrowia wg. Lalonde’a, w której największy wpływ na nasze zdrowie ma styl życia i środowisko fizyczne w którym żyjemy. Prelegentka podkreślała, że bardzo ważna jest także profilaktyka zdrowotna, dzięki której możemy modyfikować i zapobiegać chorobom lub przeciwdziałać ich rozwinięciu. Zostały omówione wybrane gatunki roślin, m.in. macierzanka piaskowa, dziurawiec zwyczajny, melisa lekarska, głóg jednoszyjkowy, których stosowanie w formie naparów korzystnie wpływa na zdrowie człowieka.
Ostatnim temat pn. „Najzdrowsze oleje tłoczone na zimno – właściwości i zastosowanie” przestawił Pan Michał Musiał, który prowadzi rodzinne gospodarstwo rolne znajduje się w Wielkim Rychnowie 20 km od Torunia w gminie Kowalewo Pomorskie. Gospodarstwo Pana Michała specjalizuje się w tłoczeniu olejów na zimno z własnych upraw. W przypadku większości upraw oleistych gospodarstwo nie stosuje środków ochrony roślin, a część upraw została objęta rolnictwem ekologicznym. Pan Musiał przekazał słuchaczom informacje dotyczące wartości odżywczych, parametrów jakościowych i wartości zdrowotnych, które znajdują się w olejach tłoczonych na zimno. Oleje są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin, przeciwutleniaczy i olejków eterycznych. Prelegent przedstawił parametry jakościowe olejów i omówił metody tłoczenia. Słuchacze dowiedzieli się czym charakteryzuje się olej tłoczony na zimno, jakie są różnice między olejem rafinowanym i nierafionowanym. Zostały omówione najpopularniejsze oleje: lniany i rydzowy, konopny, z wiesiołka i z czarnuszki.
Po każdym wykładzie uczestnicy zadawali pytania, na które prelegenci odpowiadali i zawiązywała się dyskusja.
Oprócz ciekawych wykładów osoby biorące udział w konferencji miały możliwość odwiedzić przygotowane stoiska promocyjne z produktami ekologicznymi, lokalnymi, pochodzenia roślinnego, które korzystnie wpływają na zdrowie człowieka. Uczestnicy wykazywali duże zainteresowanie, zadawali pytania i zapoznawali się produktami dostępnymi na rynku lokalnym i regionalnym.
Relacja: Natalia Czyżewska-Suchoń
Zdjęcia: Natalia Czyżewska-Suchoń, Jarosław Domiński
I po bitwie!…
Ach, gdyby na świecie tylko takie istniały bitwy, bylibyśmy naprawdę szczęśliwi, a przede wszystkim – najedzeni! Kulminacja potyczek kulinarnych odbyła się na Arenie Lodowej w Tomaszowie Mazowieckim dnia 7 października bieżącego roku.
Mowa oczywiście o krajowym finale konkursu kulinarnego Bitwa Regionów, którego organizatorem jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa przy współpracy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jak wiemy, odbywa się on w trzech etapach, o czym niejednokrotnie wspominaliśmy na łamach naszego czasopisma – powiatowym, wojewódzkim oraz ogólnopolskim. W finale spotkały się Koła Gospodyń Wiejskich będące reprezentantami każdego z 16 województw, których potrawy zwyciężyły w regionalnych konkursach.
Imprezę zorganizowano z rozmachem, prowadzącym był znany prezenter Tomasz Kamel, a przewodniczącym i głównym ekspertem kulinarnym w jury – nie mniej znany i popularny kucharz Karol Okrasa. Zaproszono wielu znamienitych gości. Otwarcia dokonały osoby w głównej mierze odpowiedzialne za konkurs, można by rzec – inicjatorzy tego przedsięwzięcia, czyli przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Szef resortu, minister Robert Telus nie szczędził pochwał dla Kół Gospodyń Wiejskich, które zawsze były i są ostoją tradycji i folkloru oraz inicjatorkami oddolnych działań i przedsięwzięć. Rozwijające się obecnie Koła są przykładem dobrej współpracy, jaka powinna cechować społeczeństwo obywatelskie. Przemawiała również wiceminister Anna Gembicka. Sekretarz Stanu dziękowała za codzienną pracę kobiet mieszkających i pracujących na wsi. Zwróciła uwagę, jak ciężko pracują one w gospodarstwach rolnych, zajmują się domem, rodziną, a mimo to potrafią poświęcić swój czas także dla lokalnych społeczności. Nie rzadko stają się w tym środowisku liderkami. Do podziękowań za zaangażowanie i codzienną pracę dołączył się również podsekretarz stanu Krzysztof Ciecióra oraz marszałek senior Antoni Macierewicz.
Prezentowane w konkursie dania i potrawy imponowały kunsztem kulinarnym oraz wymyślnymi nazwami, nawiązującymi do tradycji danego regionu. I miejsce przypadło Kołu Gospodyń Wiejskich Szaflary z województwa małopolskiego za danie ślebodna jorka z saflarzańskiej dziedziny piecono na zawaterniku, czyli jagnięcina w asyście różnych rzeczy. Tu przyda się kilka wyjaśnień. „Śleboda” po góralsku oznacza wolność, „jorka” zaś to niedojona owca. Ślebodna jorka to owca utrzymywana naturalnie, na górskich halach, czyli „dziedzinach” (polach gazdowskich), gdzie gazdowie z „zawaternika” (wiecznie tlącego się w palenisku kawałka drewna) rozpalali watrę (ognisko). Drugie miejsce zajęło Koło Gospodyń Wiejskich “Drużyna sprzed Olszyny” w Kudrach z województwa lubelskiego za udziec indyka wronimi uszami i kapustą kiszoną faszerowany, pieczony pod pierzynką z masła, podany z gamzą ziemniaczaną pod skwarkami i ogórkiem kiszonym. Wronie uszy to regionalna nazwa grzyba jadalnego, lejkowca dętego, gamza zaś to rodzaj kotletów lub purée ziemniaczanego. Ostatnie miejsce na podium zajęło Koło Gospodyń Wiejskich Olmoncianki z województwa podlaskiego za polędwiczki wieprzowe z podlaskiego stołu. Były i wyróżnienia. Trafiły do Koła Gospodyń Wiejskich “Ach te Baby” z województwa zachodniopomorskiego za rybę w ogniu z kwaśnikiem oraz dla Koła Gospodyń Wiejskich w Leszczawie Dolnej z województwa podkarpackiego za karczek z dzika z plackami ziemniaczanymi i sosem z grzybów leśnych.
Nasze województwo godnie reprezentowały panie z Koła Gospodyń Wiejskich Ziemi Starotoruńskiej w Przysieku. Zaserwowały jakże charakterystyczne dla naszego regionu danie – gęsina w sosie śliwkowo- cebulowo-miodowym podane z kluseczkami i buraczkami. Jak wiemy, nasze województwo słynie z hodowli i przyzagrodowego chowu gęsi. Charakterystyczna jest także śliwka, szczególnie węgierka uprawiana w Dolinie Dolnej Wisły. Znamy powidła smażone w miedzianych kadziach, co ma miejsce między innymi na Święcie Śliwki w Strzelcach Dolnych. Znane są również miody z Doliny Dolnej Wisły. Te trzy nasze sztandarowe produkty stanowiły główne składniki potrawy konkursowej. Choć nie została ona nagrodzona w finale, to sam fakt, iż mieliśmy okazję zaprezentowania się tutaj, na szczeblu krajowym, jest wielkim sukcesem. Podczas swojej prezentacji panie promowały bowiem nasze województwo zapraszając wszystkich obecnych na organizowany 10-11 listopada festiwal gęsiny w Przysieku. Dziękujemy im serdecznie!
Wszystkie potrawy były przepyszne, a przyrządzenie ich wymagało wysokich kwalifikacji w dziedzinie gastronomii. Niektóre z nich, jak chociażby nasza gęsina, wymagały dużego zaangażowania czasowego (gęś konfituje się we własnym sosie przez wiele godzin). Królowała tradycja, bo taki jest główny cel konkursu. Receptury pochodziły więc sprzed wielu lat, przekazywane z pokolenia na pokolenie, a sposób przygotowania i użyte do tego celu przyrządy były często nietuzinkowe. Na przykład Koło Gospodyń Wiejskich Karolinki w Kamienicy Polskiej (województwo śląskie) przygotowało pieczonkę serwowaną na liściu kapusty. Była to potrawa jednogarnkowa gotowana w żeliwnym garneczku umieszczonym w ognisku i przykrytym tzw. rozią, czyli kawałkiem darni. Do potraw używano tradycyjnych przypraw, ziół, które dziś powszechnie uznajemy za chwasty. Nietypowe były także dodatki. Tu przytoczę kolejne przykłady. Koło Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich w Tarczku (województwo świętokrzyskie) zaprezentowało męcybuły (rodzaj pyz z mięsem), do których podano sos przyrządzony z jogurtu naturalnego, musztardy oraz szczawiku zajęczego, niegdyś często używanego w kuchni ziela. Szczawik, z wyglądu przypominający koniczynę, ma kwaśny, orzeźwiający posmak, jest znakomitym dodatkiem do sosów, sałatek, można go też wykorzystać zamiast szczawiu do ugotowania zupy. Z kolei zdobywczynie III miejsca – KGW Olmoncianki uraczyły jury, podając jako dodatek do swojej potrawy konkursowej stary, tradycyjny podlaski napój zwany buzą. Buza to lekko sfermentowany, kwaskowaty napój bezalkoholowy na bazie kaszy jaglanej, z dodatkiem drożdży i soku z cytryny.
Członkinie Kół włożyły wiele serca w swoje prezentacje. Potrawy były wyszukane, sposoby ich serwowania jeszcze bardziej, ponadto niektóre prezentacje stanowiły istne żywe obrazy – pokazy folkloru danego regionu. Finał Bitwy, oprócz wspomnianych prezentacji, obfitował również w inne atrakcje. Można było zwiedzić stoiska instytucji z otoczenia rolnictwa, obecni byli również wytwórcy tradycyjnej żywności, czas umilały występy artystyczne. Ciekawym elementem był pokaz kulinarny przeprowadzony przez Karola Okrasę, tym razem na żywo, a nie w programie telewizyjnym. Po pokazie odbyła się także degustacja, co stanowiło miłe zaskoczenie dla zwiedzających. Tak więc podsumowując, VIII edycja tego cieszącego podniebienia oraz inne zmysły konkursu na pewno pozostawi wiele pozytywnych wspomnień i zachęci Koła Gospodyń Wiejskich do zaprezentowania w przyszłym roku kolejnych specjałów.
Anna Dykczyńska,
KPODR w Minikowie
Ekologia i środowisko – dobre praktyki i dalsze wyzwania – edukacja i informacja dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego
W dniach 12 i 26 września w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyły się warsztaty przyrodnicze pn. „Ptaki mojego regionu”. Warsztaty zorganizowano w ramach projektu pn. „Ekologia i środowisko – dobre praktyki i dalsze wyzwania – edukacja i informacja dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”, którego fundatorem jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
W zajęciach uczestniczyli uczniowie dwóch pierwszych klas o profilu biologiczno-chemicznym, z Liceum Ogólnokształcącego nr I im. Bolesława Krzywoustego w Nakle nad Notecią.
Warsztaty poprowadził Pan Dawid Kilon, ornitolog, rysownik i autor publikacji na temat ptaków. Każda z grup miała możliwość wyjścia w teren nad Stawy Ślesińskie gdzie młodzież obserwowała bytujące tam gatunki ptaków, a także nabyła wiedzę na temat pracy ornitologów i przyrodników. Ponadto, uczniowie zapoznali się z zależnościami panującymi w ekosystemach wodnych i na łąkach oraz rozszerzyli swoją wiedzę na temat elementów środowiska przyrodniczego.
Po odbytej wizycie na Stawach, uczniowie udali się do siedziby Ośrodka w Minikowie gdzie odbyła się plastyczna część warsztatów. Wstępem była otwarta dyskusja na temat anatomii ptaków, ich behawioru, omówiono również charakterystyczne cechy tej grupy zwierząt. Zwrócono uwagę na to jak istotnym elementem wielu ekosystemów są ptaki. Ukazano też, że sama ich obecność wpływa na kształt i charakter panujących na danym terenie relacji ekologicznych. Co ważne, zaznaczono także jakich zagrożeń ze strony człowieka ptaki mogą się obawiać. Po dyskusji przystąpiono do wykonania prac plastycznych za pomocą pasteli. Przy szczegółowych wskazówkach prowadzącego, stworzono rysunki piór sowy płomykówki, prace były bardzo udane.
Można z całą pewnością uznać, że warsztaty były bardzo wartościowe, dzięki wykorzystaniu różnorodnych metod nauki, uczniowie mogli zgłębić świat ptaków na wielu płaszczyznach. Połączenie zajęć terenowych z praktycznymi warsztatami to znakomity sposób utrwalania wiedzy dostarczanej za pomocą wiele zmysłów. Uczniowie jak i wychowawcy byli bardzo zadowoleni z zajęć i wyrazili chęć ponownej wizyty w naszym Ośrodku.
Tekst i zdjęcia: Lidia Saganowska KPODR Minikowo