Szanowni Państwo,

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Boguchwale w dniach 6 – 7 czerwca 2020 r. zorganizował wydarzenie ,,Wirtualny Dzień Pola”. 6 czerwca odbyła się konferencja nt.,,Wykorzystanie technologii geoinformacyjnych w rolnictwie”. W ciągu dwóch dni naszą relację obejrzało ponad 15 tys. osób.

Poniżej linki do wydarzeń.

Konferencja „Wykorzystanie technologii geoinformacyjnych w rolnictwie”: https://youtu.be/HQ1M9PZo9-0

„Wirtualny Dzień Pola”: https://youtu.be/GODMAN9UTiA

Oraz link do materiału TVP programu „Tydzień”   https://www.tvp.pl/informacje-rolnicze/tydzien/wideo/07062020-0800/48096344

XXIV Kujawsko-Pomorskie Dni Pola w Grubnie
inauguracją Krajowych Dni Pola 2020

Tegoroczne XXIV Kujawsko-Pomorskie Dni Pola odbyły się 6 i 7 czerwca br. na polach Gospodarstwa Rolnego Katarzyny Madej w Grubnie.
Obostrzenia wywołane stanem sanitarno-epidemiologicznym spowodowały, że Dni Pola przyjęły inną formę niż zeszłoroczne. Wykluczyło to zorganizowanie części wystawowej i handlowej, tak bardzo lubianych przez odwiedzających nas rolników z rodzinami. Udostępniliśmy 3 hektarową część polową, którą będzie można odwiedzać indywidualnie do 10 września. Jak co roku na polu czynny był punkt konsultacyjny dla rolników, przygotowany przez KPODR O/Przysiek, a 6 czerwca także przez wiodące firmy nasienne i inne.

Otwarcie XXIV Kujawsko-Pomorskich Dni Pola w Grubnie było inauguracją Krajowych Dni Pola 2020 – cyklu imprez polowych z których najważniejsze będą spotkania w dniach 20-23 czerwca w Minikowie i Chrząstowie. Otwarcia Dni Pola dokonał Dyrektor KPODR Minikowo Ryszard Zarudzki w obecności Ministra Rolnictwa Jana Krzysztof Ardanowskiego i Wiceministra Rolnictwa Ryszarda Kamińskiego.

Minister Jan K. Ardanowski dokonał lustracji wszystkich obiektów prezentowanych na poletkach. Jako rolnik zainteresowany był każdym gatunkiem i zastosowanymi technologiami przez gospodarstwo, a jednocześnie dyskutował ze specjalistami o wpływie suszy na plonowanie, o trudnościach w uprawie jakie w związku z tym występowały. Ważnym poruszanym aspektem była pogoda, a zwłaszcza jakie straty wywołały przymrozki w roślinach uprawnych w regionie i jakie znaczenie miały i mają aktualne opady deszczu.
Z poszczególnych dyskusji i przekazanych przez specjalistę informacji wynika, że w dalszym ciągu utrzymują się niekorzystne warunki wilgotnościowe w głębszych warstwach – z danych meteorologicznych odnotowywanych przez gospodarstwa wynika, że w ostatnich 2 latach ilość opadów była na poziomie 60-65% w stosunku do średniej. Bardzo suchy był kwiecień tego roku – spadło tylko 1,5 mm deszczu. Sytuacja wyglądała do początku maja bardzo źle, ale opady deszczu jakie spadły w 2 i 3 dekadzie maja (42,8 mm w Grubnie) zdecydowanie poprawiły sytuację na polach regionu. Możemy być spokojniejsi. o plony zbóż i rzepaku oraz sytuację w burakach i kukurydzy.
Niestety, w tym roku wiosenne przymrozki istotnie wpłynęły na sytuację na polach. Miały one bezpośredni wpływ na duże uszkodzenia rzepaku ozimego oraz wschodów kukurydzy i buraków cukrowych, jest to także widoczne na kolekcji odmian w Grubnie.
Minister Jan K. Ardanowski bardzo mocno podkreślił znaczenie powrotu do dobrych praktyk rolniczych stosowanych przez naszych dziadków. Nowoczesne rolnictwo to nie tylko nawozy, pestycydy i nowoczesne maszyny. To przed wszystkim zdrowe podejście do agrotechniki poprzez stosowanie praktyk wzbogacających glebę w próchnicę, stosowanie płodozmianów odpowiadających warunkom glebowo-klimatycznym, dbałość o retencję – w tym zwłaszcza – o polową pojemność wodną, stosowanie najlepszych technologii, ale przy użyciu tych narzędzi, które są w posiadaniu rolnika.
Minister podkreślił, że często przyjeżdża do Grubna ponieważ kolekcja odzwierciedla obiektywnie sytuacje na polach regionu.

W tym roku w Grubnie swoje odmiany zaprezentowało 20 firm hodowlanych i nasiennych na 216 poletkach demonstracyjnych. W sumie pokazano 14 odmian rzepaku, 12 odmian ziemniaków, 17 odmian roślin strączkowych (groch, bobik, soja, łubin), 6 demonstracji roślin poplonowych, 39 odmian kukurydzy oraz 128 demonstracji odmianowych podstawowych zbóż ozimych i jarych w tym 44 odmiany pszenic ozimych i 16 pszenic jarych.
Podczas części oficjalnej wręczono dyplomy uznania dla najdłużej współpracujących i najbardziej aktywnych firm nasiennych i hodowlanych. Otrzymali je:
– Przedsiębiorstwo Nasienne ROLNAS sp. z o.o.
  za konsekwentną promocję roślin poplonowych i ich mieszanek o dużych walorach dla żyzności gleb i integrowanej ochrony roślin
– Hodowli Roślin STRZELCE sp. z o.o. Grupa IHAR
  za największą ofertę gatunków i odmian
– DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.
  za najbogatszą ofertę zbóż
– Hodowli Roślin SMOLICE sp.z o.o. Grupa IHAR
  za wspieranie Programu Białkowego oraz najbogatszą ofertę grochów

Na zakończenie do udziału w Krajowych Dniach Pola w Minikowie zaprosili organizatorzy:
Dyrektor KPODR Ryszard Zarudzki, Komisarz Krajowych Dni Pola Dawid Skotnicki, prorektor ds. organizacji i rozwoju Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy dr hab. inż. Dariusz Pańka prof. UTP i Pani Beata Kaliska Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Chrząstowie.

Kolekcję poletek w Grubnie można odwiedzać indywidualnie aż do 10 września, a więcej aktualnych informacji można znaleźć na naszych stronach: www.kpodr.pl i www.dnipola.kpodr.pl.

Kujawsko-Pomorskie Dni Pola to organizowana od 24 lat w Grubnie koło Chełmna impreza polowa z kolekcją odmian roślin uprawnych.
Współorganizatorami Dni Pola są: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział w Przysieku, Zespół Szkół CKP w Grubnie, Agro-Sieć Chełmno, Agro-Sieć Maszyny, Starostwo Powiatowe w Chełmnie.

Wystąpienie ministra rolnictwa Jana Krzysztofa Ardanowskiego na otwarciu XXIV Kujawsko -Pomorskich Dni Pola w Grubnie

Fotorelacja z XXIV Kujawsko-Pomorskich DNI POLA w Grubnie

sobota

niedziela

Marek Radzimierski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego

foto: Marek Rząsa

3 czerwca br. w Pałacu Prezydenckim w Warszawie odbyła się Gala Konkursu AgroLiga 2019. Po raz 27. przyznane zostały nagrody AgroLigi – konkursu, w którym wyróżniani są najlepsi rolnicy oraz firmy z sektora rolnego w Polsce. W uroczystości wzięli udział prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, minister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski, laureaci, a także m.in. posłowie i senatorowie, władze lokalne, a także rolnicy, prezesi i dyrektorzy firm.

Zabierając głos prezydent podkreślił znaczenie rolników biorących udział w konkursie dla rozwoju gałęzi polskiej gospodarki, jaką jest rolnictwo.

Podczas uroczystości wyróżniono rodzinne gospodarstwa rolne i firmy rolnicze.

Z województwa kujawsko-pomorskiego wyróżniono:
    – w kategorii rolnicy – Laureatami zostali Magdalena i Marcin Ciemiecki z Rusinowa
    – w kategorii firmy – Wicemistrzem Krajowym została Firma Przedsiębiorstwo Nasienne ROLNAS Sp. z o.o.

„Soja w województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim
– innowacyjne  rozwiązania  w uprawie i skarmianiu dla gospodarstw rolnych”

Okres realizacji operacji
od 18.05.2018 r. do  31.12.2019 r.

Cel operacji

Zwiększenie dochodów w gospodarstwach rolnych poprzez przedstawienie rolnikowi kompleksowej metodologii uprawy, nawożenia i ochrony konwencjonalnych odmian soi, wybranych w trakcie badań terenowych i charakteryzujących się najwyższą wydajnością i dostosowaniem do żywienia poprzez ekstruzję nasion oraz ich wykorzystanie w optymalnie zbilansowanych paszach stosowanych w żywieniu zwierząt. Jedną z możliwości tej operacji będzie analiza ekonomiczna opłacalności uprawy soi, jej ekstruzji i wykorzystania do skarmiania we własnym gospodarstwie rolnym na przykładzie trzody chlewnej i bydła mlecznego.

Podmioty wchodzące w skład grupy operacyjnej

• Przedsiębiorstwo Wielobranżowe lechpol  Sp. z o. o. –  Lider Konsorcjum Moja Soja
• Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J.J. Śniadeckich w Bydgoszczy
• Rolnicy: Ryszard  Błaszkiewicz, Janusz Cieszyński, Maciej Kazek, Adam Styczyński, Aleksander Tadych.

Podsumowanie

Plonowanie odmian soi było zbliżone w trakcie badań, ale znacznie różniło się między poszczególnymi odmianami. W roku 2018 w czołówce uplasowały się odmiany: Comandor, Mayrika, Obelix, Abelina, Bohemians i Gasser – na poziomie od 2,06 do 2,41 t/ha. Natomiast w 2019 w czołówce znalazły się: Abelina i Gasser na średnim poziomie 1,52 – 1,55 t/ha. Należy jednak zauważyć, że ich maksymalne plony sięgały 1,83 i 2,13 t/ha w roku 2019. Wilgotność nasion w czasie zbioru była wyraźnie mniejsza w 2018 roku aniżeli w 2019. Było to spowodowane równomiernym dojrzewaniem nasion przy sprzyjającej pogodzie pod koniec sierpnia i na początku września 2018. Natomiast w 2019 roku niektóre odmiany, np. Amarok, Royka, Aurelina, ESG 152, Regina, Lenka i Favorit musiały być dosuszane po zbiorze, ponieważ wilgotność nasion przekraczała 16 %.  W pierwszym terminie zbioru, tj. 27 września, wilgotność nasion do zbioru była zdecydowanie niższa, niż w drugim terminie. Problematyczne były dwie odmiany, tj. Obelix i Mayrika, które w 2018 roku wypadły bardzo korzystnie i były rekomendowane do zasiewów na plantacjach rozwojowych u rolników – konsorcjantów. W 2019 okazało się, że materiał siewny odmiany Obelix miał znacznie obniżoną zdolność kiełkowania (poniżej 70 %) i stąd zaniżona była obsada tej odmiany. Natomiast odmiana Mayrika okazała się wysoko wrażliwa na herbicyd Plateen WG i po wschodach, ponad 80% roślin uległo zniszczeniu. Najkorzystniejsze warunki dla plonowania miały odmiany Abelina i Gaser, które w obydwu latach, przy zastosowanej agrotechnice, a przede wszystkim przy mało korzystnym rozkładzie opadów, plonowały najwyżej i stabilnie.

Ekstrudowane nasiona soi niemodyfikowanej genetycznie uprawianej w województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim pod względem jakości pokarmowej i odżywczej są wartościową paszą białkowo-energetyczną. Skarmianie nasion ekstrudowanych w warunkach produkcyjnych w gospodarstwach rolników członków Konsorcjum Moja Soja wykazało, że całkowite zastąpienie śruty poekstrakcyjnej sojowej nasionami ekstrudowanymi soi non-GMO jest możliwe, jednak u młodych zwierząt może powodować zmniejszenie przyrostów. Na podstawie przeprowadzonych prac w 5 wybranych gospodarstwach rolnych w województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim, w których skarmiano ekstrudowane pełne nasiona soi (EPNS) oraz częściowo odolejone (EONS), pochodzące z roślin non-GMO można stwierdzić, że udział EPNS w żywieniu prosiąt odsadzonych i warchlaków może dochodzić do 10% w mieszance paszowej pełnoporcjowej (MPP), w żywieniu tuczników – do 16% w MPP typu grower i do 15% w MPP typu finiszer oraz nasion EONS w żywieniu cieląt w wieku od 3 do 6 m-ca życia w MPU na poziomie do 21%.

Na podstawie wyników uprawy soi w gospodarstwach rolników uczestniczących w projekcie oszacowano na poziomie 2,50 t/ha plon soi zapewniający poziom nadwyżki bezpośredniej konkurencyjny dla innych upraw. Zastosowanie w odchowie prosiąt własnych EPNS w stosunku do użycia poekstrakcyjnej śruty sojowej z zakupu praktycznie nie wpłynęło na wyniki ekonomiczne, natomiast skarmianie w odchowie warchlaków nieznacznie pogorszyło wyniki ekonomiczne (o około 7,50 zł/szt.). Skarmianie w odchowie cieląt własnych EONS zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej non-GMO pochodzącej z zakupu, pogorszyło wyniki ekonomiczne o około 54 zł/szt., głównie z powodu gorszych przyrostów masy ciała. W odchowie tuczników podawanie własnych EPNS zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej non-GMO z zakupu wpłynęło na wyniki ekonomiczne pogorszając je o około 35 zł/szt. lub poprawiając o około 29 zł/szt. W okresie trwania projektu, w latach 2018-2019, wystąpił wyjątkowo niekorzystny dla soi rozkład opadów i temperatur, co obniżyło plony w stosunku do uzyskiwanych w przeciętnych warunkach pogodowych. Zwiększenie produkcji paszowego białka krajowego pozostaje najważniejszym celem strategicznym i wymaga dalszych badań oraz systematycznej popularyzacji i wdrażania dostępnych rozwiązań.

Piotr Dorszewski,
KPODR w Minikowie

5 marca w Domu Kultury w Zakrzewie (pow. aleksandrowski) odbyło się szkolenie pn. „Zasady prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów przez Koła Gospodyń Wiejskich”. Organizatorem był Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie. W szkoleniu udział wzięło ok. 60  uczestników.

Wykład przeprowadziły: Grażyna Lewandowska-Golenia, Joanna Klonowska, Aleksandra Żbikowska – przedstawiciele Urzędu Skarbowego z Aleksandrowa Kuj. Tematem przewodnim było omówienie zasad prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez Koła Gospodyń Wiejskich. Uczestnikom przedstawiono Rozporządzenie ministra finansów w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez Koła Gospodyń Wiejskich. Wskazano kiedy i na jakich warunkach można korzystać z tej uproszczonej księgowości.

Następnie przedstawione zostały dwa główne dokumenty, które stanowią załączniki do ww. rozporządzenia: Zestawienie przychodów i kosztów oraz Zestawienie przepływów finansowych. Omówiono m.in. jak należy wyodrębnić koszty finansowane z poszczególnych dotacji.

Ostatnim punktem szkolenia było omówienie CIT-8. Przedstawiono przykładowe wypełnienie tego formularza.

Na zakończenie szkolenia wykładowcy starali się rozwiać wszelkie wątpliwości słuchaczy, odpowiadając na konkretne pytania uczestników.

Pamiętajmy, że termin na złożenie CIT-8 upływa z dniem 31 marca 2020 r. Co do zasady można go złożyć w wersji papierowej (są wyjątki).

Marta Knop
KPODR w Minikowie

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w Obszary Wiejskie”
Operacja współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach działania M01 „Transfer Wiedzy i działalność informacyjna”,
poddziałania „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

SZKOLENIA W ZAKRESIE NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII PRODUKCJI ZBÓŻ 
W WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIM

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie informuje, że w konsorcjum z Kujawsko-Pomorską Izbą Rolniczą zrealizował operację Szkolenia w zakresie „Nowoczesnych technologii produkcji zbóż” w województwie kujawsko-pomorskim, która współfinansowana była ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania „Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i nabywania umiejętności” w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Celem operacji była poprawa wyników gospodarczych wszystkich gospodarstw oraz ułatwienie restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw, szczególnie z myślą o zwiększeniu uczestnictwa w rynku i zorientowania na rynek, a także zróżnicowania produkcji rolnej. Zorganizowanych zostało 40 szkoleń, na których przeszkolono 711 osób. Szkolenia odbyły się od 3.12.2018 r. do 14.06.2019 r.

Uczestnikami byli: rolnicy i domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów oraz wnioskodawcy lub beneficjenci operacji typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Do pobrania:

Harmonogram realizacji operacji

Konspekt

Program

Więcej informacji można uzyskać:
w KPODR w Minikowie; tel. 52-386 72 37; 506 392 582
w KPIR z/s w Przysieku tel. 56- 678 92 40

Wybory życiowe, decyzje o byciu rolnikiem, o inwestowaniu i rozwijaniu gospodarstwa nie mogą być podejmowane pod wpływem masowo napływających i wycinkowych bieżących bodźców z rynku dóbr inwestycyjnych, konsumenckiego, instytucjonalnego, czy kadencyjnych kampanii polityki. Osadzenie zamysłów rolników w szerszej i długookresowej perspektywie jest najważniejsze.

Doceniając wagę tej tematyki KPODR zorganizował 26 lutego 2020 r. w Minikowie konferencję pt. Co powinien wiedzieć rolnik podejmujący inwestycje? W referacie otwierającym spotkanie pt. Rolnictwo rodzinne we współczesnym świecie – uwarunkowania – wyzwania – transformacja uznany autorytet naukowy, prof. dr hab. Józef S. Zegar (IERiGŻ-PIB) przedstawił ewolucję gospodarstw rodzinnych oraz spodziewane tendencje w rolnictwie doby globalizacji. Szczególnie interesujące dla licznej grupy rodzin z naszego regionu, które zawodowo zajmują się produkcją rolniczą i oczekują, że będzie ona w przyszłości, jedynym bądź podstawowym źródłem ich dochodów, będą następujące konkluzje:

– Wzrost kosztów pracy, postawi rolnictwo w trudnej sytuacji – nie będzie ono w stanie konkurować płacami z działami przemysłu i usług, również w pozyskaniu do pracy migrantów (ci coraz częściej podążą też za zarobkami na zachód, np. do Niemiec).

– Znaczenia nabiera jakość produktów (i szerzej życia) – to szansa i wyzwanie dla rolników. Światowe bezpieczeństwo żywnościowe w dużej mierze zapewni zmiana diety żywieniowej (mniej mięsa a więcej białka roślinnego i przede wszystkim warzyw oraz owoców), ograniczenie strat surowców rolnych i marnotrawstwa żywności oraz poprawa redystrybucji.

– Zasoby surowców są ograniczone, np. fosforytów i wody, a środowisko ma nieprzekraczalne granice wydolności do samoreprodukcji. Paradygmat gospodarki ustawicznego wzrostu, dyktatu PKB i nakręcanego konsumpcjonizmu będzie musiał być zakwestionowany na rzecz paradygmatu zrównoważonego życia i rozwoju.

– Globalizacja stwarza problemy, które można rozwiązywać tylko w światowym współdziałaniu – trzeba poszukać przejścia z powszechnego nastawienia na konkurowanie do współdziałania. Muszą powstać światowe formuły skutecznego podejmowania koniecznych decyzji (nie wystarcza zasada najniższego wspólnego mianownika skutkująca minimalnymi i dalece niewystarczającymi działaniami).

– Zmiany klimatu, brak wody i żywności mogą wywołać niewyobrażalne migracje z biednego Południa w kierunku bogatej Północy, a ciągle nie mamy nowatorskiego i perspektywicznego pomysłu jak ten problem rozwiązywać. Budowanie murów granicznych niczego nie rozwiązuje.

W referacie pt. Czynniki warunkujące efektywność inwestycji gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim dr hab. inż. Roman Sass (KPSW) analizował wdrażane po 1990 r. procesy modernizacji gospodarstw rolniczych w regionie z wskazaniem czynników warunkujących efektywność. Sformułował m.in. następujące wnioski:

– Wdrażane od przywrócenia gospodarki rynkowej (po 1990 r.) programy wsparcia modernizacji gospodarstw rolniczych poprawiały sytuację dochodową rolników korzystających z programów jednak nie zwiększały efektywności, co nie tworzy przesłanek na przyszłość.

– Mały rozmiar inwestycji nie prowadzi do przełomu w funkcjonowaniu gospodarstwa rolniczego – co najwyżej reprodukuje i powiela sytuację zastaną.

– Inwestycje realizowane w ramach krajowych programów wsparcia i środków unijnych przyczyniły się do zwiększonej polaryzacji majątkowej (pod względem obszaru i szczególnie majątku trwałego).

– W latach 2004-2015 nieznacznie wzrosła produktywność czynników produkcji. Produktywność ziemi w większości gospodarstw była na zbliżonym poziomie, a największy wzrost produktywności dotyczył wydajności pracy.

– Gospodarstwa o najmniejszej efektywności dysponowały prawie takim samym potencjałem produkcyjnym (ziemi i majątku trwałego) jak gospodarstwa o największej efektywność. Największy wpływ na efektywność całkowitą gospodarstw miały koszty. Zarówno koszty ogółem jak i koszy amortyzacji, utrzymania budynków i maszyn pogarszały efektywność. Poprawy efektywności muszą rolnicy szukać w ograniczeniu kosztów i to głównie kosztów stałych, co podkreśla wagę dobrego planowania inwestycji i unikania tzw. przeinwestowania.

– Rosnące po akcesji Polski do UE dopłaty, zarówno bezpośrednie jak i do inwestycji pogarszały efektywność. Potwierdza to dość powszechny pogląd, że dopłaty osłabiają znaczenie efektywności jako ważnego źródła dochodów.

– Spośród czynników jakościowych duże znaczenie dla efektywności gospodarstw miała systematyczna wymiana materiału siewnego jak i stosownie nowych technologii, które poprawiały efektywność. Natomiast posiadanie nowej generacji maszyn pogarszało efektywność. Sam fakt posiadaniamaszyn nie gwarantował bowiem wyższej efektywności, a wręcz przeciwnie wzrastały koszty stałe. Inwestycje mające pozytywny wpływ na efektywność, to inwestycje w zakup gruntów.

– Wielkość dochodów była mocno zróżnicowana, zróżnicowanie to wynikało nie tylko ze skali inwestowania, ale przede wszystkim z wielkości obszarowej gospodarstw. Ważnym czynnikiem wzrostu dochodów były rosnące dopłaty bezpośrednie oraz dopłat do inwestycji, a także przyrost powierzchni użytkowanych gruntów.Ze zmiennych chrakteryzujących efektywność w badanych gospodarstwach potwierdzony został wpływ efektywności skali produkcji.

– Z wyników badań wynika jednoznacznie, że dochody gospodarstw zależały głównie oduwarunkowań zasobowych i instytucjonalnych, a w niewielkim stopniu odefektywności wykorzystania potencjału produkcyjnego. Istotny wpływ na dochody miały także relacje rynkowe. Szczególnie widoczne to było po 2012 r. kiedy na skutek pogorszenia koniunktury w rolnictwiewystąpił duży spadek dochodów.

Ostatni referat pt. Rola funduszy obcych w finansowaniu gospodarstw rolniczych w woj. kujawsko-pomorskim zaprezentował dr inż. Tadeusz Sobczyński (KPODR). Badanie wykazało wyjątkową rolę kapitałów obcych w finansowaniu modernizacji gospodarstw rolniczych w regionie, m. in.:

– Poprawne użycie kapitałów obcych może przyspieszyć modernizację gospodarstwa rolniczego oraz zwiększać rentowność kapitału własnego. O takiej sytuacji mówimy, że wystąpił efekt dźwigni finansowej, gdyż oprócz majątku finansowanego z funduszy własnych,również ta część majątku, która jest finansowana z funduszy obcych też pracuje na rentowność kapitału własnego (podnosi, lewaruje rentowność).

– Gospodarstwa rolnicze w Polsce, na tle gospodarstw duńskich i francuskich, charakteryzują się skromnym korzystaniem z kapitałów obcych, dominuje kapitał własny. Jednak, wraz ze wzrostem wielkości ekonomicznej gospodarstw maleje udział kapitału własnego w finansowaniu majątku i narasta skłonność do ekspansywnych strategii finansowych.

– W gospodarstwach woj. kujawsko-pomorskiego w latach 2004-2017 w miarę wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstw rosła rentowność aktywów ogółem. Po przekroczeniu poziomu 5% rentowności aktywów, dalszy jej wzrost skutkował ponad proporcjonalnym przyrostem rentowności kapitału własnego. W efekcie gospodarstwa największe, o najwyższej rentowności aktywów charakteryzowały się najwyższą rentownością kapitału własnego, a różnica między jedną i drugą rentownością sięgała 3,0-3,5 punktu procentowego. Dowodzi to występowania efektu dźwigni finansowej – korzystanie z funduszy obcych podnosiło rentowność kapitału własnego. Analogiczne zależności stwierdzono też w przypadku gospodarstw z woj. wielkopolskiego.

– W gospodarstwach z woj. kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego udział funduszy obcych w finansowaniu majątku rósł wraz z wielkością ekonomiczną. Jednocześnie, w okresie 2004-2009 obserwowaliśmy trend wzrostowy, a następnie załamanie korzystania z kapitału obcego. Załamanie mogło być spowodowane światowym kryzysem finansowym. Prowadzone przez SGH wieloletnie, systematyczne badania koniunktury w Polsce potwierdzają wystąpienie po 2009 r. skokowego pogorszenia nastrojów gospodarstw rolniczych, gotowości do inwestowania i zaciągania kredytów.

– W latach 2004-2017 wraz z wzrostem wielkości ekonomicznej gospodarstwa rósł udział funduszy obcych w finansowaniu majątku, co znajduje odbicie w rosnącym mnożniku kapitału własnego, a efektem był wzrost rentowności kapitału własnego. Zarówno w woj. kujawsko-pomorskim jak i wielkopolskim najwyższą rentowność kapitału własnego osiągały gospodarstwa najmocniej wspierające się funduszami obcymi.

– Wraz z wzrostem mnożnika kapitału własnego w gospodarstwach z woj. kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego rósł stopień reprodukcji majątku. Gospodarstwa wchodziły w fazę reprodukcji rozszerzonej, gdy mnożnik kapitału własnego przekraczał wartość 1,09-1,10 (to oznacza, że wartość majątku o 9-10% przewyższa wartość kapitału własnego). Najwyższy stopień reprodukcji majątku występował w grupie gospodarstw, które charakteryzowały się najwyższym mnożnikiem kapitału własnego (na poziomie 1,31-1,34 w woj. kujawsko-pomorskim i 1,23-1,27 w woj. wielkopolskim).

– Badania wykazały, że możliwości wzrostu potencjału wytwórczego gospodarstwa rosną wraz z wielkością ekonomiczną i stopniem korzystania z funduszy obcych. To warunkuje inwestycje innowacyjne i rozwój. Inwestycje w ziemię tworzą najlepsze przesłanki do wzrostu wydajności i dochodowości pracy w gospodarstwach specjalizujących się w chowie zwierząt ziarnożernych (świnie, drób), następnie w gospodarstwach z chowem bydła mlecznego i gospodarstwach wielostronnych, a najgorsze – w gospodarstwach polowych (specjalizujących się w produkcji zbóż, oleistych i strączkowych).

– Zwiększanie relacji majątek/ praca w gospodarstwach z woj. kujawsko-pomorskiego prowadziło do wzrostu produktywności i dochodowości pracy. W przypadku gospodarstw z chowem ziarnożernych, gospodarstw wielostronnych oraz polowych, po przekroczeniu pewnego poziomu wsparcia pracującego majątkiem następuje załamanie wydajności, a zwłaszcza dochodowości pracy. Są to symptomy tzw. przeinwestowania.

– W latach 2004-2017 w gospodarstwach z woj. kujawsko-pomorskiego oprócz wielkości ekonomicznej, kierunek produkcji również znacząco różnicował udział kapitałów obcych w finansowaniu majątku. Gospodarstwa polowe stosowały wyraźnie bardziej ekspansywne strategie finansowe niż gospodarstwa z chowem zwierząt ziarnożernych, gospodarstwa z bydłem mlecznym i gospodarstwa wielostronne.

– Przeprowadzone analizy prowadzą do dwóch bardzo ważnych wniosków ogólnych. Po pierwsze, umiejętne korzystanie z funduszy obcych może poprawiać rentowność kapitału własnego i sytuację pieniężną gospodarstwa. Po drugie, podstawowym zagrożeniem związanym z korzystaniem z funduszy obcych nie są koszty (prowizje i odsetki, koszty transakcyjne), lecz trwała utrata płynności przy przyjęciu zbyt krótkiego okresu spłaty rat. Można nawet postawić tezę, że nie ma tak dobrego (o wysokiej rentowności pomysłu gospodarczego), którego nie da się zniszczyć złym finansowaniem. Pamiętajmy o tym!

Gospodarstwa inwestujące wymagają trwałej asysty doradczej, gdyż wejście w cykl inwestycji modernizacyjnych i zarządzanie ich finansowaniem jest samo w sobie wielkim wyzwaniem, a w warunkach rosnącego ryzyka rynkowego (globalizacja) i przyrodniczego (ocieplania klimatu) potęguje się. Właściwe rozpoznanie tendencji oraz czynników destabilizujących i stabilizujących dochody rolnicze to podstawa ograniczania ryzyka i sprawnego zarządzania inwestującym i rozwijającym się gospodarstwem.

Wyniki konferencji powinny zainteresować aktywnych rolników i liderów organizacji rolniczych, doradców, nauczycieli szkół rolniczych, pracowników regionalnych agencji rolniczych oraz administracji i samorządu zajmujących się rolnictwem, wszystkich poszukujących dróg rozwoju gospodarstw, rolnictwa i obszarów wiejskich.

Warto w całości przeczytać  referaty dostępne w załączonych materiałach konferencyjnych. Pożytecznej lektury.

Do pobrania:

matriały konferencyjne 26.02.20

tekst: dr inż. Tadeusz Sobczyński
foto: Jarosław Domiński
KPODR w Minikowie

Przedstawiciele Grupy operacyjna Przyzagrodowa Gęś Kołudzka.

17 lutego w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyło się spotkanie finalizujące prace nad utworzeniem nowej grupy operacyjnej „Przyzagrodowa Gęś Kołudzka”, zakończone podpisaniem umowy konsorcjum. Grupa planuje złożyć wniosek o dofinansowanie w ramach działania Współpraca.

Skład grupy operacyjnej

– Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy Zakład Doświadczalny Kołuda Wielka (lider konsorcjum);

– Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie;

– Fundacja Hodowców Polskiej Białej Gęsi;

– Tadeusz Rydzkowski;

– Agata Augustyniak;

– Mariusz Górski;

– Wiesław Świtała;

– Renata i Jacek Osojca;

– Edyta Tęcza-Maciejewska;

– Andrzej Tęcza;

Cel projektu

Grupa planuje stworzenie produktu „Przyzagrodowa Gęś Kołudzka”. Zwierzęta będą żywione w sposób typowy dla chowu przyzagrodowego. Planuje się stosowanie zoptymalizowanych mieszanek skomponowanych na potrzeby projektu, niezawierających komponentów GMO. Wśród kluczowych składników pasz wymienia się: owies, zioła uzupełniane zielonkami, odpadami warzywnymi i runią pastwiskową. Zakłada się opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu żywieniowego, który będzie realną alternatywą dla hodowców gęsi. Projekt zakłada również wdrożenie innowacji technologicznych do chowu gęsi.

tekst: Marcin Skrok, Broker innowacji

fot.: Jarosław Domiński