Innowacyjny wypas – nowoczesne metody stosowania wypasu bydła zwiększające dochodowość gospodarstw rolnych

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zrealizował operację pn. „Innowacyjny wypas – nowoczesne metody stosowania wypasu bydła zwiększające dochodowość gospodarstw rolnych” w ramach której odbył się wyjazd studyjny do Niemiec i Polski w dniach 24.09.2019 – 25.09.2019 r. Uczestnikami wyjazdu byli rolnicy, doradcy, pracownicy uczelni i jednostek naukowych, przedsiębiorcy oraz pracownicy przedsiębiorstw, przedstawiciele grupy operacyjnej Zielone Mleko, przedstawiciele jednostek zainteresowanych utworzeniem nowej grupy operacyjnej mającej na celu wdrożenie wypasu.

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie wyszukuje i pomaga wdrażać innowacje na obszarach wiejskich. Jednym z przykładów tego działania jest udział w wielu projektach w ramach działania Współpraca. Jest to działanie które musi opierać się na innowacyjności, projekty muszą być przygotowane przez grupę operacyjną. W skład grupy operacyjnej mogą wchodzić między innymi: rolnicy, przedsiębiorcy, jednostki doradztwa rolniczego, jednostki naukowe. Ponieważ w bieżącym roku kalendarzowym planowany jest kolejny nabór wniosków o dofinansowanie projektów w ramach tego Działania, KPODR zorganizował wyjazd studyjny aby bezpośrednio zainteresowanym jednostkom przedstawić możliwości jakie daje to działanie oraz wdrażanie wybranych innowacji stosowanych w wypasie bydła.

Celem zorganizowanej operacji było podniesienie poziomu wiedzy i kompetencji 20 uczestników wyjazdu studyjnego w zakresie opłacalności stosowania wypasu w rolnictwie, poprawa współpracy w istniejącej grupie operacyjnej oraz nawiązywanie kontaktów pomiędzy przedstawicielami jednostek chcących utworzyć nową grupę operacyjną. Cel operacji został zrealizowany poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń z zakresu dobrostanu, żywienia, a także najnowocześniejszych rozwiązań stosowanych w wypasie co może się przełożyć w przyszłości na poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw.

Pierwszego dnia uczestnicy odwiedzili gospodarstwo rodzinne Irlandczyków Paul i Stephen Costello znajdujące się w Closter – Lehnin, zakupione w 2014 roku. Gości przywitał jeden  z właścicieli oraz Paweł Węgelewski, który sprawuje funkcję doradczą dla tego gospodarstwa. Działalnością rolniczą zajmują się już od 1991 roku, prowadząc hodowlę trzody chlewnej w Irlandii, Niemczech oraz w Anglii. Bracia Costello kupili gospodarstwo z byłych PGR-ów w Closter-Lehnin, w którym zastali 400 krów w dwóch oborach. Obecnie w gospodarstwie znajduje się 850 krów mlecznych, a ich wydajność wynosi 10 000 litrów. Powierzchnia gospodarstwa wynosi 1100 ha upraw i 500 ha pastwisk. Została wybudowana hala udojowa, w której znajduje się 65 – stanowiskowa obrotowa dojarnia. Celem właścicieli jest uzyskanie mleka w 100 % pochodzącego z wolnego wypasu.
Bracia wraz ze wspólnikami wykonali dokładną mapę całego gospodarstwa, stwarza to możliwość optymalnego wykorzystania każdego dostępnego źdźbła trawy. Regularnie, raz w tygodniu na pastwisku mierzy się przyrosty runi pastwiskowej, który polega na średnim pomiarze wysokości traw pastwiska w stosunku do gęstości. Mierzy się ilość kilogramów suchej masy w trawie (KgSM/ha). Daje to informację, czy dane pastwisko dostarcza bydłu wystarczającej ilości paszy. W gospodarstwie stosuje się rotacyjny wypas bydła, a długość rotacji wynosi średnio 3 tygodnie i jest zależna od tempa wzrostu runi pastwiskowej.
W gospodarstwie działa system sezonowego wycielania. Aż 80% cieląt rodzi się w ciągu 6 tyg., a cały okres wycieleń w gospodarstwie to około 12 tyg. Okres wycieleń przypada na wiosnę. Każde cielę jest pojone dobrej jakości siarą za pomocą sondy w ilości 10 % wagi urodzeniowej cielaka. Jakość mierzona jest za pomocą refraktometra. Podawanie siary jest kosztowne, ale opłacalne. W tym gospodarstwie bardzo zwraca się uwagę na jakość siary, czego skutkiem jest zeszłoroczny wynik śmiertelności cieląt wynoszący 0 %. Dlatego też koszty siary nie są klasyfikowane jako wydatek, ale jako inwestycję. Do siary dodawane są wodorosty, które pełnią funkcję probiotyków. Przez pierwszy tydzień cielętom podaje się surowe mleko, a następnie po tygodniu preparat mlekozastępczy. W pastwiskowej produkcji mleka najlepszymi krowami okazują się sztuki pochodzące ze skrzyżowania ras holsztyńsko-fryzyjskich z Jersey, są bardziej witalne, długowieczne i silniejsze. Gospodarstwo prowadzi następującą produkcję roślinną: kukurydza na kiszonkę, żyto, pszenica, jęczmień – na własne potrzeby gospodarstwa, głównie na potrzeby trzody chlewnej i biogazowni.

 Następnego dnia wyjazdu studyjnego uczestnicy zwiedzili Gospodarstwo Rolne w Juchowie, w którym realizowany jest projekt w ramach działania Horyzont 2020: Inno4Grass. W gospodarstwie powstała Fundacja im. Stanisława Karłowskiego, która posiada status organizacji pożytku publicznego. Fundacja prowadzi Projekt Wiejski, prowadząc cykl wykładów na bazie rolnictwa biodynamicznego. Oprócz tego realizuje swoje cele statutowe na bazie rolnictwa ekologicznego I biodynamicznego, natomiast Spółka Rolnicza musi spełniać warunki tej umowy i prowadzi gospodarstwo tak, aby odpowiadało wszelkim standardom, celom i wymaganiom Fundacji, a zarazem rolnictwu ekologicznemu i biodynamicznemu.
Prof. dr hab. Piotr Goliński z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego opowiedział o specyfice wykorzystania łąk do pastwiskowej produkcji mleka, scharakteryzował mieszanki traw, metody dosiewów oraz sposoby nawadniania pastwisk. Po budynkach inwentarskich i pastwiskach uczestników oprowadziła zootechnik Olga Koźma, która przekazała informacje o technologii produkcji mleka w gospodarstwie Juchowo.
Krowy dojone są 2 razy dziennie w hali udojowej typu rybia ość. Do wycierania strzyków stosuje się wełnę sosnową, która dobrze czyści, masuje wymię powodując większe wydzielanie oksytocyny oraz nadaje się do kompostowania. Krowy w gospodarstwie biodynamicznym muszą być jak najbardziej zbliżone do naturalnych wzorców i warunków użytkowania. Krowy są rogate, nie mają wypalanych zawiązków rogowych. W użyciu znajduje się 9 buhajów rasy PHF, brown swiss (BS) i mieszańców PHF x BS. Większość krów kryta jest naturalnie. Do pierwszych kryć stosuje się buhaje czystorasowe a do następnych wykorzystuje się buhaje krzyżówki. Wydajność mleczna stada kształtuje się na poziomie 5700 litrów w laktacji 305 dniowej.
Na koniec wizytacji w gospodarstwie odbyło się seminarium, podczas którego prof. dr hab. Piotr Goliński oraz mgr inż. Artur Paszkowski przedstawili założenia projektu Inno4Grass oraz zaprosili uczestników do dyskusji nad innowacjami w gospodarowaniu na użytkach zielonych i w produkcji pasz dla bydła mlecznego w gospodarstwie Juchowo.
Mamy nadzieję, że zdobyta wiedza, zaobserwowane dobre praktyki oraz nawiązane kontakty podczas wyjazdu studyjnego pozwolą na wdrożenie w przyszłości rozwiązań w gospodarstwie.

Gospodarstwa rolne, przedsiębiorców i inne jednostki zainteresowana innowacjami oraz możliwością pozyskania dofinansowania w ramach działania Współpraca zachęcamy do kontaktu z brokerem innowacji działającym w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego (tel. 506 392 900, mail: marcin.skrok@kpodr.pl)

tekst: Daria Andrzejewska, Marcin Skrok, KPODR w Minikowie
fot. Daria Andrzejewska, KPODR w Minikowie