Ochrona zasobów przyrodniczych na obszarach wiejskich
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie to miejsce spotkań, rozmów merytorycznych, a także wymiany informacji i doświadczeń. 24 kwietnia 2025 roku w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Minikowie odbyła się konferencja pn. „Ochrona zasobów przyrodniczych na obszarach wiejskich”. W wydarzeniu wzięło udział 40 uczestników – mieszkańcy obszarów wiejskich i doradcy rolni.
Różnorodność biologiczna to nasze bogactwo, o które powinniśmy szczególnie dbać i je chronić. Utrata różnorodności biologicznej jest, obok zmian klimatu, najważniejszym zjawiskiem, które musimy powstrzymać. Ważnym zadaniem jest właśnie ochrona bioróżnorodności, którą uznaje się za fundament życia. Jej ochrona niezbędna jest zarówno dla ludzi, jak i dla ochrony środowiska i klimatu. Bioróżnorodność zapewnia ludziom żywność, wodę pitną i czyste powietrze oraz odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu równowagi w przyrodzie. Pomaga przeciwdziałać zmianie klimatu i zapobiega rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Ponadto utrata różnorodności biologicznej zagraża naszym systemom żywnościowym, narażając nasze bezpieczeństwo żywnościowe i odżywianie na ryzyko. Utrzymanie wysokiej bioróżnorodności jest już nie tylko potrzebą, ale i koniecznością. Pragnąc rozwiązać problemy środowiskowe musimy stosować działania chroniące życie na wszystkich szczeblach jego organizacji. Większość dziedzin światowej gospodarki, takich jak rolnictwo, hodowla, medycyna, przemysł opartych jest na zasobach naturalnych. A więc odbudowa potencjału przyrodniczego to nie tylko działanie potrzebne, ale działanie konieczne dla zachowania bioróżnorodności i ochrony środowiska.
Konferencję rozpoczęło wystąpienie dyrektora KPODR w Minikowie – Łukasza Urbańskiego, podczas którego powitał uczestników i prelegentów, a także w słowach wstępu podkreślił jak ważny jest temat ochrony bioróżnorodności.
Zachowanie i ochrona walorów przyrodniczych obszarów wiejskich
Pierwszy wykład pn. „Zachowanie i ochrona walorów przyrodniczych obszarów wiejskich” poprowadziła dr inż. Ewa Krasicka-Korczyńska. Swoje wystąpienie rozpoczęła od definicji bioróżnorodności według Konwencji o różnorodności biologicznej. Kolejno przedstawiła jakie są zasoby obszarów wiejskich, cele ochrony przyrody oraz jej formy ochrony w Polsce. Omówiła również pozostałe metody ochrony – in situ i ex situ. W dalszej części wystąpienia mówiła o różnorodności obszarów wiejskich podając przykłady elementów krajobrazu przyrodniczego. Nie zabrakło też informacji na temat funkcji alei w krajobrazie i znaczeniu zadrzewień, miedz i śródpolnych zbiorników wodnych. Kolejno podkreślano pożyteczność roślin segetalnych, którzy są towarzyszami upraw rolnych. Na zakończenie, omówiła sposoby ochrony przyrody poprzez m.in.: obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody, realizację programu ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, a także prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej, promocyjnej i badań naukowych.
Praktyczne przykłady czynnej ochrony przyrody na obszarach wiejskich
Drugie wystąpienie należało do Krzysztofa Koniecznego, który prezentował temat pn. „Praktyczne przykłady czynnej ochrony przyrody na obszarach wiejskich”. Ochrona czynna z definicji ma na celu utrzymanie określonego stanu ekosystemu wymaganego ze względu na obecność rzadkich gatunków roślin lub zwierząt będących celem ochrony w danym miejscu. Zachowanie wartości przyrodniczych wielu obszarów chronionych nie byłoby możliwe bez wykonywania działań z zakresu właśnie ochrony czynnej. Ukierunkowane zabiegi ochronne przyczyniają się do utrzymania lub przywrócenia właściwego stanu ochrony celów i przedmiotów ochrony tych obszarów. Takie właśnie przykłady i sposoby czynnej ochrony mieliśmy możliwość poznać podczas tego wystąpienia.
Zmiany liczebności ptaków na obszarach wiejskich
Kolejnym prelegentem był Dawid Kilon. Tematem prelekcji były „Zmiany liczebności ptaków na obszarach wiejskich”. Są one niezwykle ważnym wskaźnikiem, który obrazuje jakość naszego środowiska oraz stanu przyrody. Wspomniał o poważnych problemach związanych ze zmniejszającą się populacją niektórych gatunków, które kiedyś były w Polsce powszechne, a teraz jest ich coraz mniej. Sytuacja systematycznie się pogarsza. Podczas wystąpienia podkreślił, że w bliższej lub dalszej perspektywie możemy być świadkami wyginięcia kolejnych gatunków ptaków, a co za tym idzie, powstania ogromnych strat w polskiej faunie.
Znaczenie roślin miododajnych w ekosystemach wiejskich
Ostatnie wystąpienie należało do Katarzyny Rymarz. Przedstawiła temat pn. „Znaczenie roślin miododajnych w ekosystemach wiejskich”. W trakcie swojego wystąpienia omówiła czym są rośliny miododajne, a także podkreśliła jak niezwykle ważną pełnią funkcję w ekosystemie. Dostarczają one nektar i pyłek – składniki kluczowe dla zachowania bioróżnorodności i produkcji miodu. Kolejnym ważnym zagadnieniem były korzyści i przykłady popularnych roślin miododajnych.
Każdy z przedstawionych tematów spotkał się wielkim uznaniem, a podczas wygłoszonych wykładów nie zabrakło pytań ze strony uczestników. W kuluarach trwały również dyskusje merytoryczne i podziękowania za omówione tematy, które każdemu z uczestników były bardzo bliskie.
Na zakończenie konferencji uczestnicy otrzymali materiały promocyjne, którymi były domki dla owadów zapylających, zwane hotelami, których celem jest schronienie dla owadów. Stawiając domek zapraszamy do swojego ogrodu pożyteczne owady zapylające. Korzyści posiadania domku jest wiele, przede wszystkim: wzrost zapylenia kwiatów poprzez zaproszenie do siebie zapylaczy, wspieranie owadów pożytecznych (dając im schronienie i miejsce lęgowe), czy też naturalna eliminacja szkodników roślin bez użycia chemii poprzez wprowadzenie naturalnych owadzich drapieżników oraz wiele innych korzyści. Wybór domków podyktowany był chęcią wspierania bioróżnorodności i ochrona środowiska.
Konferencja była odpowiedzią na zapotrzebowanie edukacyjne wśród mieszkańców obszarów wiejskich. Istnieje potrzeba ciągłego podejmowania działań w kierunku odbudowy zasobów przyrodniczych. Nieodzowny jest przy tym aktywny udział i zaangażowanie społeczeństwa. Trzeba bowiem zaznaczyć, iż zmiany w przepisach prawa, jak i nowe realia klimatyczne konsekwentnie wymuszają byśmy poszerzali swoją wiedzę i zapoznawali się z aktualnymi sposobami na zatrzymanie i odwrócenie procesu utraty bioróżnorodności, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazów.
Dziękujemy uczestnikom za obecność i miłe słowa uznania.
Opracowanie: Joanna Szczęsna-Kulewska, KPODR Oddział w Zarzeczewie
Zdjęcia: Damian Oparzela, Joanna Szczęsna-Kulewska