Operacja „Promocja dobrych praktyk ekologicznej działalności rolniczej oraz poszukiwanie rynków zbytu”.

Producenci ekologiczni z województwa kujawsko-pomorskiego w dniach 9-12.09.2021r. uczestniczyli w wyjeździe studyjnym na terenie województwa dolnośląskiego, który zrealizowany został w ramach operacji KSOW pn. „Promocja dobrych praktyk ekologicznej działalności rolniczej oraz poszukiwanie rynków zbytu”.

Wyjazd rozpoczął się od wizyty w miejscowości Kobierzyce pod Wrocławiem, gdzie w roku 1924 dr Rudolf Steiner, austriacki filozof, malarz, przyrodnik wygłosił osiem wykładów, na których przedstawił właścicielom ziemskim swoją wizję rolnictwa. Stenogramy tych wykładów zainicjowały rozwój rolnictwa biodynamicznego, a w dalszej przyszłości rolnictwa ekologicznego.

Biodynamiczna interpretacja przyrody podkreśla zależność Ziemia-Człowiek-Kosmos oraz zakłada obecność pewnych sił w materii. Uważa się również, że za pośrednictwem określonych preparatów i działań człowiek może te siły aktywizować, dzięki czemu zwiększa się sprawność gleby i następuje poprawa jakości surowca. Biodynamiczna koncepcja rolnictwa znalazła zwolenników nie tylko wśród uczestników wykładów w Kobierzycach, ale i w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Włoszech i Anglii.

Idea rolnictwa biodynamicznego odrodziła się w Polsce wiele lat po wojnie.  W roku 1960, rolnik z województwa kujawsko-pomorskiego inż. Julian Osetek wprowadził metodę biodynamiczną w swoim trzy hektarowym gospodarstwie w Nakle nad Notecią. W latach osiemdziesiątych prof. Mieczysław Górny z SGGW włączył się w propagowanie rolnictwa biodynamicznego. W latach 1985-1989 odbyły się pierwsze kursy rolnictwa ekologicznego, które zaowocowały powołaniem Stowarzyszenia Producentów Metodami Ekologicznymi EKOLAND. Wielu rolników tego Stowarzyszenia stosowało wówczas  metody rolnictwa biodynamicznego.

Rolnictwo biodynamiczne to rodzaj rolnictwa ekologicznego, które jest zgodne  z naturą, bezpieczne dla środowiska i zdrowia.

Założonym celem wyjazdu studyjnego, było zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu inicjatyw i innowacji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich z naciskiem na rozwój rolnictwa ekologicznego na terenie województwa oraz udział w krótkich łańcuchach dostaw. Aby zwiększyć funkcjonalność krótkich łańcuchów dostaw bardzo ważne jest wzmocnienie sektora przetwórstwa i trwała integracja rolników z przetwórstwem, co zapewni m.in. pewność zbytu i stabilność cen rynkowych.

Mając na względzie powyższe w programie uwzględniona została wizyta w czeskim przedsiębiorstwie PRO-BIO, które jest pionierem eko-żywności w Czechach. Firma istnieje od ponad 20 lat. Głównym kierunkiem działalności  jest przetwórstwo zbóż oraz hurt żywności ekologicznej. Firma zajmuje się zarówno produkcją, jak i sprzedażą żywności ekologicznej. W Starym Miescie pod Śnieżnikiem PRO-BIO posiada 2 młyny dostosowane do przetwórstwa mąk, w tym do mąki bezglutenowej. W skład przedsiębiorstwa wchodzi gospodarstwo ekologiczne, pakownia, magazyny oraz sklep ekologiczny. PRO- BIO specjalizuje się przede wszystkim w przetwórstwie produktów zbożowych. Oprócz własnych produktów PRO-BIO oferuje również szeroki asortyment produktów eko od przypraw po kawy, słodycze, wina, soki, żywność vege i wiele innych produktów.

Istotnym problemem dla PRO-BIO to brak produkcyjnych gospodarstw ekologicznych, w bliskim sąsiedztwie przedsiębiorstwa. Z uwagi na ukształtowanie terenu w regionie działania przedsiębiorstwa dominują głównie łąki, pastwiska, firma tym samym zmuszona jest do współpracy z rolnikami z Polski i nie tylko. PRO-BIO kupuje pszenicę orkisz, owies nagi, jęczmień, żyto, jak również gatunki pszenic samopszy i płaskurki. Zapotrzebowanie czeskiego rynku na surowiec ekologiczny to szansa dla polskich producentów.

W ramach realizacji operacji nie brakowało spotkań w polskich gospodarstwach ekologicznych.

Wśród odwiedzanych rolników był Pan Krzysztof Zymon, który prowadzi gospodarstwo w miejscowości Jaszkowa Dolna. Gospodarstwo obejmuje około 150 ha obszaru zarządzanego w systemie ekologicznym. Wśród upraw prowadzonych
w gospodarstwie są pszenica orkisz, owies, gryka, ostropest oraz róża Rosa Rugosa. Właściciel gospodarstwa ma dobrze zorganizowany zbyt surowca, który sprzedawany jest do polskich przedsiębiorstw ekologicznych, jak i krajów sąsiednich. Podczas spotkania rolnicy wymienili się doświadczeniami w zakresie uprawy, walki z chwastami, zbioru czy też wyposażenia gospodarstwa. Nie zabrakło jednak  i problemów, z którymi na co dzień borykają się producenci tj. brak ludzi do pracy oraz sprzedaż surowca ekologicznego, która nie zawsze jest prosta.

W programie wizyty studyjnej uwzględniono również gospodarstwo ekologiczne Pana Roberta Wagnera z Lubnowa tzw. „Wagnerówka”. Gospodarstwo nastawione jest na uprawę owoców, warzyw i ich przetwórstwo w obrębie gospodarstwa. Do głównych upraw należy aronia, z której powstają herbatki, soki i nalewki, porzeczka czerwona i czarna, jabłonie, a wśród warzyw patisony, cukinia, kabaczki, fasolka szparagowa, ogórki, pietruszka marchew, buraki i cebula. Dodatkowo w gospodarstwie znajduje się niewielka pasieka, z której pochodzi miód wielokwiatowy, a w obrębie pasieki znajduje się ogród ziołowy. „Wagnerówka” znana jest wielu osobom z imprezy plenerowej „Aroniada”, z której uczestnicy wyjazdu mieli okazję skorzystać. Podczas „Aroniady” promowane były produkty rolnictwa ekologicznego, istniała możliwość skorzystania z licznych wykładów.

Wyjazd studyjny był czasem edukacji, wymiany doświadczeń i nawiązania współpracy pomiędzy regionami naszego kraju, w tym tworzenie wspólnej oferty  w ramach współpracy partnerskiej. W całym procesie rozwoju lokalnego rynku ważne jest by łańcuchy dostaw dopasowane były do otoczenia gospodarczego tj. dostosowanie produkcji do popytu, poziomu wiedzy, a także aspektu ekonomicznego. Zmiany ekonomiczne, społeczne
 i gospodarcze stają się impulsem do skracania łańcuchów dostaw produktów spożywczych. Nieodłącznym elementem wyjazdu było upowszechnianie wiedzy w zakresie utrzymania bioróżnorodności, która jest ważna do podtrzymania funkcji procesów ekologicznych, które zapewniają żyzność gleby, produktywność ekosystemów rolniczych.

Prezentacja gospodarstw ekologicznych, w tym przetwórstwa w nich prowadzonego  i sprzedaży była znakomitą inspiracją do dalszego działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Zdobyta wiedza będzie inspiracją dla rolników ekologicznych, którzy dostrzegają realne możliwości wykorzystania zdobytych doświadczeń w warunkach swojego regionu. Grupa miała możliwość podpatrzenia sprawdzonych rozwiązań w gospodarstwach ekologicznych, w których funkcjonuje również małe, lokalne przetwórstwo.

Operacja miła wskazać uczestnikom, że wspólne inicjatywy producentów ekologicznych mogą niwelować bariery związane z wymaganiami nowoczesnych kanałów dystrybucji i marketingu. Szeroka oferta markowych produktów ekologicznych proponowana przez rolników zrzeszonych w grupie producentów rolnych lub stowarzyszeniu, może pokonać problemy związane ze sprzedażą swoich produktów. Wspólne łatwiej pokonać konkurencję, utrzymać się na rynku i sprostać wymaganiom klienta.

Opracowała
Agnieszka Dobosz-Idzik
KPODR Minikowo