Perła Kujaw

Ciechocinek to piękna oaza skąpana w zieleni, rozświetlona kwiecistymi kobiercami, która każdym skrawkiem uśmiecha się zapraszająco do kuracjuszy, wczasowiczów i mieszkańców. To rajski, trochę senny zakątek, który jednak tętni subtelnym życiem kuracjuszy.

Cicho jest tu tylko w późnych godzinach nocnych i nad ranem. Jeśli jest gwar to nietypowy dla miejsc wczasowych, gdzie ludzie bawią się hucznie. Tutaj radość jest stonowana, ale atmosferę cechuje uśmiech mimo, że przecież większość gości przyjeżdża do Ciechocinka z różnego typu dolegliwościami. Natura wynagrodziła ten zakątek w bogate źródła solanki, co spowodowało, że Ciechocinek i okolice miały i mają duże znaczenie gospodarcze. Fakt istnienia solankowych źródeł spowodował rozkwit tego miasta, które zyskało sławę jako uzdrowisko i jest chętnie odwiedzane nie tylko przez Polaków, ale także i przez cudzoziemców.

Trochę historii

Rozwój Ciechocinka jako uzdrowiska datuje się od 1824 roku, to jest od okresu rozpoczęcia budowy warzelni soli wraz z tężniami. Eksploatacją źródeł na sposób przemysłowy i budową warzelni interesował się szczególnie Stanisław Staszic, z którego inicjatywy książę Franciszek Ksawery Durcki-Lubecki, minister skarbu w rządzie Królestwa Polskiego, wzniósł w latach 1824-1827 warzelnię soli i tak zwaną gradiernie do stężania solanki, największe w Europie tężnie, kładąc tym podwaliny pod rozwój przyszłego uzdrowiska. Wraz z rozwojem przestrzennym i funkcjonalnym uzdrowiska od 1853 roku czynione były próby zmiany jego statusu administracyjnego. Z osady utworzonej w 1908 roku, którą najpierw rządził wójt, a później sołtys, Ciechocinek stał się w 1916 roku miastem. Rząd Polski potwierdził ten stan dekretem w 1919 roku. W okresie I wojny światowej Ciechocinek zamieniony został na punkt sanitarny stacjonujących tu kolejno wojsk państw zaborczych, a szereg urządzeń unieruchomiono. Dopiero odzyskanie niepodległości i przejęcie w 1918 roku przez władze polskie zarządu nad uzdrowiskiem przyspieszyło jego dalszy rozwój. Lata 1946-1947 to okres spontanicznego rozwoju wszystkich możliwych form działalności leczniczych w uzdrowisku Ciechocinek. Większość prac remontowych i adaptacyjnych wykonano w Łazienkach na oddziałach wodolecznictwa, irygatorium i w gabinetach kąpieli solankowych. Zakupiono nowoczesne aparaty fizykoterapeutyczne, oddano do użytku mechanoterapię i część inhalatorium.

Ciechocinek dzisiaj

Dziś Ciechocinek jest największym uzdrowiskiem na nizinach, rocznie przyjeżdża tutaj około 50 tysięcy kuracjuszy. Ruch w miasteczku zaczyna się rano, zaraz po śniadaniu. Kto nie musi korzystać z zabiegów, inhalacji czy kąpieli w solankach i borowinach, wyrusza na przechadzkę. Wszystko tu zaplanowano tak, by spacery były prawdziwą przyjemnością. Są więc, aż cztery parki, które w sumie zajmują 140 ha, oraz skwery i obsadzone starymi drzewami ulice.

Uzdrowisko, gdzie rehabilituje się jednocześnie kilka tysięcy osób, przybyłych z różnych stron kraju i z zagranicy, bardziej niż każda inna miejscowość stwarza warunki do krzewienia kultury masowej i korzystania z różnych jej form. Stąd m.in. w uzdrowiskach panuje moda na organizację festiwali, głównie muzycznych. Łaknącym rozrywki kuracjuszom i turystom miasto stwarza tę możliwość. Największą widownię mają imprezy letnie w muszli koncertowej. Od 1972 r. odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna, Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, koncertują orkiestry, zespoły estradowe, na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne. Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale: operowo-operetkowe, kultury Romów, piosenki strażackiej i inne. Znakomitą scenerię tworzy tu oaza zieleni i kwiatów, która jest chlubą Ciechocinka.

Walory klimatyczne

Ciechocinek charakteryzuje bardzo korzystny dla funkcji leczniczo-wypoczynkowej klimat. Jego istotne elementy to wysoka średnia temperatura roczna, stosunkowo duża liczba słonecznych dni, niewielkie opady, niezbyt silne wiatry, wreszcie mała wilgotność powietrza. Można go określić jako klimat nizinny, łagodnie odczuwany przez organizm człowieka. Tak więc Ciechocinek posiada idealne warunki klimatyczne, które spełniają wymogi stawiane miejscowościom uzdrowiskowym. Charakterystyczną cechą klimatu Ciechocinka jest występowanie termicznych pór roku. Mikroklimat Ciechocinka jest szczególnie korzystny dla leczących się w uzdrowisku w miesiącach letnich i w okresie wczesnej jesieni. Ciechocinek słynie ze swoich wspaniałych urządzeń parkowych i ogrodniczych. Starannie utrzymane parki, niekończące się zieleńce, trawniki oraz wzorzyste dywany kwiatowe nadają miejscowości charakter uzdrowiska – ogrodu. Czynnik ten poza względami estetycznymi wpływa znakomicie na utrzymanie czystości powietrza i podniesienie wartości klimatycznych uzdrowiska. Dla osób przybywających na wypoczynek do Ciechocinka proces aklimatyzacji przebiega łagodnie i trwa stosunkowo krótko. Przebywanie w warunkach klimatu ciechocińskiego jest zalecane dla osób wrażliwych na silniejsze bodźce klimatyczne.

Lecznicze bogactwo

Walory uzdrowiska opierają się o elementy przyrodniczo-fizjograficzne. Leczniczymi bogactwami Ciechocinka są złoża wód mineralnych, korzystne warunki klimatyczne, walory krajobrazowe i różnorodna szata roślinna w samym mieście. Ciechocińskie wody mineralne zawierają chlorek sodu, związki wapnia, magnezu, żelaza, wolnego siarkowodoru, jodu, bromu i innych elementów – i to właśnie dzięki temu posiadają wybitne właściwości lecznicze. Czynnych jest kilkanaście źródeł słonych o różnych temperaturach i stopniach stężenia składników chemicznych oraz o właściwościach leczniczych. Źródło o większej zawartości soli (ok. 6%) wykorzystywane jest do kąpieli przyrodoleczniczych i do warzelni, poniżej 1% do celów konsumpcyjnych – pobudzając wydzielanie soku żołądkowego, oczyszczania przewodów trawiennych, zalecane są również przy niedokrwistości i blednicy oraz wadliwej przemianie materii. Drugim podstawowym surowcem dla lecznictwa jest browina oraz ług i znany w całym kraju szlam z zawartością jodków i bromków, służące do przygotowywania kąpieli leczniczych.

Zabiegi stosowane w sanatoriach i zakładach przyrodoleczniczych to: kąpiele solankowe, kąpiele kwasowęglowe, zabiegi borowinowe, masaże klasyczne i podwodne, inhalacje, ćwiczenia lecznicze w salach gimnastycznych i basenach. Ponadto w ofercie znajdują się zabiegi kinezyterapii, fizykoterapii, hydroterapii oraz zabiegi ginekologiczne.

Lecznictwo uzdrowiskowe Ciechocinka jest ukierunkowane na następujące jednostki chorobowe:

1. Choroby układu krążenia:
   • choroba wieńcowa
   • stany po zawale serca
   • nadciśnienie tętnicze w I i II okresie choroby
   • choroby naczyń obwodowych
   • stany po zapaleniu żył obwodowych
   • choroba niedokrwienna serca
   • miażdżyca
2. Choroby układu oddechowego:
   • przewlekłe nieżyty gardła, krtani, tchawicy
   • przewlekłe zapalenie trąbki słuchowej
   • nieżyty oskrzeli
3. Choroby ortopedyczno-urazowe:
   • stany pourazowe kości i stawów po złamaniach i zwichnięciach
   • stany pourazowe tkanek miękkich
   • stany po zabiegach operacyjnych
   • wady postawy
   • przewlekłe zapalenie kości
4. Choroby reumatyczne:
   • reumatoidalne zapalenie stawów
     (dawniej choroba gośćcowa)
   • choroby zwyrodnieniowe kości i stawów
   • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
5. Choroby układu nerwowego:
   • urazy kręgosłupa
   • niedowłady i porażenia grup mięśniowych
   • niedowłady spastyczne
6. Choroby kobiece.

Tężnie

Tężnie – unikatowa i największa w Europie konstrukcja drewniana do odparowywania wody z solanki, zostały zaprojektowane przez Jakuba Graffa – profesora Akademii Górniczej w Kielcach. W Ciechocinku zbudowano trzy takie budowle – ustawione w kształcie podkowy. Budowa tężni I i II trwała od 1824 do 1828 roku, trzecia powstała w 1859 roku. Podstawę tężni stanowi około 7000 wbitych w ziemię dębowych pali, na których umieszczono świerkowo-sosnową konstrukcję wypełnioną tarniną, po której spływa solanka. Wysokość tężni wynosi 15,8 m, zaś ich łączna długość to 1741,5 m. Podstawowej konstrukcji nie zmieniono od początku budowy, zmienia się tylko tarninę w zależności od jej zużycia. Tężnie przeznaczone są do odparowania ściekającej solanki pompowanej pierwotnie przy użyciu wiatraków, obecnie solankę na tężnie dostarcza się ze źródła nr 11 „Grzybek” przy pomocy pomp elektrycznych. 58% solanka po odparowaniu na tężniach, zatęża się do 27%, następnie przesyłana jest do warzelni soli za pomocą rurociągu, gdzie poprzez warzenie otrzymuje się Ciechocińską sól profilaktyczno-jadalną zawierającą jod. Prócz tego otrzymuje się również z solanki szlam i ług kąpielowy. Wokół tężni wydzielają się cząsteczki soli jodu, bromu i tworzy się ozon. W ten sposób tworzy się słynny, bogaty w jod mikroklimat tworzący naturalne, lecznicze inhalatorium. W pobliżu tężni nr III, przy wstecznym wale przeciwpowodziowym, znajduje się utworzony w 1954 r. rezerwat roślin słonolubnych „Ciechocinek”. Fragment łąki o powierzchni 1,88 ha należy do najbogatszych w kraju siedlisk roślin słonolubnych. Warto dodać, że tężnia z wiatrakiem jest symbolem-herbem miasta Ciechocinek.

Spośród 140 hektarów terenów zielonych cztery parki (Zdrojowy, Tężniowy, Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha. Największy z nich, centralnie usytuowany Park Zdrojowy, wyróżnia się bogactwem krzewów, drzew i roślin niskopiennych. Wśród licznych skwerów i klombów na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan, zegar i kalendarz.

Ciechocinek przyciąga kuracjuszy i wczasowiczów nie tylko swymi walorami leczniczymi, lecz także malowniczym położeniem, zielenią licznych skwerów i parków, miłym i przytulnym klimatem kawiarenek, szumem fontann, urokiem wielu miejsc spacerowych. Ciechocinek jest jedynym w Polsce, a więc unikatowym miastem – ogrodem. Corocznie dla jego upiększania wysadza się kilkaset tysięcy sadzonek kwiatów. To bogactwo zieleni decyduje o wysokich walorach tutejszego klimatu. Naprawdę rzadko się zdarza, by ktoś nie znał tego pięknego miasta.

Longin Marciniak,
KPODR w Minikowie