Pomyślmy o zimie… niekonwencjonalnie
Okres letnich miesięcy jest najbardziej intensywnym okresem pod względem prac polowych na wsi. Sprzyja również wszelkim pracom remontowo-budowlanym, a ponieważ jest krótki i przyjazne ciepło szybko się skończy, remontując swoje mieszkania zastanawiamy się, jak przygotować je, aby w długie zimowe wieczory siedząc przed telewizorem nie marzły nam uszy.
Najczęściej zakładamy różnego rodzaju izolacje, uszczelniamy dach, okna, aby uzyskane ciepło można było w jak największym procencie zatrzymać. Można również zastąpić posiadane piece bardziej wydajnymi. Jest to także moment, w którym można się zastanowić, czy nie zmienić posiadanego ogrzewania na bardziej przyjazne środowisku, a przynajmniej ograniczyć jego zanieczyszczenie stosując do ogrzewania domów odnawialne źródła energii. Najczęściej spotykanym sposobem dogrzewania mieszkań z zastosowaniem energii odnawialnej są kolektory słoneczne. Zainstalowane są na niejednym budynku mieszkalnym lub gospodarczym. Odpowiednio dobrane, nowoczesne urządzenia solarne, posiadające dużą wydajność pozwalają zaoszczędzić corocznie ok. 65% energii potrzebnej do podgrzania ciepłej wody oraz ok. 30% na ogrzanie budynku. 1 metr kwadratowy kolektora pozwala zaoszczędzić 100 l oleju opałowego. Za ich pomocą można ogrzewać wodę użytkową, wodę w basenach czy stawach hodowlanych lub dogrzewać mieszkania.
Na terenie gminy Rypin zastosowano kolektory słoneczne do dogrzewania szkół. W Gimnazjum w Kowalkach 5 kolektorów słonecznych umieszczonych na dachu zabezpiecza potrzeby szkoły na ciepłą wodę na cele gospodarcze i higieniczno-sanitarne. W Szkole Podstawowej w Sadłowie, w której zastosowano 5 kolektorów o wymiarach 1,2×2 m zaspokajane są potrzeby szkoły i stołówki na 300 osób na ciepłą wodę, od kwietnia do października. Dodatkowo w szkołach ogromną rolę odgrywa funkcja dydaktyczno-poznawcza zastosowania tego typu energii.
Duże znaczenie miałoby również zastosowanie tego typu energii, np. w gospodarstwach agroturystycznych lub ośrodkach wczasowych, gdzie w okresie letnim byłaby bardziej wykorzystywana.
Innym źródłem energii odnawialnej jest biomasa uzyskana ze słomy lub zrębków drzew owocowych, lasów i wierzby energetycznej. Często obok budynków gospodarczych można zaobserwować stogi starej słomy, która nie jest wykorzystywana na potrzeby gospodarstwa. Może, więc stanowić tani materiał opałowy. Jednak zasoby słomy nie mogą być wykorzystywane na zbyt szeroką skalę, gdyż powoduje to zubożenie gleby w próchnicę. W przypadku Gimnazjum w Kowalkach zastosowano ogrzewanie biomasą w postaci słomy, która zakupuje się od rolników w ilości ok. 100 ton, stopniowo zamierza się wykorzystywać zrębki wierzby w ilości 160 ton. Tego typu ogrzewanie jest wystarczające w okresie wiosenno-jesiennym i okresie zimowym, o ile temperatura nie spadnie poniżej 10oC, wówczas uzupełnia się ogrzewanie węglem.
Z ciekawą inicjatywą wystąpiło Miejskie Przedsiębiorstwo energetyki Cieplnej w Rypinie. Dostosowując się do obowiązujących przepisów w zakresie pozyskania energii z odnawialnych źródeł do spalanego miału węglowego będzie dodawane ok. 20% zrębków wierzbowych. W tym celu w 2003 roku założono 5 ha plantację wierzby jako matecznik. Już w 2004 roku pozwoliło to na obsadzenie kolejnych 30 ha i podpisano umowy kontraktacyjne z rolnikami na uprawę i dostawę biomasy do ciepłowni. Zakłada się, że pod potrzeby MPEC rolnicy obsadzą przynamniej 300 ha.
Ogrzewając budynki wierzbą energetyczną możemy uzyskać tani surowiec, zagospodarowując nieużytki, podmokłe łąki i inne tereny mniej przydatne rolniczo, jeżeli są odpowiednio wilgotne. Po trzech latach uprawy można osiągnąć plony ok. 70 ton z ha. Daje to możliwość nie tylko uzyskania paliwa do ogrzania budynków, ale również dodatkowego dochodu dla gospodarstw rolnych.
W rejonach bogatych w rzeki i zbiorniki wodne coraz bardziej popularne staje się wykorzystanie energii wodnej, którą jeszcze do niedawna napędzane były młyny, a których pozostałości możemy jeszcze spotkać. Na jednym z takich spiętrzeń wody, mieszkaniec Kamionki, gm. Rypin zainstalował małą hydroelektrownię o mocy ok. 3,5 kW, z której energię wykorzystuje na potrzeby własne oraz częściowo odsprzedaje do rejonu energetycznego.
Istnieje również możliwość wykorzystania energii wiatru, jednak obecnie koszt urządzeń do wytwarzania tej energii jest na tyle duży, że bez dodatkowych dotacji nie ma możliwości zastosowania ich na szerszą skalę.
Jednak odnawialne źródła energii stają się koniecznością związaną z rosnącymi wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz wyczerpywania się klasycznych źródeł energii (węgiel, ropa, gaz). Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że w niedługim czasie większość gospodarstw będzie zmuszona do zmiany ogrzewania na niekonwencjonalne.
Jolanta Tyburska
K-PODR w Minikowie,
Oddział w Zarzeczewie
