Zakole Dolnej Wisły – kraina miodem płynąca

Stowarzyszenie „Zakole Dolnej Wisły” powstało z potrzeby samych mieszkańców kilku gmin. Koszty organizacyjne i finansowe zawiązywania Lokalnej Grupy Działania i opracowania Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich ponosili solidarnie wszyscy uczestniczący w tym procesie partnerzy.

Lokalna Grup Działania „Zakole Dolnej Wisły” to porozumienie partnerskie osób i instytucji zainteresowanych rozwojem obszarów wiejskich i poprawą jakości życia mieszkańców czterech sąsiadujących ze sobą gmin: Dąbrowy Chełmińskiej, Kijewa Królewskiego, Pruszcza i Unisławia. Partnerstwo zawiązało się 16 lutego 2006 roku i przybrało formę stowarzyszenia, w skład którego wchodzą reprezentanci urzędów gmin, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw, instytucji publicznych.

Obszar działania LGD obejmuje fragment pięknej doliny Wisły o bogatych i niedocenianych walorach przyrodniczych i krajobrazowych: nieskażone powietrze, świetny mikroklimat, urozmaicona rzeźba terenu (zbocza wysoczyzny morenowej). Takie warunki od setek lat predestynowały ten teren do uprawy czystych ekologicznie produktów i rozwoju pszczelarstwa. Przed I wojną światową oraz w okresie międzywojennym w prawie każdym gospodarstwie na zboczu lub w dolinie zakładano sady. Występowały tu odmiany znakomicie przystosowane do lokalnego klimatu, o bogatych walorach smakowych i przetwórczych.

Na każdym kroku można też napotkać tutaj cenne zabytki kultury materialnej: grodziska, pałace, parki dworskie, zabytki kultury menonickiej. Obszar ten to również teren walk o polskość i tożsamość narodową. To także miejsce mieszania się różnych kultur: rdzennych mieszkańców Pomorza oraz osadników menonickich i późniejszych.

Inicjatorem zawiązania Lokalnej Grupy Działania „Zakole Dolnej Wisły” była gmina Kijewo Królewskie. Pierwsze spotkanie potencjalnych partnerów zorganizowano 17 stycznia 2006 roku w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Kijewie Królewskim. Przybyły na nie 44 osoby z terenu czterech gmin. Całokształt działań stojących przed partnerami LGD nakreślił animator grup leaderskich z przysieckiego oddziału KPODR w Minikowie.

W ramach warsztatów strategicznych przeprowadzono 6 spotkań, w których uczestniczyli członkowie partnerstwa oraz 8 spotkań roboczych koordynatorów z poszczególnych gmin.

Już od początku swego istnienia grupa zaczęła intensywnie promować lokalne produkty tradycyjne. Na jednym ze spotkań warsztatowych ustalono listę takich produktów. Pierwszą „akcją”, zorganizowaną jeszcze w pośpiechu, było wystawienie stoiska podczas konferencji „Z ekologią na co dzień” 7 kwietnia ub.r. w Przysieku. Zaprezentowano wówczas powidła królewskie i gzińskie, smalec z lubczykiem, chleb gziński oraz nalewkę miodowo-miętową.

Solidniej przygotowano się już do następnej imprezy – Rajdu Zakolem Dolnej Wisły. O patronat nad przedsięwzięciem poproszono Wiceministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Jana Krzysztofa Ardanowskiego. Finansowo pomogła Fundacja Fundusz Partnerstwa oraz liczni lokalni sponsorzy.

Impreza składała się z dwóch części. Pierwszą był rajd rowerowy po terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Uczestnicy rajdu zapoznawali się po drodze z atrakcjami przyrodniczymi, by po przyjeździe na metę w Ostromecku wziąć udział w konkursie wiedzy o parkach.

W tymże Ostromecku, w pięknym pałacu rodu Schoenbornów Alvenslebenów, odbyła się równocześnie konferencja dotycząca zagadnień rozwoju wsi, ze szczególnym uwzględnieniem programu LEADER+, na którą zaproszono około 100 przedstawicieli Lokalnych Grup Działania z województwa kujawsko-pomorskiego. W konferencji uczestniczył wiceminister Ardanowski oraz kilkunastu ekspertów rozwoju wsi, m.in. z Torunia, Bydgoszczy i Koszalina.

Stowarzyszenie złożyło wniosek do programu LEADER i zostało zakwalifikowane na 36. miejscu w kraju. Jest to bardzo dobry wynik, głównie dzięki wysokiej ocenie przedstawionej strategii działania (łącznie złożono około 200 projektów, co oznacza, że tyle właśnie powstało w Polsce LGD, ale ze względu na ograniczoną liczbę środków finansowych, tylko około 80 z nich mogło uzyskać środki na realizację swojej strategii w tym roku).

Czy Program LEADER zmienił coś w Waszej gminie?

Krzysztof Nowacki, koordynator LGD: – Myślę, że na razie za wcześnie jest mówić o jakichkolwiek poważnych zmianach. Jest kilka, które z czasem mogą nabrać większego znaczenia. Na pewno zmienił się sposób myślenia o lokalnych sprawach. Zauważam to u siebie. Do czasu utworzenia LGD myślałem w kategoriach „naszej” gminy. Zastanawiałem się nawet, jak działając we wspólnej organizacji, pozyskując fundusze, będziemy w stanie równo dzielić środki dla każdej z gmin.

Teraz, po roku działania, nie myślę już w kategoriach gminy, a raczej całego obszaru. Opracowując strategię rozwoju braliśmy pod uwagę równomierny rozwój całego Zakola. I może zdarzyć się sytuacja, że kierując środki np. do gminy Unisław osiągniemy (jako Kijewo) większe korzyści niż gdybyśmy inwestowali środki bezpośrednio u nas.

Następną rzeczą, którą zawdzięczamy programowi LEADER, są produkty tradycyjne. Dawniej nie braliśmy pod uwagę możliwości sprzedaży tych produktów i nie mieliśmy pojęcia o takim popycie na rynku. Daje to nam nowe możliwości dywersyfikacji dochodów, co w dzisiejszych czasach jest na wsi niezwykle ważne.

Plan działania grupy

Partnerzy zaangażowani w budowanie LGD w drodze porozumienia i konsultacji wypracowali strategię rozwoju na najbliższe lata i wnioskowali o środki unijne z programu LEADER. Starania te zakończyły się sukcesem – pozyskaniem środków na działalność grupy i na realizację zaplanowanych działań. Grupa chce rozwijać swoje działania w myśl wizji:

„Zakole Dolnej Wisły” obszarem partnerskiej współpracy na rzecz zachowania przyrody i rozwoju społeczności lokalnej, miejscem atrakcyjnym dla turystów i inwestorów.

Grupa określiła także swoją misję:

Lokalna Grupa Działania „Zakole Dolnej Wisły” dba o zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego, chroni środowisko oraz wzmacnia aktywność, przedsiębiorczość i poczucie tożsamości lokalnej mieszkańców, wspiera rozwój produktów lokalnych i turystycznych, w konsekwencji przyczynia się do rozwoju Zakola Dolnej Wisły.

Grupa postawiła sobie następujące cele, które zamierza konsekwentnie realizować:

• – Promowanie obszarów wiejskich jako atrakcyjnego miejsca życia i inwestowania.
• – Stworzenie warunków do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Zakola Dolnej Wisły.
• – Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi.
• – Rozwój tożsamości społeczności wiejskiej wokół zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Zakola Dolnej Wisły.
• – Promowanie aktywnego poszukiwania alternatywnych źródeł dochodów.
• – Promowanie tworzenia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw na obszarze LGD „Zakole Dolnej Wisły”.
• – Wspieranie rozwoju produkcji tradycyjnej żywności.
• – Promowanie i rozwój rękodzielnictwa i tradycyjnych zawodów.

Jakie macie plany związane z rozwojem programu?

Krzysztof Nowacki: – Mamy nadzieję, że nasza LGD okrzepnie administracyjnie i wpisze się trwale w lokalny system instytucjonalny. W obecnym budżecie unijnym program LEADER i LGD nabierają większego znaczenia. Chcielibyśmy pozyskiwać dużo większe środki na realizację Lokalnej Strategii Rozwoju, a w szczególności zaangażować w pracę więcej małych firm z regionu, którym LEADER mógłby pomóc w rozwoju.

Jak można wyczytać na stronie internetowej LGD, swoje działanie oparła na wartościach dziedzictwa przyrodniczo-historycznego Doliny Dolnej Wisły: Pomyśleliśmy, że trzeba ludziom przypomnieć o tym dobrodziejstwie, które mamy, które dostępne jest na tym terenie. Chcemy tym „produktom” dodać wartość, reaktywować zanikłe przez ostatnie 50 lat więzi między lokalną gospodarką a zasobami naturalnymi.

Nie chcemy się też zamykać. Cały czas czekamy na nowych członków, ludzi „pozytywnie zakręconych”, którzy chcieliby z nami pracować. Nie muszą to być osoby z terenu naszych gmin, lecz takie, które chciałyby pracować na rzecz naszego terenu lub miały zbieżne z nami interesy.

Do wspólnego działania LGD zaprasza zatem wszystkich mieszkańców, wszystkie osoby zainteresowane skutecznym rozwojem i poprawą jakości życia na wsi.

Kontakt:
LGD „Zakole Dolnej Wisły”
86-253 Kijewo Królewskie
tel. 0/56 676 44 36
biuro@zakolewisly.pl
www.lgdzakolewisly.pl

Mariola Epa
KPODR Minikowo,
Oddział w Przysieku