Od 10 do 12 września 2024 roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie gościł u siebie partnerów projektowych IPMWORKS („IPMWORKS – Europejska sieć gospodarstw demonstrująca efektywne rozwiązania w zakresie integrowanej ochrony roślin”). Zjazd w Polsce był czwartym i ostatnim corocznym spotkaniem stacjonarnym w tym projekcie (po Francji, Szwajcarii i Hiszpanii). Sam projekt zakończy się 31 marca 2025 roku.

W spotkaniu uczestniczyli partnerzy z 26 partnerskich instytucji z 15 krajów europejskich: Niemiec, Francji, Niderlandów, Belgii, Hiszpanii, Włoch, Portugalii, Anglii, Szkocji, Irlandii, Szwajcarii, Finlandii, Słowenii, Szwecji i Polski. Pierwszego dnia powitaliśmy naszych gości w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji w Minikowie, obecnych oficjalnie powitali: Koordynator projektu z francuskiego instytutu INRAE – Nicolas Munier-Jolain oraz Zastępca Dyrektora KPODR ds. transferu wiedzy i innowacji – Ryszard Kamiński. Dyrektor Kamiński mówił o organizacji doradztwa rolniczego w Polsce, a specjalista ds. produkcji roślinnej Josip Zubac przedstawił  prezentację o sieci gospodarstw demonstracyjnych IPMWORKS zorganizowanej przez KPODR w Polsce. Prezentacje wywołały dyskusję o obecnym kształcie doradztwa rolniczego w Polsce, widocznych zmianach w roli doradcy i podejściu rolników do doradztwa na przestrzeni ostatnich 20-30 lat. W toku prac i spotkań projektowych obserwowano podobne tendencje i problemy rolników w całej Europie, tym wartościowsza była możliwość wymiany doświadczeń i rozwiązań pomiędzy krajami uczestniczącymi w międzynarodowych  projektach tj. IPMWORKS.

Po prezentacjach z Polski odbyła się sesja plakatowa liderów IPMWORKS, którzy podzielili się wnioskami i postępami wypracowanymi przez 4 lata działań: utworzeniem europejskiej sieci gospodarstw demonstracyjnych obejmującej 16 krajów, powstaniem platformy informacyjnej dla doradców i rolników wraz ze szkoleniem dla doradców opracowanych przez specjalistów w projekcie (ang. Toolbox, link poniżej), przetestowaniem popularnych w Europie Systemów Podejmowania Decyzji we współpracy z projektem IPMDecisions, czy organizacją 3 konferencji na szczeblu unijnym w Brukseli i Strasburgu z udziałem rolników zaangażowanych w sieć IPMWORKS.

Pierwszy dzień spotkania zakończył się wspólnym poczęstunkiem z regionalnym jedzeniem i przekąskami przywiezionymi z krajów partnerskich.

W drugim dniu uczestnicy wzięli udział w wyjazdach terenowych dzieląc się na dwie grupy:  członków i interesariuszy prowadzonego przez KPODR w projekcie sektora roślin uprawnych oraz członków pozostałych czterech sektorów: winnic, warzyw, owoców miękkich i roślin ozdobnych, sadownictwa oraz roślin szklarniowych.

Pierwsza grupa odwiedziła Stację Badawczą Oceny Odmian w Chrząstowie oraz dwa gospodarstwa rolników związanych z projektem IPMWORKS. W Chrząstowie przedstawiono rolę, zadania i badania Centralnego  środka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) oraz pokazano doświadczenia prowadzone w szklarniach i na poletkach doświadczalnych z soją, kukurydzą i burakiem cukrowym. Podkreślano też rolę COBORU i doświadczalnictwa odmianowego (rejestrowego oraz porejestrowego) na pozyskiwanie informacji i ostateczny dobór odmian roślin uprawnych w Polsce.

Kolejnym zwiedzanym miejscem było gospodarstwo państwa Góreckich, które oprócz prowadzenia na 17 hektarach upraw roślinnych zajmuje się hodowlą trzody. Gospodarstwo stosuje nowoczesne metody nawożenia naturalnego. W gospodarstwie przedstawiono stosowane technologie upraw prezentując wykorzystanie i zalety stosowania różnych międzyplonów. Jest ono jednym z nielicznych w rejonie stosujących technologie wprowadzania międzyplonów, których popularność w Polsce ponownie wzrasta.

 Odwiedzono także gospodarstwo ekologiczne państwa Iwickich w Lubiewie. Właściciel gospodarstwa przedstawił informacje o zmianach jakie wprowadzał w gospodarstwie, zmieniając bijącą rekordy w wysokości plonowania produkcję konwencjonalną na produkcję ekologiczną, skupiającą się na jakości i dbałości o środowisko glebowe. Po osiągnieciu w gospodarstwie bardzo wysokich wyników produkcyjnych w uprawie rzepaku rolnik postanowił odejść od upraw intensywnych i zdecydował się przejść na produkcję ekologiczną. W gospodarstwie zakupiono bydło rasy Hereford i wyprowadzono system wolnego wybiegu z pastuchami elektrycznymi oraz nowym systemem monitorowania stanu zdrowotnego i rui krów. Obecnie stado liczy ponad 50 sztuk i nadal jest powiększane, a właściciel, będąc pasjonatem hodowli bydła, angażuje dużo sił i wiedzy, sięgając nawet po materiał genetyczny do inseminacji z Australii.  Odwiedzającym gościom zaprezentowano również opracowany system mechanicznego odchwaszczania z wykorzystaniem różnorodnego sprzętu stosowanego w ekologicznych uprawach w zależności od panujących warunków i wykonywanych zadań.

Drugi autokar odwiedził Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą (ZPKnDW) w Chrystkowie, winnicę Kozielec i plantację jabłoni i kapusty stożkowej w Nowej Rudzie prowadzone przez gospodarstwo o profilu sadowniczo-warzywniczym we Wtelnie. Wyjazd zorganizowano by zademonstrować szeroko rozumianą bioróżnorodność i jej wpływ na integrowaną ochronę roślin uprawnych. W Zespole Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zapoznania się z historią powstania kolekcji starych odmian roślin sadowniczych. Po kolekcji oprowadzali Jarosław Pająkowski – Dyrektor ZPKnDW i Małgorzata Kołacz, Główny specjalista ds. sadownictwa, integrowanej produkcji i ochrony roślin KPODR w Minikowie. Zakładanie sadu  rozpoczęto w 1995 r. od inwentaryzacji istniejących jeszcze starych sadów i stworzenia bazy danych
z wykorzystaniem ortofotomapy, która swym zasięgiem obejmowała obszar o powierzchni ok. 40 tys. ha. Dzięki współpracy z Ogrodem Botanicznym Polskiej Akademii Nauk w Powsinie oraz Instytutem Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, można było podczas pobytu w starych sadach określić lub potwierdzić przynależność jabłoni do poszczególnych odmian i pobrać zrazy z drzew. Dodatkowo opisywano położenie sadów i ich kondycję, a od właścicieli otrzymano szereg informacji dotyczących wieku sadów, metod ich zakładania i pielęgnacji. Obecnie w kolekcji w Chrystkowie znajdują się 84 odmiany jabłoni (łącznie 253 drzewa) i około 30 odmian grusz (łącznie 78 drzew). Bioróżnorodność starych odmian uzupełniały owady zapylające, pszczoły miodne oraz owce wrzosówki. W tej grupie uczestnicy mieli okazję zobaczyć i posłuchać informacji o prowadzonych winnicach. Winnice winiarzy Stowarzyszenia Winiarzy Dolnej Wisły mają charakter przydomowy, powierzchnia upraw wynosi ok. 80 arów. Uprawa i zbiory prowadzone są w ramach nieformalnej Kooperatywy Kozielec, skupiającej właścicieli winnic, ich rodziny i przyjaciół. W winnicy przygotowano degustację win połączoną z degustacją lokalnych produktów (serów, pasztetów, ciast, owoców). Dużym zainteresowaniem uczestników cieszył się temat związany z integrowaną produkcją, zaprezentowaną w Gospodarstwie Sadowniczym Wojciecha Klimkiewicza we Wtelnie. Przedstawiono tam procedury przystąpienia
do systemu i produkcji owoców i warzyw prowadzonej pod nadzorem jednostki certyfikującej. Uczestników zainteresował też bardzo marketing produktów o podwyższonej jakości i ich dystrybucja. Pojawiło się również szereg pytań dotyczących technologii Ekoschematu Integrowana Produkcja. Dzień zakończył się dla gości i interesariuszy projektu uroczystą kolację w restauracji Hotelu Bohema.

Trzeci i ostatni dzień spotkania, pomimo deszczowej aury, upłynął pod znakiem oprowadzania po kolekcji Dni Pola w Minikowie i organizowanych „Manewrów polowych”. Wydarzenie to, przygotowane przez Dział Technologii KPODR, pokazało kolekcję 29 różnych mieszanek międzyplonowych z 8 firm, kolekcję 65 odmian kukurydzy i 27 odmian buraków cukrowych, 5 odmian soi oraz stan upraw rzepaku ozimego na przyszłoroczne Dni Pola oraz EURORZEPAK. Wydarzenie zakończyło się przedstawieniem palety maszyn uprawowych oraz ciągników rolniczych 5 lokalnych firm.

Na zakończenie spotkania miała miejsce praca w podgrupach i rozmowy w parach oraz w grupach na temat najważniejszych działań w projekcie, zmianach i planach na ostatnie półrocze projektu oraz kontynuację po zakończeniu IPMWORKS. Pięć sieci gospodarstw (w Szwajcarii, Francji, Niemczech, Niderlandach i Szkocji), które zostały utworzone wcześniej, w projekcie Farm Demo  i stanowiły wsparcie dla nowotworzonych sieci takich jak w KPODR, podzieliły się planami na przyszłość i przedstawiły możliwości współpracy (np. Instytut Juliusa Kuhna poszukuje interesariuszy do nowego projektu pn. FORTUNA – Future innovation for pesticide use reduction in agriculture, między innymi z Polski). KPODR bierze udział w kolejnych, coraz bardziej zaawansowanych projektach demonstracyjnych: Climate Farm Demo i Climate Smart Advisors oraz intensywnie pracuje nad rozbudową i utrzymaniem sieci gospodarstw demonstracyjnych w kujawsko-pomorskim. Wszyscy partnerzy wyrazili chęć dalszej współpracy po zakończeniu projektu oraz co najmniej utrzymanie obecnych sieci. Kierownictwo projektu nadal poszukuje nowych źródeł finansowania dla wsparcia i rozwoju sieci powstałych w projekcie IPMWORKS.

Przydatne linki:

– strona projektu: https://ipmworks.net/

– o IPMWORKS w KPODR: https://www.kpodr.pl/ipm-works/ ; https://www.facebook.com/search/posts/?q=IPMWORKS

– Toolbox: https://www.ipmworks.net/toolbox/en/#/home

– Relacja z Manewrów Polowych w Minikowie: https://www.kpodr.pl/jesienne-manewry-polowe/