KPODR
Komunikaty ARiMR
2024
Lipiec
2.07.2024
Czerwiec
Premie dla młodych rolników – zapraszamy do składania wniosków
Trwa nabór wniosków o dopłaty do materiału siewnego. Dokumenty do są przyjmowane do 10 lipca
27.06.2024
Inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się ASF – wnioski od 27 czerwca
12.06.2024
Wsparcie dla producentów owoców i warzyw – wkrótce start naboru
6.06.2024
Maj
Pomoc krajowa dla producentów pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych
23.05.2024
Kwiecień
16.04.2024
Wsparcie do przezimowanych rodzin pszczelich – 50 zł do jednego pnia, trwa nabór
16.04.2024
Wsparcie na inwestycje leśne lub zadrzewieniowe – nabór startuje 1 czerwca
16.04.2024
Marzec
Koła gospodyń wiejskich mogą się ubiegać o wsparcie statutowe na 2024 rok
25.03.2024
Luty
22.02.2024
5.02.2024
Dobrostan zwierząt: Ostatnie dni na określenie przeznaczenia bydła do opasu w IRZ
5.02.2024
Styczeń
16.01.2024
10.01.2024
Hodowcy bydła, owiec, kóz lub świń mają coraz mniej czasu na uzupełnienie danych o działalności
4.01.2024
2023
Grudzień
29.12.2023
Zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt – kolejny nabór na „Zarządzanie ryzykiem”
29.12.2023
29 grudnia – ostatni dzień, by ubiegać się o wsparcie na odtwarzanie potencjału produkcji rolnej
29.12.2023
Listopad
KPO: Dofinansowanie wymiany dachów z azbestu – nabór od 15 grudnia 2023 r. do 12 stycznia 2024 r.
15.12.2023
7.11.2023
Październik
19.10.2023
11.10.2023
Wsparcie krajowe dla producentów zbóż i roślin oleistych – nabór trwa
11.10.2023
Wsparcie krajowe dla producentów zbóż i roślin oleistych – można już składać wnioski
9.10.2023
Wrzesień
Trzy interwencje pszczelarskie – termin na złożenie wniosków o płatność wydłużony do 8 września
1.09.2023
Sierpień
25.08.2023
Trzy interwencje pszczelarskie – 31 sierpnia ostatecznym terminem na złożenie wniosków o płatność
25.08.2023
Inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się ASF – wnioski o dofinansowanie już od 7 września
25.08.2023
Płatność dla małych gospodarstw – sprawdź, czy to się opłaca.
11.08.2023
7.08.2023
Lipiec
6.07.2023
Czerwiec
Modernizacja gospodarstw rolnych (obszar D) – nabór wydłużony do 19 lipca
28.06.2023
20.06.2023
Pomoc dla producentów pszenicy i gryki – wszyscy, którzy spełnią warunki otrzymają wsparcie
30 czerwca – ostateczny termin sporządzenia spisu stanu stada świń
15.06.2023
13.06.2023
7.06.2023
Maj
Na początku czerwca start trzech naborów wniosków w ramach Krajowego Planu Odbudowy
31.05.2023
Pomoc w sektorze zbóż i nasion oleistych – 1 czerwca rusza nabór wniosków
Modernizacja gospodarstw rolnych – 5 czerwca rusza nabór wniosków na inwestycje w obszarze D
25.05.2023
Pomoc do przezimowanych rodzin pszczelich – wnioski tylko do 31 maja
23.05.2023
4.05.2023
Marzec
29.03.2023
24.03.2023
Nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach interwencji pszczelarskich
24.03.2023
Wnioski na nawadnianie i fotowoltaikę – nabór przedłużony do 15 marca
1.03
Luty
Wsparcie na ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami – wkrótce nabór
21.02
13.02
9.02
Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze – samorządy lokalne przyjmują wnioski do 28 lutego
7.02
Pomoc z PROW dla hodowców świń: czas na składanie wniosków wydłużony do 7 lutego
1.02
Styczeń
Od 6 stycznia zmiany w zasadach rejestrowania i znakowania zwierząt
17.01
Wsparcie dla KGW: czas na złożenie sprawozdań do końca stycznia
17.01
Modernizacja gospodarstw rolnych – wkrótce nabory w obszarach E (nawadnianie) i F (zielona energia)
17.01
2022
Listopad
10.11
3.11
Październik
20.10
4.10
Lipiec
12.07
8.07
Jeszcze do 14 lipca 2022 r. można ubiegać się o wsparcie na restrukturyzację małych gospodarstw.
8.07
8.07
Inwestycje w ekosystemy leśne: wnioski można składać do 29 lipca
8.07
Nadzwyczajna pomoc dostosowawcza dla producentów świń do15 lipca 2022 r.
8.07
Czerwiec
03.06
Maj
30.05
30.05
25.05
24.05
Biznes na wsi: coraz mniej czasu na złożenie wniosku o premię
23.05
Młodzi rolnicy mają jeszcze tylko kilka dni, by starać się o 150 tys. zł
23.05
4.05
Do 100 tys. euro rocznie na tworzenie grup i organizacji producentów – nabór wystartował
4.05
Kwiecień
Przedłużony termin naboru wniosków o premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej
15.04
Dopłaty bezpośrednie i obszarowe z PROW: coraz mniej czasu na złożenie wniosku
12.04
5.04
Marzec
Już można ubiegać się o wsparcie na inwestycje w produkcję prosiąt lub nawadnianie
29.03
28.03
Pomoc dla utrzymujących lochy i prosięta – nabór wniosków trwa, a ARiMR wypłaca już wsparcie
23.03
150 tys. zł premii dla młodych rolników – start naboru wniosków
17.03
Dopłaty bezpośrednie i obszarowe z PROW za 2022 rok – już można składać wnioski
15.03
Modernizacja gospodarstw: dwa nabory wniosków w jednym terminie
9.03
7.03
Pomoc dla utrzymujących lochy i prosięta – na razie blisko 2 tys. wniosków trafiło do ARiMR
2.03
Luty
25.02
Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej – straty z powodu huraganu także objęte wsparciem
22.02
Styczeń
Konferencja pn. „Zioła alternatywą dla współczesnych gospodarstw”
20 maja br. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie przy współudziale środków pochodzących z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu zorganizował konferencję online pn. „Zioła alternatywą dla współczesnych gospodarstw”.
Wykładowcami były prof. dr hab. inż. Anita Biesiada z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, dr hab. Katarzyna Bączek prof. Uczelni Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz dr hab. Olga Kosakowska prof. Uczelni Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
W wydarzeniu wzięło udział ponad 100 osób, które zainteresowane są tematyką ziół – w jaki sposób wprowadzić je do swoich gospodarstw i wykorzystać ich właściwości w codziennym życiu.
Pierwszy wykład, który przedstawiła prof. dr hab. inż. Anita Biesiada z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu dotyczył „Stanu produkcji zielarskiej w Polsce i kierunków jej rozwoju”. Polska uważana jest w świecie za kraj o dużych możliwościach zarówno w produkcji surowców zielarskich wysokiej jakości jak i przetwórstwa zielarskiego. Jesteśmy ósmym co do wielkości importerem w Europie i posiadamy 3% całkowitego importu Europy. W naszym kraju występuje około 2300-2500 gatunków roślin, z których za lecznicze uważa się 450. Polski przemysł zielarski wykorzystuje 150-170 gatunków. Zioła stosowane są w przemyśle farmaceutycznym, gdzie pomagają w leczeniu licznych schorzeń. Bardzo mocną pozycję na rynku mają preparaty produkowane ze sproszkowanych ziół. Właściwości aromatyczne i lecznicze wykorzystuje się w kuchni jako przyprawy. Do gatunków dominujących w uprawach zielarskich w Polsce zaliczane są m.in. rumianek pospolity (Chamomilla recutita), mięta pieprzowa (Mentha x piperita), kozłek lekarski (Valeriana officinalis), dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) oraz ostropest plamisty (Sylibum marianum). Krajowy skup surowca zielarskiego w Polsce przestawia się następująco: 60% surowca zielarskiego skupuje przemysł spożywczy natomiast 35% skupuje przemysł farmaceutyczny. Pani Anita Biesiada, podkreśliła fakt, iż wg. ostatnich szacunków Polskiego Komitetu Zielarskiego w Polsce sprzedaje się rocznie około 100 mln opakowań produktów ziołowych. W przypadku zastosowania spożywczego i kosmetycznego sprzedaż rośnie i perspektywy są coraz lepsze, kurczy się natomiast rynek ziołowych produktów leczniczych. Wykładowczyni wspomniała również o sposobach pozyskiwania surowców roślinnych i substancji biologicznie czynnych. W Polsce około 130 gatunków roślin zielarskich pozyskuje się ze stanu naturalnego, jest to najbardziej rozpowszechnioną metoda zbioru surowców roślinnych. Zasoby naturalne niektórych gatunków roślin leczniczych są na tyle duże, że nadal mogą służyć jako źródło surowców o stosunkowo niskich cenach (ceny surowców ze środowiska naturalnego są na ogół niższe niż z upraw). Do takich gatunków należą m.in. brzoza, dzika róża, jałowiec pospolity, lipa, dziki bez czarny. Surowce roślinne pozyskujemy także z upraw. Kolejna metoda to synteza chemiczna, a na końcu biotechnologia roślinna. Pani Anita Biesiada przestawiał dane dotyczące powierzchni upraw ziół i przypraw w Polsce w latach 2010-2015 , gdzie można zauważyć wzrost areału, który zajmują uprawy ziół. Zostały omówione również czynniki pozwalające na zwiększenie produkcji zielarskiej w Polsce, do których można zaliczyć: intensyfikacje prac hodowlanych, wyposażenie gospodarstw w sprzęt specjalistyczny: deszczownie, suszarnie, maszyny do zbioru surowca, poprawę efektywności ekonomicznej i stabilizacji produkcji, doskonalenie metod uprawy, optymalizacje nawożenia i agrotechniki, uprawę ziół w gospodarstwach ekologicznych, a także promocje surowców zielarskich. Przedstawione zostały także dane dotyczące opłacalności produkcji podstawowych roślin uprawnych np. żyta, owsa i ziół. Z zestawienia wynika, iż opłacalność produkcji ziół i przypraw, jest wyższa niż powyższych zbóż, ale porównywalna z uprawą truskawki czy ziemniaka jadalnego.
Temat „Wprowadzanie do uprawy dziko rosnących roślin leczniczych i aromatycznych o wysokim potencjale użytkowym” przedstawiła dr hab. Katarzyna Bączek, prof. SGGW. Pani profesor podkreśliła fakt, iż dla 80% ludności świata rośliny lecznicze są podstawowym źródłem leków. Wzrost zainteresowania roślinnymi produktami leczniczymi wynika z rosnącej liczby leków ziołowych o bezpiecznym, skutecznym i udokumentowanym działaniu. Są one stosowane między innymi przy leczeniu chorób o charakterze cywilizacyjnym, takich jak choroby układu odpornościowego, nerwowego, krwionośnego, a nawet nowotworów. Ceny produktów ziołowych są niższe w porównaniu do leków syntetycznych, dobrze jest rozwinięta strategia marketingowa firm związanych z medycyną ziołową. Obecnie więcej roślin leczniczych pochodzi ze zbioru z stanowisk naturalnych niż z uprawy. To wynika z tradycji zbioru i stosowania, a także przekonania konsumentów o skuteczniejszym działaniu surowców pochodzących ze stanowisk naturalnych. Surowiec ze stanowisk naturalnych jest tańszy, nie ma potrzeby wprowadzania specjalnej infrastruktury.
Pani Katarzyna Bączek omówiła rodzaje zagrożeń dla dziko rosnących roślin leczniczych, to m.in.: zmiany klimatu, zmiany w strukturze użytkowania gruntów rolnych, wykaszanie łąk w okresie kwitnienia (świetlik łąkowy), intensywne stosowanie herbicydów (fiołek trójbarwny, chaber bławatek), zmiany w gospodarce leśnej, pożary, wypalanie łąk, pastwisk i nieużytków, nadmierny i/lub niewłaściwy zbiór. Uczestnicy dowiedzieli się w jaki sposób zapobiegać i przeciwdziałać zagrożeniom. Zbiór roślin powinien odbywać się według zasad rolnictwa ekologicznego. Ważne są badania dotyczące mechanizmów reprodukcji i odnawiania się roślin po ich uszkodzeniu przy zbiorze. Powinno się wprowadzać podsiewy na stanowiskach naturalnych. Ważne jest także zachęcanie rolników i pomoc różnych instytucji we wprowadzaniu roślin leczniczych do uprawy.
Wykładowczyni omówiła szczegółowo zagadnienie wprowadzenia do uprawy roślin leczniczych, które często spowodowane jest zakazem oraz ograniczeniem zbioru surowców ze stanowisk naturalnych. Część gatunków zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej roślin z 9 października 2014r. objęta jest ochroną częściową lub ścisłą. Obecnie można zauważyć duże zapotrzebowanie na surowce zielarskie i potrzebę uzyskania standaryzowanego surowca.
Podczas wykładu zostały omówione następujące gatunki roślin: turówka leśna, pokrzywa zwyczajna, wiązówka bulwkowa, bukwica lekarska oraz różeniec górski.
Pani dr hab. Olga Kosakowska z Katedry Roślin Warzywnych i Leczniczych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego przestawiła temat „Standaryzacja surowców zielarskich”. Rodzaj standaryzacji zależy m.in. od deklarowanej jakości oraz przeznaczenia surowców. Pani Kosakowska przybliżyła uczestnikom konferencji regulacje prawne, które zawierają zapisy związane ze standaryzacją surowców zielarskich. Omówione zostały elementy standaryzacji, min.: ocena makroskopowa surowca: tożsamość (porównanie wyglądu surowca z próbką wzorcową i/lub z opisem w monografii szczegółowej, określenie zapachu, smaku i wilgotności), czystość (zanieczyszczenia organiczne, mineralne), ocena mikroskopowa, która pozwala ustalić tożsamość w przypadku surowców sproszkowanych, a także wykryć zafałszowania i zanieczyszczenia. Ważna jest także detekcja zanieczyszczeń w postaci pestycydów, metali ciężkich czy alkaloidów pirolizydynowych, które są silnie toksyczne dla człowieka. Pani Olga Kosakowska omówiła zagadnienie określenia zawartości i składu związków biologicznie czynnych, które decydują o aktywności i potencjale użytkowym surowców zielarskich.
Po zakończonych wykładach odbyły się sesje pytań i odpowiedzi.
Zapraszamy do obejrzenia zapisu video Konferencji
Relacja: Natalia Czyżewska-Suchoń
DEMONSTRACJE Z ZAKRESU PRODUKCJI I WYKORZYSTANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ BIAŁKA ROŚLINNEGO NA CELE PASZOWE
DEMONSTRACJE Z ZAKRESU PRODUKCJI
I WYKORZYSTANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ BIAŁKA ROŚLINNEGO
NA CELE PASZOWE
Projekt realizowany jest w ramach poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych
i działań informacyjnych ” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Celem operacji jest promowanie oraz upowszechnianie wśród rolników dobrych praktyk
i innowacyjnych rozwiązań stosowanych w produkcji oraz wykorzystanie krajowych źródeł białka roślinnego na cele paszowe.
KUJAWSKO-POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W MINIKOWIE
Informuje, że
Na ternie naszego województwa realizowane będą demonstracje związane z uprawą roślin bobowatych oraz wykorzystaniu produktów z nich uzyskanych w żywieniu zwierząt (trzoda chlewna i drób)
TERMINY I MIEJSCA ORAZ KONTAKT DO OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA ORGANIZACJĘ W ZAŁĄCZONYM HARMONOGRAMIE
Zał 3 Harmonogram_M1.2_v2_rośliny białkowe_uwagi MRiRW 26.03.2023
INFORMACJA O CAŁEJ OPERACJI:
Okres realizacji operacji przewidziany jest od 02 stycznia 2024 r. do 31 sierpnia 2025 r.
Operacja realizowana będzie przez Konsorcjum w składzie:
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu – LIDER
PARTNERZY: Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy
oraz 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w całej Polsce
Operacja polegała będzie na założeniu i utrzymaniu w okresie jej realizacji obiektów demonstracyjnych:
typu A, prowadzących produkcję roślin białkowych w ramach PDO w szczególności w stacjach i zakładach doświadczalnych oceny odmian,
typu B, w gospodarstwach uprawiających rośliny białkowe na nasiona z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt gospodarskich i utrzymujące świnie lub drób,
typu C (w 10 województwach) w podmiocie wytwarzającym pasze dla zwierząt gospodarskichz wykorzystaniem nasion roślin białkowych uprawianych w kraju.
Podczas wizyt w obiektach demonstracyjnych w zależności od rodzaju obiektu realizowany będzie program uwzględniający zagadnienia innowacyjnych rozwiązań lub dobrych praktyk w uprawach. Odbędzie się również prezentacja przygotowania pasz i żywienia zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych rozwiązań lub dobrych praktyk. Zostaną omówione problemy, rodzaje ryzyka i sposoby ograniczania ryzyka, przetwarzania nasion roślin białkowych i stosowania ich
w żywieniu zwierząt.
Wizyta w podmiocie wytwarzającym pasze dla zwierząt gospodarskich z wykorzystaniem nasion roślin białkowych uprawianych w kraju pozwoli na zapoznanie uczestników z procesem przyjęcia surowca (laboratorium, ocena, analizy), procesem magazynowania, dozowania, mielenia, mieszania, natłuszczania, granulacji, ocena wyrobu gotowego.
Demonstracje zostaną zrealizowane nieodpłatnie dla 3302 ostatecznych odbiorców, przy czym każdy ostateczny odbiorca będzie uczestniczył w wizycie w obiekcie A, B i C.
Uczestnikami demonstracji ( ostateczny odbiorca) mogą być: rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby zatrudnione w rolnictwie, właściciele lasów, wnioskodawca operacji typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego PROW na lata 2014-2020.
Uczestnicy demonstracji otrzymają materiały informacyjne w postaci opisów obiektów demonstracyjnych typu A, B i C, oraz broszurę zawierającą tematy m.in. technologię uprawy poszczególnych roślin białkowych, wartość pokarmową nasion roślin białkowych i ich stosowanie w żywieniu zwierząt monogastrycznych oraz zagadnienia dotyczące rolnictwa precyzyjnego, zrównoważonego i ekologicznego w zakresie uprawy roślin białkowych.
Podsumowanie realizacji operacji odbędzie się podczas 2 dniowej konferencji krajowej zorganizowanej dla 150 osób, której uczestnikami będą ostateczni odbiorcy demonstracji, posiadaczy gospodarstw, podmiotów wytwarzających paszę dla zwierząt gospodarskich z wykorzystaniem nasion roślin białkowych uprawianych w krajów których założone były obiekty demonstracyjne, przedstawicieli związanych z rolnictwem, nauką, doradztwem, przemysłem paszowym.
Organizacją demonstracji – praktycznego szkolenia dla ostatecznego odbiorcy w formie wizyt w obiektach demonstracyjnych, w tym naborem uczestników zajmują się wyznaczeni koordynatorzy z wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego.
Kujawsko-Pałuckie Centrum Ekonomii Społecznej
Fundacja Ekspert – Kujawy wraz z Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy realizuje projekt:
Kujawsko-Pałuckie Centrum Ekonomii Społecznej
Dofinansowanie projektu z UE: 9 370 999,10 PLN
Opis projektu
Fundacja Ekspert – Kujawy z siedzibą w Inowrocławiu (Lider projektu) wraz z Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy (Partner projektu) realizują projekt pn. „Kujawsko-Pałuckie Centrum Ekonomii Społecznej”, dalej KPCES współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach Priorytetu 8 Fundusze europejskie na wsparcie w obszarze rynku pracy, Działania 8.22 Ekonomia społeczna, w ramach programu Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza 2021-2027. Termin realizacji projektu: 01.01.2024 r. – 31.12.2026 r.
GRUPY DOCELOWE
Kto może skorzystać z udziału w projekcie?
Projekt skierowany jest do osób fizycznych mieszkających w rozumieniu Kodeksu cywilnego lub pracujących lub uczących się na terenie subregionu IV oraz podmiotów, które posiadają na terenie subregionu IV jednostkę organizacyjną.
Subregion IV obejmuje powiat: inowrocławski, mogileński, radziejowski, żniński, włocławski i miasto Włocławek.
Dopuszcza się możliwość grup docelowej spoza subregionu, o ile liczba nie przekroczy 10% uczestników projektu. Limit liczony osobno dla osób fizycznych i osobno dla podmiotów.
Z form wsparcia zaplanowanych w projekcie korzystać mogą następujące kategorie grup docelowych:
- osoby fizyczne chcące założyć działalność w sektorze ekonomii społecznej;
- podmioty, o których mowa w art. 4, ust.2 pkt. 2 i 3 ustawy o spółdzielniach socjalnych;
- podmioty ekonomii społecznej;
- pracownicy i wolontariusze podmiotów ekonomii społecznej (dotyczy także członków tych podmiotów).
Na etapie składania formularza rekrutacyjnego należy załączyć dokumenty potwierdzające kwalifikowalność do grupy docelowej. Projekt obejmuje pełen katalog grup docelowych możliwych do wsparcia. Na etapie rekrutacji będziemy preferować os. o których mowa w art. 2 pkt 6 lit. b, d, e, g, h, i oraz l ustawy z dnia 5.08. 2022 r. o ekonomii społecznej.
Zakładamy objęcie wsparciem:
– 20 osób długotrwale bezrobotnych w tym 14 kobiet i 6 mężczyzn,
– 111 podmiotów ekonomii społecznej,
– 165 osób niezatrudnionych w tym 116 kobiet i 49 mężczyzn,
– 8 podmiotów administracji publicznej lub służb publicznych na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym,
– 16 mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (w tym spółdzielni i przedsiębiorstw społecznych),
– 16 osób z niepełnosprawnością w tym 11 kobiet i 5 mężczyzn.
ZADANIA, DZIAŁANIA, KTÓRE BĘDĄ REAZLIZOWANE W RAMACH PROJEKTU
W ramach trzech zadań w projekcie realizowane będą następujące formy wsparcia:
- Tworzenie nowych podmiotów ekonomii społecznejoraz wsparcie procesu ich rozwoju i ekonomizacji:
- animacja lokalna – dla wszystkich kategorii grup docelowych,
- doradztwo ogólne – dla wszystkich kategorii grup docelowych,
- doradztwo specjalistyczne dla – osób fizycznych, grup inicjatywnych zamierzających założyć Podmiot Ekonomii Społecznej (PES), PES bez działalności gospodarczej, w tym dla tych, które chcą się ekonomizować,
- szkolenia inkubacyjne dla – osób fizycznych, grup inicjatywnych zamierzających założyć PES, PES bez działalności gospodarczej, w tym dla tych, które chcą się ekonomizować,
- audyt sprawności PES – dla PES, które zgłosiło się do udziału w projekcie z zamiarem ekonomizacji działalności.
- Tworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych i finansowanie usług rozwojowych dla PS:
- doradztwo specjalistyczne dla PES z działalnością gospodarczą, w tym Przedsiębiorstw Społecznych (PS),
- wsparcie finansowe na utworzenie i utrzymanie miejsca pracy w nowych lub istniejących przedsiębiorstwach społecznych bądź w podmiotach ekonomii społecznej wyłącznie pod warunkiem przekształcenia tych podmiotów w przedsiębiorstwo społeczne– środki rozliczne stawką jednostkową, indeksowane co roku.
Stawki obowiązujące w 2024 roku
– stawka na utworzenie miejsca pracy – 31 229,00 zł
– stawka na utrzymanie miejsca pracy w PS przez 12 miesięcy:
► na pełny etat – 32 400,00
► w wymiarze ¾ etatu – 24300,00
► w wymiarze ½ etatu – 16 200,00
Wsparcie finansowe udzielane na podstawie odrębnego dokumentu – Regulaminu udzielania wsparcia finansowego na utworzenie i utrzymanie miejsca pracy w przedsiębiorstwie społecznym bądź podmiotach ekonomii społecznej, w związku z przekształceniem w przedsiębiorstwa społeczne.
- audyt sprawności PS- dla istniejących PS badający prawidłowości i sprawność działania PS, wskazując ewentualne obszary do poprawy rozwoju,
- studia podyplomowe, szkolenia dla kadry zarządzającej PS. Usługi będą realizowane m.in. w ramach Bazy Usług Rozwojowych (BUR).
-
Realizacja indywidualnych planów reintegracyjnych dla pracowników przedsiębiorstw społecznych zagrożonych wykluczeniem społecznym
Działania reintegracyjne – środki na cele reintegracyjne dla pracowników PS, na które PS otrzymał wsparcie na utworzenie i utrzymanie miejsc pracy oraz nowozatrudnionych pracowników,którym został udzielony instrument wsparcia o którym mowa w art. 21 lub art. 22 ustawy o ekonomii społecznej(nie mogą być zatrudnieni wcześniej niż przed przystąpieniem PS do projektu), którzy przed zatrudnieniem wpisywali się w katalog zagrożonych wykluczeniem społecznym lub nadal należą do grupy osób preferowanych tj. os. o których mowa w art. 2 pkt 6 lit. b, d, e, g, h, i oraz l ustawy z dnia 5.08. 2022 r. o ekonomii społecznej.
Wsparcie reintegracyjne będzie udzielane zgodnie z zapisami Regulaminu udzielania wsparcia reintegracyjnego – dofinansowanie realizacji indywidualnego planu reintegracyjnego.
Przy realizacji, organizacji ww. form wsparcia w ramach zadania I, II i III pomocna jest kadra KPCES w składzie: animator lokalny, doradca kluczowy, doradca biznesowy, specjalista ds. monitoringu, ewaluacji i kontroli, specjalista ds. edukacji, szkoleń i promocji, specjalista ds. PZP, specjalista ds. reintegracji, koordynator merytoryczny. Ponadto, poza ww. kadrą KPCES w niektóre działania będą angażowane osoby przeprowadzające audyt sprawności, doradcy specjalistyczni oraz trenerzy.
CEL PROJEKTU
Celem projektu jest wzmocnienie rozwoju potencjału sektora ekonomii społecznej w subregionie IV woj. Kujawsko-pomorskiego ( powiaty: inowrocławski, mogileński, radziejowski, żniński, włocławski i miasto Włocławek) w okresie od 01.01.2024 do 31.12.2026 poprzez tworzenie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej (PES) i przedsiębiorstw społecznych (PS) oraz wzmocnienie u ich potencjału innowacyjnego i rozwojowego w tym tworzenie możliwości do zwiększenia zatrudnienia w tych podmiotach.
EFEKTY, REZULTATY PROJEKTU
Projekt zakłada następujące efekty, rezultaty projektu:
– utworzenie i utrzymanie 82 miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych,
– 7 osób, które po opuszczeniu programu będą osobami poszukującymi pracy w tym 5 kobiet i 2 mężczyzn,
– 82 osoby uzyskają kwalifikację w tym 58 kobiet i 24 mężczyzn,
– 108 osób po opuszczeniu programu będzie osobami pracującymi, łącznie z osobami prowadzącymi działalność na własny rachunek w tym 76 kobiet i 32 mężczyzn,
– 66 osób, których sytuacja społeczna ulenie poprawie po opuszczeniu programu.
WARTOŚĆ PROJEKTU: 11 024 704,83zł
WYSOKOŚĆ WKŁADU FUNDUSZY EUROPEJSKICH: 9 370 999,10zł
Udział w projekcie jest bezpłatny.
Siedziba KPCES mieści się przy ul. Dworcowej 65 w Inowrocławiu.
Punkty konsultacyjne:
– Fundacja Ekspert-Kujawy
ul. Dubienka 2 w Inowrocławiu,
Kadra projektu dostępna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 7:00 – 15:00.
– Wyższa Szkoła Gospodarki
ul. Świętokrzyska 6 w Inowrocławiu
ul. Cyganka 24 we Włocławku
Kadra projektu dostępna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 7:00 – 15:00
Kadra KPCES pracuje również w terenie – gotowa jest do spotkań indywidualnych/grupowych w siedzibie klienta zainteresowanego wsparciem oferowanym przez KPCES lub w lokalizacjach dogodnych dla osób zainteresowanych wsparciem.
Zapraszamy do kontaktu:
– Fundacja Ekspert-Kujawy – 52 357 62 15, owes@ekspert-kujawy.pl
– Wyższa Szkoła Gospodarki – 502 934 898, owes@byd.pl
– osobistego: w siedzibie KPCES i ww. punktach konsultacyjnych Lidera i Partnera projektu.
#FunduszeEuropejskie
Szkolenia dotyczące metod ograniczających stosowania antybiotyków w chowie zwierząt gospodarskich
Bezpłatne szkolenie pn.: Metody ograniczające stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej
– szkolenie dla beneficjentów ekoschematu Dobrostan zwierząt
Zapraszamy na bezpłatne szkolenie wszystkich rolników realizujących interwencję dotyczącą dobrostanu zwierząt,
którzy zgodnie z ustawą o PS WPR 2023-2027 zobowiązani są do jednorazowego odbycia szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej, po którym otrzymają zaświadczenie o ukończeniu szkolenia.
Wymóg ten obowiązuje od 2024 roku.
Szkolenia ekranowe – dostępne cały czas online 24 godziny na dobę
Szkolenie dostępne jest w formie szkolenia ekranowego, rejestracja na stronie: Strona główna | KPODR SDR
Szkolenia online – dostępne według poniższego harmonogramu
Szkolenia online – na platformie clickmeeting
obowiązuje 90% obecności na szkoleniu
czas szkolenia: 1:30 h
Po ukończeniu szkolenia otrzymane / pobrane zaświadczenie należy załączyć do swojego indywidualnego konta na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Zaświadczenie można dołączyć do wniosku lub po terminie składania wniosków w korespondencji z ARiMR z dopisanym nr sprawy (wymagane) najpóźniej do 21 marca 2025 roku.
Rolnik ubiegający się w kampanii 2024 o przyznanie do płatności dobrostanowej, jest zobowiązany złożyć dokument poprzez aplikację eWniosekPlus. W przypadku dodania dokumentu w trakcie postępowania, tj. po złożeniu wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej, należy skorzystać z funkcjonalności "Dokumenty uzupełniające". Jeżeli zaświadczenie jest składane przed udostępnieniem funkcjonalności w zakresie "Dokumenty uzupełniające" na kampanię 2024, można je dostarczyć do Agencji wysyłając poprzez aplikację eWniosekPlus zmiany do wniosku o przyznanie płatności. Przedmiotowe zaświadczenia można także złożyć w biurze powiatowym ARiMR w formie papierowej lub przesłać pocztą.
Harmonogram szkoleń online w 2024 r.
Lp. |
Data szkolenia |
Godzina szkolenia |
Rejestracja online |
Lipiec |
|||
1. |
17.07.2024 r. |
15:00 |
|
2. |
31.07.2024 r. |
20:00 |
|
Sierpień |
|||
3. |
14.08.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
4. |
28.08.2024 r. |
20:00 |
Dostępne wkrótce |
Wrzesień |
|||
5. |
11.09.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
6. |
25.09.2024 r. |
20:00 |
Dostępne wkrótce |
Październik |
|||
7. |
16.10.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
8. |
23.10.2024 r. |
20:00 |
Dostępne wkrótce |
9. |
30.10.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
Listopad |
|||
10. |
13.11.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
11. |
20.11.2024 r. |
20:00 |
Dostępne wkrótce |
12. |
27.11.2024 r. |
15:00 |
Dostępne wkrótce |
Zakres tematyczny:
1. Antybiotykooporność – wprowadzenie do zagadnienia
2. Metody ograniczania stosowania antybiotyków
3. Najważniejsze regulacje prawne dotyczące zjawiska antybiotykoodporności oraz strategie dotyczące ograniczania tego zjawiska
Osoba do kontaktu:
Anna Mońko-Łanucha
Starszy specjalista ds. produkcji zwierzęcej
e-mail: anna.monko@kpodr.pl
tel. 52 386 72 19, 695 423 700
Szkolenie pn. „Zasady Programu Czyste Powietrze”
9 lutego br. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu zorganizował szkolenie online pn. „Zasady Programu Czyste Powietrze”.
„Czyste Powietrze” to program dotacyjny, który rozpoczął się w 2018 roku i zaplanowany jest do 2030 roku. Celem programu jest wsparcie finansowe mieszkańców w ociepleniu ich domów jednorodzinnych i wymianie źródeł ich ogrzewania na bardziej efektywne i przyjazne środowisku.
Szkolenie zostało przeprowadzone przez Joannę Ciubę doradcę klimatyczno – energetycznego z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu „Projekt Doradztwa Energetycznego”.
Uczestnicy szkolenia dowiedzieli się na jakich zasadach i w jakiej wysokości można uzyskać dofinansowanie do szeroko rozumianej termomodernizacji budynku. Zostały omówione koszty kwalifikowane, poziomy dofinansowania oraz wymagana dokumentacja podczas składania wniosku o dofinansowanie oraz wniosku o płatność.
Szkolenie to również promocja Programu „Czyste Powietrze” i zachęta potencjalnych beneficjentów do korzystania z dotacji i wymiany starych pieców, które nie spełniają określonych norm, na nowe, przyjazne środowisku.
W wydarzeniu uczestniczyło 71 osób. Były to osoby zainteresowane wymianą źródła ciepła, pracownicy gmin oraz doradcy rolniczy. Po zakończonym szkoleniu Pani Joanna Ciuba odpowiadała na liczne pytania, które pojawiły się na czacie.
Szkolenie w postaci nagrania wideo jest dostępne poniżej.
Tekst: Natalia Czyżewska-Suchoń
Ruszyła rejestracja do Europejskiego Forum Rolniczego!
Szósta edycja Europejskiego Forum Rolniczego odbędzie się w dniach 19-20 marca 2024 roku w G2A Arena Centrum Wystawienniczo-Kongresowego Województwa Podkarpackiego w Jasionce k. Rzeszowa. Otwarta jest już rejestracja na to wyjątkowe wydarzenie w branży rolno-spożywczej.
Kolejna odsłona Europejskiego Forum Rolniczego zbliża się wielkimi krokami. Tegoroczna edycja obfitować będzie w szereg debat i rozmów, poświęconych najważniejszym wyzwaniom związanym z funkcjonowaniem polskiego i europejskiego rolnictwa. Organizatorzy uruchomili już do niej zapisy. Rejestracja prowadzona jest poprzez specjalny formularz dostępny pod adresem: https://forum-jasionka.pl/rejestracja/. Co istotne, udział w wydarzeniu – zarówno w formule stacjonarnej, jak i online jest zupełnie bezpłatny!
– Dokładamy wszelkich starań, aby G2A Arena ponownie zapełniła się osobami, którym los polskiej branży rolno-spożywczej nie jest obojętny. Wzorem latach poprzednich będziemy gościć m.in. rolników, ekspertów, przedstawicieli świata biznesu oraz polskiej i międzynarodowej polityki. Przez dwa dni trwania forum to oni będą wyznaczać kierunki oraz dynamikę wielu dyskusji. Już dziś można zapisywać się na najbliższą edycję EFR – powiedział Krzysztof Podhajski, prezes Fundacji EFRWP.
Z każdym kolejnym tygodniem organizatorzy EFR będą odsłaniać kolejne karty związane z szóstą edycją tego wydarzenia. Wiadomo już, że w programie pojawią się dwie główne debaty.
Pierwsza z nich będzie dotyczyć dwóch dekad członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Okazja ku temu jest wyjątkowa – w tym roku bowiem upłynie 20 lat od momentu, kiedy staliśmy się pełnoprawnym członkiem wspólnoty. Drugi tematem przewodnim Forum będzie dyskusja o tym, jak przygotować polskie i europejskie rolnictwo na członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej. Prelegenci podniosą pytania dotyczące konkurencyjności europejskich rolników wobec ukraińskiego rolnictwa oraz efektywnego wykorzystania potencjału współpracy na jednolitym rynku. Jest to szczególnie ważne w kontekście ewentualnego włączenia naszego sąsiada do UE.
W ramach paneli dyskusyjnych rozmowy toczyć się będą między innymi wokół odpowiedzialnego rolnictwa. – Edukacja rolników przed nowymi wyzwaniami związanymi z raportowaniem zgodnie z dyrektywa ESRS (ESG) jest nie tylko ważna, ale niezbędna. Rynek wymaga od rolników dialogu i aktywnej współpracy, a to zmusza nas wszystkich do refleksji nad ich rolą w tym procesie. Rolnicy muszą zrozumieć, że ich działania i decyzje mają bezpośredni wpływ na środowisko, społeczności i cały sektor gospodarki. Edukacja oraz świadome działanie w obszarze ESG nie są już tylko opcją, ale aspektem, który kształtuje i będzie kształtował przyszłość rolnictwa i całego łańcucha dostaw – przyznaje Krzysztof Podhajski z EFRWP.
Branża rolnicza, stojąc przed wyzwaniami związanymi z raportowaniem ESG, musi aktywnie dążyć do wdrażania zrównoważonych praktyk, inwestowania w technologie i budowania silnych, etycznych relacji w całym łańcuchu dostaw. Rolnictwo ma kluczową rolę do odegrania w kształtowaniu przyszłości zrównoważonego rozwoju i jest nieodzownym elementem łańcucha wartości biznesowego. Wyzwania te, choć wielkie, niosą ze sobą obietnicę lepszej przyszłości dla sektora rolnego i obszarów wiejskich.
Wydarzenie co roku gromadzi przedstawicieli zarówno polskiej, jak i międzynarodowej sceny politycznej, a także wybitnych ekspertów z sektora rolnictwa. Forum stanowi nie tylko platformę do ważnych dyskusji, ale oferuje również strefę wystawienniczą. To doskonałe miejsce do poznania najnowszych rozwiązań, a także narzędzi dedykowanych podnoszeniu jakości produkcji rolnej, jak również wspierających innowacje w rolnictwie oraz wymianę handlową w obszarze rolno-spożywczym.
Europejskie Forum Rolnicze organizowane jest przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej we współpracy z Agro Promotion.
Więcej informacji o wydarzeniu znajduje się na oficjalnej stronie EFR: https://forum-jasionka.pl/ .
******
Kontakt dla mediów:
Przemysław Popek
p.popek@projektkomunikacja.pl
kom. 534 171 799
Michał Hasik
m.hasik@projektkomunikacja.pl
kom. 535 999 689
Konsultacje publiczne w sprawie oceny DYREKTYWY AZOTANOWEJ
(Dyrektywa 91/676/EWG z 2009)
1 grudnia 2023 r. Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje publiczne w zakresie oceny dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, tzw. dyrektywy azotanowej.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zachęca do aktywnego udziału w trwających konsultacjach oraz informuje o możliwości zgłaszania opinii w tym zakresie. W trakcie oceny przeanalizowane zostaną cele dyrektywy azotanowej w kontekście współczesnych wyzwań związanych z rolnictwem, bezpieczeństwem żywnościowym oraz zmieniającymi się warunkami środowiskowymi i klimatycznymi.
Przedmiotowa ocena dotyczyć będzie ponadto kwestii, czy w kontekście zmieniających się warunków klimatycznych i środowiskowych dyrektywa azotanowa pomaga rolnikom dostosować się do tych warunków i zwiększyć odporność ich gospodarstw. Jednocześnie zostanie przeprowadzona ocena dyrektywy azotanowej pod względem wsparcia recyklingu składników odżywczych z różnych źródeł,
w tym z przetworzonych nawozów naturalnych.
Jednym z celów przeprowadzonej oceny będzie również zbadanie możliwości wprowadzenia uproszczeń oraz zmniejszenia obciążeń i kosztów związanych z wdrażaniem dyrektywy azotanowej przy jednoczesny zwiększaniu spójności z innymi przepisami, mając na względzie postęp w praktykach i technologiach rolniczych.
Konsultacje publiczne w zakresie oceny dyrektywy azotanowej potrwają do 8 marca 2024 r.
Więcej informacji, w tym kwestionariusz w którym można odpowiedzieć na pytania i przekazać swoją opinię na powyższy temat można znaleźć na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem:
https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14051-The-protection-of-waters-against-pollution-caused-by-nitrates-from-agricultural-sources-Evaluation_pl
Glifosat – NIE dla desykacji rzepaku!
16 grudnia weszło w życie nowe rozporządzenie Komisji Europejskiej z dnia 28 listopada 2023 r. przedłużające możliwość stosowania glifosatu w środkach ochrony roślin (rozporządzenie wykonawcze KE nr 2023/2660 z dnia 28 listopada 2023 r. w sprawie odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej glifosat). Zgodnie z jego zapisami, powołującymi się na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 oraz rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 540/2011, ogranicza się wprost do herbicydowego zastosowania glifosatu jednocześnie zakazując literalnie stosowania „do osuszania w celu kontrolowania momentu zbioru lub optymalizacji omłotu”. Zezwala się na zastosowanie glifosatu wyłącznie w charakterze środka chwastobójczego. Oznacza to, że nie może być ona stosowany w ramach zabiegu desykacji plantacji rzepaku i jakakolwiek obecność jego pozostałości w nasionach skutkować będzie odmową przyjęcia takiego surowca przez tłocznię oleju.
Biorąc pod uwagę powyższe, od zbiorów w 2024 roku w technologii uprawy rzepaku ozimego nie będzie można stosować glifosatu do dosuszania roślin. Stosować go będzie można tylko przed siewem w celu zwalczenia chwastów.
Szacuje się, ze w naszym kraju około 15 % plantacji rzepaku wymaga wykonania zabiegu dosuszającego (wyrównania stanu plantacji przed zbiorem nasion). Zaleca się stosowanie środków dedykowanych do tego celu zgodnie z wydanym pozwoleniem i przeznaczeniem. Informacja ta znajduje się na etykiecie danego preparatu.
Kwestii konieczności desykacji nie bagatelizuje prof. Marek Mrówczyński z Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego, który podkreśla: „Glifosat pozostaje ważnym środkiem chwastobójczym, o co zabiegała branża rolnicza, tym niemniej w kontekście wyrównywania stanu dojrzewania łuszczyn przed zbiorami rzepaku należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią agrotechnikę, która ograniczać będzie tzw. wtórne zachwaszczenie na wiosnę, a także chronić plantacje przed porażeniem szkodników, co łącznie istotnie zmniejsza potrzebę desykacji. W Polsce od 2024 roku w technologii uprawy rzepaku ozimego będzie można stosować glifosat tylko przed siewem, czyli na tzw. „zielone ściernisko”, co dotyczy zebranego przedplonu. Dbałość o plantację rzepaku zaczynamy od doboru odpowiedniej odmiany i w tym zakresie niezwykle ważny jest wybór odmiany z wrodzoną odpornością na pękanie łuszczyn”.
Sztuka poznania ptaków
Kujawsko-Pomorskim Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zorganizował warsztaty przyrodnicze pn. „Sztuka poznania ptaków”. Oodbyły się one w ramach projektu pn. „Ekologia i środowisko – dobre praktyki i dalsze wyzwania – edukacja i informacja dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”, którego fundatorem był Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
14 listopada zajęcia przeprowadzono w siedzibie Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie i wzięły w nich udział osoby dorosłe. Z kolei 17 listopada i 7 grudnia w warsztatach uczestniczyli uczniowie szkół podstawowych powiatu nakielskiego, zajęcia odbywały się w Szkole Podstawowej nr 3 w Nakle nad Notecią i Szkole Podstawowej w Sadkach.
Warsztaty poprowadził Dawid Kilon – ornitolog, rysownik i autor publikacji na temat ptaków, który w trakcie zajęć przekazał uczestnikom wiedzę na temat ptaków żyjących w naszym bezpośrednim sąsiedztwie. Omówił temat migracji ptaków w okresie zimowym i zwrócił uwagę na problematykę związaną z dokarmianiem dziko żyjących gatunków. W trakcie zajęć uczestnicy mieli okazję wysłuchać wielu ciekawych opowieści i zapoznali się z charakterystyką pracy przyrodników. Ornitolog opowiedział o specyficznych zwyczajach rodzimych gatunków ptaków. Podkreślił też, że ptaki są nieodzownym elementem otaczającego nas krajobrazu. W trakcie zajęć zaprezentował uczestnikom karmniki, modele ptaków, wyposażenie potrzebne do pracy w terenie, a także przedstawił liczne rysunki ptaków. Co ważne, zaznaczył jakich zagrożeń ze strony człowieka skrzydlaci sąsiedzi mogą się obawiać i jednocześnie podpowiedział jakimi działaniami możemy wspierać dziką przyrodę.
Po dyskusji, w drugiej części każdych zajęć, przystąpiono do wykonania prac plastycznych techniką pasteli. Rysunki powstawały, krok po kroku, na podstawie szczegółowych wskazówek Dawida. Prace przedstawiały pióra sowy płomykówki i portrety nurogęsi. Rysunki wykonywane były z ogromnym entuzjazmem, a uczestnicy bez względu na wiek, bardzo angażowali się w ich wykonanie. Efekty były znakomite.
W trakcie trwania szkoleń, zadawano pytania, omawiano osobiste doświadczenia związane z ptakami. Ornitolog przedstawił też swoją najnowszą publikację pt. „Ptaki Kilona”, składającą się z jego autorskich rysunków, wykonanych przy użyciu pasteli.
Warsztaty były bardzo wartościowe. Wykorzystano na nich wiele różnorodnych elementów i form pracy. Uczestnicy otrzymali również upominki w postaci książek o tematyce przyrodniczej.
Tekst i zdjęcia: Lidia Saganowska KPODR Minikowo