KPODR
Glifosat – NIE dla desykacji rzepaku!
16 grudnia weszło w życie nowe rozporządzenie Komisji Europejskiej z dnia 28 listopada 2023 r. przedłużające możliwość stosowania glifosatu w środkach ochrony roślin (rozporządzenie wykonawcze KE nr 2023/2660 z dnia 28 listopada 2023 r. w sprawie odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej glifosat). Zgodnie z jego zapisami, powołującymi się na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 oraz rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 540/2011, ogranicza się wprost do herbicydowego zastosowania glifosatu jednocześnie zakazując literalnie stosowania „do osuszania w celu kontrolowania momentu zbioru lub optymalizacji omłotu”. Zezwala się na zastosowanie glifosatu wyłącznie w charakterze środka chwastobójczego. Oznacza to, że nie może być ona stosowany w ramach zabiegu desykacji plantacji rzepaku i jakakolwiek obecność jego pozostałości w nasionach skutkować będzie odmową przyjęcia takiego surowca przez tłocznię oleju.
Biorąc pod uwagę powyższe, od zbiorów w 2024 roku w technologii uprawy rzepaku ozimego nie będzie można stosować glifosatu do dosuszania roślin. Stosować go będzie można tylko przed siewem w celu zwalczenia chwastów.
Szacuje się, ze w naszym kraju około 15 % plantacji rzepaku wymaga wykonania zabiegu dosuszającego (wyrównania stanu plantacji przed zbiorem nasion). Zaleca się stosowanie środków dedykowanych do tego celu zgodnie z wydanym pozwoleniem i przeznaczeniem. Informacja ta znajduje się na etykiecie danego preparatu.
Kwestii konieczności desykacji nie bagatelizuje prof. Marek Mrówczyński z Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego, który podkreśla: „Glifosat pozostaje ważnym środkiem chwastobójczym, o co zabiegała branża rolnicza, tym niemniej w kontekście wyrównywania stanu dojrzewania łuszczyn przed zbiorami rzepaku należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią agrotechnikę, która ograniczać będzie tzw. wtórne zachwaszczenie na wiosnę, a także chronić plantacje przed porażeniem szkodników, co łącznie istotnie zmniejsza potrzebę desykacji. W Polsce od 2024 roku w technologii uprawy rzepaku ozimego będzie można stosować glifosat tylko przed siewem, czyli na tzw. „zielone ściernisko”, co dotyczy zebranego przedplonu. Dbałość o plantację rzepaku zaczynamy od doboru odpowiedniej odmiany i w tym zakresie niezwykle ważny jest wybór odmiany z wrodzoną odpornością na pękanie łuszczyn”.
Sztuka poznania ptaków
Kujawsko-Pomorskim Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zorganizował warsztaty przyrodnicze pn. „Sztuka poznania ptaków”. Oodbyły się one w ramach projektu pn. „Ekologia i środowisko – dobre praktyki i dalsze wyzwania – edukacja i informacja dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”, którego fundatorem był Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
14 listopada zajęcia przeprowadzono w siedzibie Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie i wzięły w nich udział osoby dorosłe. Z kolei 17 listopada i 7 grudnia w warsztatach uczestniczyli uczniowie szkół podstawowych powiatu nakielskiego, zajęcia odbywały się w Szkole Podstawowej nr 3 w Nakle nad Notecią i Szkole Podstawowej w Sadkach.
Warsztaty poprowadził Dawid Kilon – ornitolog, rysownik i autor publikacji na temat ptaków, który w trakcie zajęć przekazał uczestnikom wiedzę na temat ptaków żyjących w naszym bezpośrednim sąsiedztwie. Omówił temat migracji ptaków w okresie zimowym i zwrócił uwagę na problematykę związaną z dokarmianiem dziko żyjących gatunków. W trakcie zajęć uczestnicy mieli okazję wysłuchać wielu ciekawych opowieści i zapoznali się z charakterystyką pracy przyrodników. Ornitolog opowiedział o specyficznych zwyczajach rodzimych gatunków ptaków. Podkreślił też, że ptaki są nieodzownym elementem otaczającego nas krajobrazu. W trakcie zajęć zaprezentował uczestnikom karmniki, modele ptaków, wyposażenie potrzebne do pracy w terenie, a także przedstawił liczne rysunki ptaków. Co ważne, zaznaczył jakich zagrożeń ze strony człowieka skrzydlaci sąsiedzi mogą się obawiać i jednocześnie podpowiedział jakimi działaniami możemy wspierać dziką przyrodę.
Po dyskusji, w drugiej części każdych zajęć, przystąpiono do wykonania prac plastycznych techniką pasteli. Rysunki powstawały, krok po kroku, na podstawie szczegółowych wskazówek Dawida. Prace przedstawiały pióra sowy płomykówki i portrety nurogęsi. Rysunki wykonywane były z ogromnym entuzjazmem, a uczestnicy bez względu na wiek, bardzo angażowali się w ich wykonanie. Efekty były znakomite.
W trakcie trwania szkoleń, zadawano pytania, omawiano osobiste doświadczenia związane z ptakami. Ornitolog przedstawił też swoją najnowszą publikację pt. „Ptaki Kilona”, składającą się z jego autorskich rysunków, wykonanych przy użyciu pasteli.
Warsztaty były bardzo wartościowe. Wykorzystano na nich wiele różnorodnych elementów i form pracy. Uczestnicy otrzymali również upominki w postaci książek o tematyce przyrodniczej.
Tekst i zdjęcia: Lidia Saganowska KPODR Minikowo
Coroczne uroczyste spotkanie hodowców bydła mlecznego w Złotnikach Kujawskich
30 listopada 2023 roku w Złotnikach Kujawskich w Restauracji Austeria odbyło się coroczne uroczyste spotkanie hodowców bydła mlecznego współpracujących w ramach Między-Gminnego Koła Hodowców Bydła z siedzibą w Złotnikach Kujawskich.
Spotkanie to odbyło się w celu podsumowania wyników oceny wartości użytkowej bydła mlecznego za rok 2022 i połączone było z częścią szkoleniową. Organizatorami spotkania były Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie.
Z ramienia PFHBiPM piecze nad organizacją spotkania trzymał jak zwykle pan Roman Czechowicz- zootechnik oceny bydła mlecznego.
Szkolenie otworzyła i prowadziła Magdalena Balcerek -doradca z Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Inowrocławiu autorka relacji, która uroczyście przywitała wszystkich hodowców i zaproszonych gości. Jako pierwszy swój wykład poprowadził przedstawiciel firmy MAISADOUR pan Tomasz Marciniak który przedstawił wyniki oceny plonowania kukurydzy w sezonie 2023 przy uwzględnieniu trudnych warunków pogodowych panujących w tym sezonie agrotechnicznym.
Następnie głos zabrał pan Janusz Nalewalski – Dyrektor PFHBiPM Region Oceny Północ zs. Minikowie który mimo innych obowiązków służbowych znalazł chwile czasu i w ramach wystąpienia przekazał bieżące informacje dotyczące działań podejmowanych przez PFHBiPM oraz złożył gratulacje i podziękowania na ręce rolników za ich codzienną trudną prace.
Kolejnym prelegentem była dr inż. Sylwia Grochowska- Ostrowska, która przedstawiła temat dotyczący prawidłowego odchowu cieląt jako warunku niezbędnego do osiągnięcia przyszłych wysokich wydajności.
Następnie uczestnicy wysłuchali wystąpienia pana Gracjana Spryszyńskiego reprezentującego Małopolskie Centrum Biotechniki który przedstawił zasady poprawnego doboru buhajów z uwzględnieniem indywidualnych cech wymagających poprawy dla konkretnego stada.
Jako ostatni wystąpił przedstawiciel firmy STOPVET pan Rafał Fuhrmann omawiając wpływ prawidłowej higieny przed i poudojowej na opłacalność produkcji mleka.
Następnym punktem spotkania było wręczenie dyplomów ufundowanych przez Między-Gminne Koło Hodowców z siedzibą w Złotnikach Kujawskich dla hodowców którzy osiągnęli największą wydajność mleka z obory za rok 2022. Pierwsze miejsce zajął pan Tadeusz Czech z Dąbrówki Kujawskiej gm. Złotniki Kujawskie z wydajnością z obory 10895 kg mleka, na drugim miejscu uplasował się pan Karol Piątkowski z miejscowości Krężoły gm. Złotniki Kujawskie z wydajnością 10605 kg mleka, a trzecie miejsce zajął pan Roman Michalski z Gniewkówca gm. Złotniki Kujawskie z wydajnością z obory 9003 kg mleka.
Następnie głos zabrał Wójt Gminy Złotniki Kujawskie, pan Witold Cybulski, którzy pogratulował wyróżnionym rolnikom osiągniętych wyników wręczył także pamiątkowy Dyplom na ręce pana Romana Michalskiego – przewodniczącego Koła Hodowców, pogratulował wyróżnionym rolnikom osiągniętych wyników i podziękował wszystkim za trud wkładany w codzienną pracę, a z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzył wszystkiego najlepszego.
Po wspólnym obiedzie, na zakończenie spotkania odbyło się losowanie, podczas którego rolnicy mieli możliwość wygrania upominków ufundowanych przez firmy współorganizujące szkolenie.
i od lewej Wót gminy Złotniki Kujawskie – Tadeusz Czech , Karol Piątkowski , Roman Michalski, zootechnik PFHBiPM Roman Czechowicz
Tekst: Magdalena Balcerek
KPODR w Minikowie
PZDR w Inowrocławiu
Foto. M. Balcerek
Konferencja – Innowacyjne rozwiązania w racjonalnej gospodarce wodnej
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
5 października 2023 roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zorganizował konferencję pod nazwą „Innowacyjne rozwiązania w racjonalnej gospodarce wodnej” w ramach działania „Dobre praktyki i innowacje w retencjonowaniu wody w gospodarstwie rolnym”.
W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele różnych instytucji, przedsiębiorstw, liderzy i członkowie Lokalnych Partnerstw Wodnych, Spółek wodnych, samorządowcy i doradcy do spraw wody KPODR.
Wydarzenie składało się z dwóch części, najpierw były krótkie wykłady, następnie uczestnicy prowadzili indywidualne konsultacje stolikowe. Zgromadzonych gości powitał oraz rozpoczął konferencję dyrektor KPODR, Ryszard Kamiński. Jako pierwszy, głos zabrał Przewodniczący Rady Partnerstw Wodnych Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Ryszard Zarudzki, który podsumował dotychczasowe działania związane z Lokalnymi Partnerstwami Wodnymi. Prowadził rozważaniam dotyczące przyszłości partnerstw w najbliższym czasie. Przewodniczący przypomniał, iż ideą Lokalnych Partnerstw ds. Wody jest wsparcie współpracy oraz stworzenie sieci kontaktów między lokalnym społeczeństwem, rolnikami, spółkami wodnymi a instytucjami i urzędami w zakresie gospodarki wodnej na obszarach wiejskich. Inicjatorami w zakresie tworzenia partnerstw wodnych są Ośrodki Doradztwa Rolniczego, w których zostali powołani lokalni koordynatorzy ds. wody. Obecnie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace nad krajowym systemem wsparcia dla utworzonych i powstających Lokalnych Partnerstw ds. Wody (LPW).
Kolejny prelegent, Pan Grzegorz Smytry, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy przedstawił zakres planowanych oraz realizowanych inwestycji przez RZGW na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Przykładami zrealizowanych inwestycji są budowa jazu piętrzącego na rzece Pannie w powiecie mogileńskim, modernizacja obiektów piętrzących Kanału Bydgoskiego – śluzy Okole z zabudowaniami; modernizacja stopni wodnych na Górnej Skanalizowanej Noteci – śluza Łochowo; odbudowa budowli piętrzącej na cieku Panna Północna, rozbiórka istniejącej zastawki oraz budowa nowego urządzenia piętrzącego na wypływie z Jeziora Wiecanowskiego; odbudowa jazu na rzece Noteci w miejscowości Antoniewo.
O środowiskowym podejściu do zadań związanych z melioracją gruntów mówił kolejny uczestnik konferencji Adam Ulbrych. Natomiast pan Jakub Chmielewski, ekspert z Biura Ochrony Środowiska, opracowujący ekspertyzy przyrodnicze, pokrótce przedstawił tematykę zagadnień formalno-prawnych ustawy Prawo Wodne oraz praktyczne podejście do funkcjonowania Lokalnych Partnerstw do spraw wody.
Drugą część wydarzenia stanowiły indywidualne sesje stolikowe z firmami i instytucjami. Podczas tych konsultacji osoby zainteresowane mogły porozmawiać i nawiązać kontakty z przedstawicielami instytucji: Wody Polskie, Politechnika Bydgoska – Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, gdzie dr inż. Renata Kuśmierek-Tomaszewska przedstawiała tematykę zapotrzebowania wodnego roślin oraz efektów produkcyjnych nawadniania. Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, którego przedstawicielami byli dr inż. Ewa Kanecka-Geszke oraz mgr inż. Bartosz Kierasiński. Kolejną instytucję reprezentował Prof. Dr hab. Waldemar Treder z Instytutu Ogrodnictwa- Państwowy Instytut Badawczy ze Skierniewic, pracujący nad systemem monitoringu wilgotności gleby, wspomagania decyzji nawodnieniowych z wykorzystaniem Internetowej Platformy Wspomagania Decyzji Nawodnieniowych. Wśród przedsiębiorstw oferujących swoje usługi była też Pani Anna Tunak Geolog z Pracowni Geologicznej, Pan Jakub Chmielewski- Biuro Ochrony Środowiska i Ekspertyz Przyrodniczych, wykonujący kompleksowe operaty wodno-prawne, oraz Pan Adam Ulbrych-przedstawiciel LPW, ekolog.
Wśród zaproszonych wystawców byli producenci sprzętu związanego z retencją, melioracją, czyszczeniem i konserwacją rowów melioracyjnych – INTER-VAX oraz MECALAC POLSKA. Przedstawiciele tych firm przywieźli ze sobą sprzęt, który uczestnicy konferencji mogli z bliska obejrzeć i dowiedzieć się wszystkiego o ich parametrach technicznych. Swoją ofertę przedstawiły firmy: KOMUNALNY.PL, sprzedająca urządzenia komunalne; HYDROWOJ – wykonująca odwierty studni głębinowych; GRUPA PIETRUCHA – zajmująca się wykonaniem oraz montażem nowoczesnych zastawek małej retencji, oraz Łukomet – oferująca profesjonalne systemy nawodnień.
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie założył, że celem wydarzenia jest wymiana wiedzy i doświadczeń, oraz poznanie nowych rozwiązań w dziedzinie gospodarowania wodą, a także nawiązanie kontaktów pomiędzy samorządami, gminnymi spółkami wodnymi, Wodami Polskimi, doradztwem rolniczym, izbami rolniczymi, Lokalnymi Grupami Działania, lasami państwowymi i prywatnymi, a także indywidualnymi rolnikami.
Dzięki tak bogatej i różnorodnej ofercie firm i specjalistów, którzy zgromadzili się podczas wydarzenia, ich chęci wymiany doświadczeń oraz zaangażowaniu, współpraca na rzecz poprawy szeroko pojętej gospodarki wodnej wydaje się być możliwa do osiągnięcia.
Opracowała, zdjęcia:
Aleksandra Heftowicz
KPODR w Minikowie
Konferencja pn. „Rośliny i surowce roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”
12 października 2023 r. w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Minikowie obyła się konferencja pn. „Rośliny i surowce roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. W konferencji uczestniczyło 80 osób. Byli to rolnicy, osoby zainteresowane tematyką ziół, fototerapii oraz doradcy rolni.
Celem przedsięwzięcia było poszerzenie wiedzy na temat gatunków roślin wykorzystywanych w ziołolecznictwie oraz wpływających pozytywnie na kondycję i dobre samopoczucie człowieka. Przekazanie informacji na temat adaptogenów i ich właściwości, stosowania naparów ziołowych, wykorzystywania ziół podczas infekcji wirusowych oraz właściwości olejów tłoczonych na zimno.
Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie pan Ryszard Kamiński dokonał oficjalnego otwarcia i przywitał zgromadzonych słuchaczy oraz prelegentów.
Pierwszy wykład pn. „Adaptogeny roślinne – co to jest i dla kogo?" przygotowała i przeprowadziła pani prof. dr hab. inż. Jadwiga Andrzejewska z Politechniki Bydgoskiej, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Katedra Agronomii, Pracownia Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa. Pani profesor jest także przewodniczącą Rady Programowej kierunku zielarstw i fitoterapia. Zostały omówione początki i pochodzenie adaptogenów. Przedstawiono cechy roślin adaptogennych, które są holistycznym wsparciem dla organizmu człowieka. Dzięki posiadaniu szerokiego zakresu aktywności biologicznej, adaptogeny wspierają cały organizm. Ich niewątpliwą zaletą jest to, że są nietoksyczne, zapewniają niespecyficzną odpowiedź organizmu na stres oraz mają normalizujący wpływ na nasze zdrowie. Pani prof. Jadwiga Andrzejewska omówiła poszczególne rodzaje adaptogenów, ich pochodzenie, biologię, właściwości, zastosowanie i działanie. Wśród przedstawionych gatunków były m.in. żeń-szeń chiński, różeniec górski, tarczyca bajkalska czy witania ospała – ashwaganda.
Kolejny wykład pn. „Znaczenie fitoterapii w infekcjach wirusowych" należał do pani dr inż. Katarzyny Sadowskiej z Politechniki Bydgoskiej, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Pracownia Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa. Pani Katarzyna Sadowska jest przewodniczącą Rady Programowej kierunku projektowanie żywności niskoprzetworzonej i Członkiem Zarządu Polskiego Komitetu Zielarskiego. Podczas wystąpienia prelegentka przedstawiła informacje dotyczące czynników, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Należą do nich racjonalna dieta, sen i odpoczynek, ruch fizyczny. Pani Sadowska omówiła wybrane gatunki roślin, które łagodzą objawy i skracają czas trwania infekcji wirusowych. Zostały przedstawione krajowe surowce roślinne stosowane podczas przeziębień, m.in. bez czarny, kwiat lipy, dziewanny, wiązówki, ziele werbeny, jeżówka purpurowa, aloes drzewiasty czy targanek błoniasty. Dzięki zawartości związków czynnych o właściwościach immunostymulujących, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych, śluzowych i napotnych rośliny mogą stanowić alternatywę dla leków syntetycznych i pomagać człowiekowi zwalczać infekcje wirusowe.
Trzeci temat poruszany podczas konferencji przedstawiła pani Katarzyna Rymarz, która od 2015 roku prowadzi warsztaty i wykłady w zakresie ziołoznawstwa. Tematy przewodnie to zioła, ziołolecznictwo, wykorzystanie roślin prozdrowotnych w kuchni, rozpoznawanie i identyfikacja roślin w stanie naturalnym. W 2020 r. ukończyła Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, studia na Wydziale Ogrodnictwa i Biotechnologii. Pani Katarzyna Rymarz przedstawiła uczestnikom konferencji temat pn. „Napary ziołowe we wczesnej profilaktyce utrwalającej prawidłowy wzorzec życia". Czym jest napar, jaka jest różnica między naparem, a odwarem. Zostały przedstawione substancje zawarte w roślinach, które mają pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Pani Katarzyna Rymarz omówiła koncepcję zdrowia wg. Lalonde’a, w której największy wpływ na nasze zdrowie ma styl życia i środowisko fizyczne w którym żyjemy. Prelegentka podkreślała, że bardzo ważna jest także profilaktyka zdrowotna, dzięki której możemy modyfikować i zapobiegać chorobom lub przeciwdziałać ich rozwinięciu. Zostały omówione wybrane gatunki roślin, m.in. macierzanka piaskowa, dziurawiec zwyczajny, melisa lekarska, głóg jednoszyjkowy, których stosowanie w formie naparów korzystnie wpływa na zdrowie człowieka.
Ostatnim temat pn. „Najzdrowsze oleje tłoczone na zimno – właściwości i zastosowanie” przestawił Pan Michał Musiał, który prowadzi rodzinne gospodarstwo rolne znajduje się w Wielkim Rychnowie 20 km od Torunia w gminie Kowalewo Pomorskie. Gospodarstwo Pana Michała specjalizuje się w tłoczeniu olejów na zimno z własnych upraw. W przypadku większości upraw oleistych gospodarstwo nie stosuje środków ochrony roślin, a część upraw została objęta rolnictwem ekologicznym. Pan Musiał przekazał słuchaczom informacje dotyczące wartości odżywczych, parametrów jakościowych i wartości zdrowotnych, które znajdują się w olejach tłoczonych na zimno. Oleje są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin, przeciwutleniaczy i olejków eterycznych. Prelegent przedstawił parametry jakościowe olejów i omówił metody tłoczenia. Słuchacze dowiedzieli się czym charakteryzuje się olej tłoczony na zimno, jakie są różnice między olejem rafinowanym i nierafionowanym. Zostały omówione najpopularniejsze oleje: lniany i rydzowy, konopny, z wiesiołka i z czarnuszki.
Po każdym wykładzie uczestnicy zadawali pytania, na które prelegenci odpowiadali i zawiązywała się dyskusja.
Oprócz ciekawych wykładów osoby biorące udział w konferencji miały możliwość odwiedzić przygotowane stoiska promocyjne z produktami ekologicznymi, lokalnymi, pochodzenia roślinnego, które korzystnie wpływają na zdrowie człowieka. Uczestnicy wykazywali duże zainteresowanie, zadawali pytania i zapoznawali się produktami dostępnymi na rynku lokalnym i regionalnym.
Relacja: Natalia Czyżewska-Suchoń
Zdjęcia: Natalia Czyżewska-Suchoń, Jarosław Domiński
Mistrz serowarstwa – sery pleśniowe
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
12 września Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie odbyły się warsztaty serowarskie realizowanie w ramach operacji „Mistrz serowarstwa”. Szkolenie poprowadziła Jolanta Lunitz ze Stowarzyszenia Serowarów Farmerskich.
Tematem spotkania były sery pleśniowe – kierunek produkcji dopiero „raczkujący” w serowarstwie rzemieślniczym i zagrodowym. Któż nie delektował się delikatną niebieska lub białą pleśnią i wyjątkowym smakiem tych serów? Produkcja ta wymaga jednak odpowiednich warunków dojrzewania i pewnej ostrożności, ponieważ w procesie produkcji dodajemy prawdziwą pleśń. Podczas szkolenia omówiono podstawowe procesy technologiczne wytwarzania serów pleśniowych: zaprawianie, koagulacja, obróbkę skrzepu, podstawowe zasady produkcji i higieny oraz najbardziej powszechne wady serów pleśniowych. Uczestnicy szkolenia wzięli udział w praktycznej nauce wytwarzania serów z porostem białej pleśni (typu Camembert) oraz serów z przerostem niebieskiej pleśni (typu Stilton). Metoda nauki poprzez porównanie w tym przypadku bardzo się sprawdziła. Podczas wytwarzania było widać różnice np. w wielkości i jakości skrzepu. Sery pleśniowe ze względu na wydajność produkcji i nieskomplikowaną technologię są kierunkiem polecanym dla lokalnych serowarów. Ważne jest by posiadać odpowiednie (odizolowane) warunki do ich dojrzewania oraz poznać tajniki wytwarzania, czego mogli doświadczyć uczestnicy szkolenia.
Szkolenia – Funkcjonowanie biogazowni rolniczych w Polsce.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oraz Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego zapraszają na serię 10 darmowych szkoleń dla rolników, inwestorów i przedstawicieli administracji publicznej dotyczących funkcjonowania biogazowni rolniczych w Polsce.
Podstawowym celem projektu jest rozpowszechnienie rzetelnych informacji na temat funkcjonowania biogazowni rolniczych, przedstawienie zasad ich działania, aspektów prawnych, procedur administracyjnych oraz kosztów i okresu zwrotu inwestycji, a także możliwych źródeł finansowania tych instalacji.
Poniżej linki do rejestracji na szkolenia, a poniżej zaproszenia z agendą szkoleń: oddzielnie dla administracji publicznej i rolników / inwestorów.
Link do informacji o wydarzeniu na stronie KOWR: https://www.gov.pl/web/kowr/biogazownie-rolnicze-bezplatne-warsztaty
Pozdrawiam serdecznie
Robert Pogorzelski
Dyrektor ds. operacyjnych
UNIA PRODUCENTÓW I PRACODAWCÓW
PRZEMYSŁU BIOGAZOWEGO I BIOMETANOWEGO
E-mail; robert.pogorzelski@upebi.pl
Mobile: +48 604 190 499
www.upebi.pl
Pszczelarstwo innowacyjne i w zgodzie z naturą
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt realizowany przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie.
Wyjazd studyjny realizowany w ramach operacji pn. „Gospodarka pasieczna – innowacyjna i w zgodzie z naturą” wpisanej do Planu operacyjnego KSOW na lata 2022-2023.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich”, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego swoją działalność dedykuje rolnikom, również tym zajmującym się bardziej niszowymi gałęziami produkcji rolnej, takimi jak pszczelarstwo. W tej dziedzinie specjalizuje się Oddział w Zarzeczewie. Aby uatrakcyjnić ofertę korzystamy z dostępnych środków unijnych realizując między innymi operacje finansowane z Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.
Niedawno odbyły się w Zarzeczewie targi Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato, podczas których pszczelarze mieli możliwość uczestniczyć w konferencji „Gospodarka pasieczna – innowacyjna i w zgodzie z naturą” , o czym pisaliśmy w naszym biuletynie w poprzednim miesiącu. Kontynuacją konferencji był wyjazd studyjny pod tym samym tytułem, który odbył się w dniach 19-21 września. Grupa pszczelarzy i doradców odwiedziła ciekawe miejsca na terenie Polski i Czech.
Pierwszy dzień wizyt upłynął pod znakiem wymiany doświadczeń oraz zbierania cennych informacji na temat nowatorskich rozwiązań na obszarze działalności prężnie funkcjonującego Terenowego Koła Pszczelarskiego w Kłodzku (województwo dolnośląskie). Ziemia Kłodzka charakteryzuje się specyficznymi warunkami klimatyczno-przyrodniczymi. Uwarunkowane jest to między innymi ukształtowaniem terenu Kotliny Kłodzkiej. Jest to bowiem miejsce bogate przyrodniczo, otoczone górami (Bardzkie, Stołowe, Bystrzyckie, Złote oraz Masyw Śnieżnika). Nie brakuje tu łąk i lasów, które zapewniają pszczołom bogactwo zróżnicowanych pożytków. Wyeksponowane na słońce zbocza południowe obfitują w kwitnące, nektarujące rośliny wcześniej, niż na pozostałych terenach. W późniejszym terminie zaś kwitnie roślinność na zboczach północnych, dzięki czemu okres wegetacyjny jest zdecydowanie dłuższy w porównaniu do innych rejonów kraju i zapewnia bogatą bazę pożytkową. Te specyficzne warunki sprawiły, że w regionie funkcjonuje lokalna marka, tzw. Sudeckie Miody Kotliny Kłodzkiej. Na Liście Produktów Tradycyjnych, prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, znajdują się Sudecki miód gryczany oraz Sudecki miód wielokwiatowy, zarejestrowane w 2007 roku.
Pod przewodnictwem prezesa wspomnianego Koła, p. Grzegorza Wawryki, nasza grupa odwiedziła dwie przykładowe pasieki. Pierwsza z nich położona była w miejscowości Jaszkowa Dolna, niedaleko Kłodzka. Właściciel, p. Paweł Pielichaty opowiedział, w jaki sposób prowadzi swoją gospodarkę pasieczną. W okolicy znajdują się, oprócz rzepaku, spore areały uprawianej ekologicznie dzikiej róży oraz gryki. Ta ostatnia przyciąga pszczelarzy nawet z odleglejszych stron, którzy przewożą swoje pasieki wędrowne, aby pozyskać ten jakże charakterystyczny dla tych okolic miód gryczany. Interesującym rozwiązaniem okazało się prezentowane przez p. Pawła urządzenie do podkarmiania rodzin pszczelich. Wykorzystywana przez niego specjalna pompa ssąco-tłocząca, wyposażona w dozownik do precyzyjnego aplikowania inwertu (gotowej mieszanki paszowej do zakarmiania pszczół), znacznie usprawnia pracę w pasiece.
W okolicach Kłodzka odwiedziliśmy także Pasiekę Siedlisko p. Henryka Zaremby w Starym Wielisławiu. Tutaj innowacyjny okazał się sposób prowadzenia i zarobkowania właściciela. P. Henryk zdywersyfikował swoje dochody – oprócz produkcji odkładów i własnej hodowli matek pszczelich, prowadzi na terenie pasieki zajęcia edukacyjne. Cała infrastruktura pasieki została rozplanowana tak, aby móc w niej przeprowadzać wizyty edukacyjno-szkoleniowe dla różnych grup wiekowych. W stosownych miejscach znajdują się ule i tablice edukacyjne przygotowane w języku polskim i czeskim, a to z uwagi na rozwiniętą współpracę między Terenowym Kołem z Kłodzka a czeskimi pszczelarzami. Ponadto pasieka posiada arboretum składające się z wielu drzew, krzewów i wieloletnich roślin miododajnych. Są one opisane, tak aby każdy odwiedzający mógł rozpoznać poszczególne gatunki. Arboretum to stanowi przy okazji bogatą bazę pożytkową dla pszczół. P. Zaremba wskazał na naturalne metody leczenia pszczół. Zaprezentował też ciekawą rzecz, mianowicie czym zastąpić tradycyjny podkurzacz. Pan Henryk stosuje roztwór cynamonowo-lawendowego olejku eterycznego. Zraszanie pszczół takim roztworem powoduje uspokojenie pszczół podczas różnych czynności pszczelarza przy ulu. Ponadto specyfik posiada walory profilaktyczno-lecznicze, gdyż jest to naturalny środek zwalczający groźną chorobę, jaką jest grzybica wapienna pszczoły miodnej.
Kolejnego dnia wybraliśmy się do naszych czeskich sąsiadów. Z przyczyn losowych musieliśmy nieco zmienić pierwotny plan wizyt. Nie udało się zwiedzić pasieki miejskiej w Pardubicach, dlatego od razu zawitaliśmy do miasta Nasavrky, gdzie mieści się Liceum Pszczelarskie – Ośrodek Szkolenia Pszczelarskiego. Przywitał nas dyrektor placówki, p. Jozef Lojda. Na początku wysłuchaliśmy wykładu na temat działalności szkoły. Wspólnie z wiceprezesem Regionalnego Związku Pszczelarzy Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej we Włocławku Arkadiuszem Kozą przedstawiliśmy naszą grupę. Pozostali uczestnicy wyjazdu mieli szansę na zadawanie pytań na temat organizacji pszczelarstwa w Czechach. Inaczej uregulowana jest tu hodowla matek pszczelich. Pszczelarze czescy mogą zaopatrywać się w matki konkretnych, zatwierdzonych do wyboru linii hodowlanych pszczoły kraińskiej, w odróżnieniu od polskich bartników, którzy mogą wykorzystywać bez ograniczeń różne rasy i linie. Przewóz pasiek wędrownych na pożytki odbywa się w Czechach za uprzednią zgodą lekarza weterynarii. Wystawia on stosowny dokument przewozowy, w którym widnieje data transportu oraz docelowa lokalizacja pasieki. Ma to na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób. W Polsce natomiast wystarczy takie przemieszczenia ustalić z właścicielem/administratorem terenu. Po tej wstępnej wymianie informacji przeszliśmy do zwiedzana szkoły, która okazała się obiektem o imponującym wyposażeniu w sprzęt pszczelarski i wszelkie pomoce dydaktyczne. Zwiedziliśmy szkolną pasiekę hodowlaną, gdzie opowiedziano o praktykowanych tu metodach odchowu matek pszczelich, jak również na temat stosowanego leczenia rodzin pszczelich. Następnie zwiedzaliśmy pszczelarską linię produkcyjną, gdzie można było obejrzeć urządzenia służące do wytapiania wosku, produkcji węzy pszczelej, odsklepiacz do ramek, wirówki, rozlewnię miodu, dekrystalizator do miodu oraz wiele innych urządzeń. W hali szklonej umieszczono także ekspozycję różnego typu uli, co zainteresowało naszych pszczelarzy. Na terenie szkoły znajdowało się także arboretum bogate w nasadzenia, apidomek do apiinhalacji o nieco innej konstrukcji, niż te spotykane w Polsce oraz sklep pszczelarski.
Po tak owocnym w wymianę doświadczeń dniu wróciliśmy na teren naszego kraju. Skierowaliśmy się do Pszczelego Miasteczka w miejscowości Mołczyn koło Dzięgielowa na Śląsku Cieszyńskim. Obiekt okazał się dobrym przykładem na to, jak można przekuć hobby w biznes. Założycielem Pszczelego Miasteczka był nieżyjący już obecnie Jan Gajdacz, z zawodu kołodziej i cieśla, ale także pszczelarz. Pszczelarstwo stało się jego pasją. Własną pasiekę założył w 1970 roku. Początkowo utrzymywał pszczoły w zwykłych ulach, ale potem własnoręcznie wykonał kilkadziesiąt tzw. „uli – domków” o nietypowym kształcie, inspirowanym góralską architekturą. Ich konstrukcja oparta była o typ ula warszawskiego poszerzonego. Zastosowano tu dodatkowo innowacyjne rozwiązanie, mianowicie dachy uli są uchylne (nie trzeba ich odkładać na bok), co znacznie ułatwia dokonywanie przeglądu rodzin pszczelich. Ule są tak wyprofilowane, że uchylenie dachu nie powoduje ich destabilizacji. Oryginalny wygląd uli przyciąga oko nie tylko pszczelarzy. Położenie pasieki jest także malownicze, w otoczeniu gór, na terenie nieczynnego kamieniołomu. Te czynniki spowodowały, iż miejsce to było chętnie odwiedzane i z czasem zaczęło być „zwiedzane”. Przyjmowane są tutaj różnego rodzaju grupy zorganizowane.
Zwieńczeniem wyjazdu studyjnego była wizyta w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie, gdzie funkcjonuje Pasieka Edukacyjna „Skrzydlaci Przyjaciele”. Pasieka ta zaczęła swą działalność na zasadzie współpracy z Ogrodem i Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Pasiekę zaprezentował nam p. Łukasz Przybył. Obok wielu uli edukacyjnych ciekawostką okazał się kenijski ul snozowy, który w Afryce podwieszany jest wysoko na drzewach, czyli w miejscu niedostępnym dla słoni. Ule snozowe różnego typu wykorzystywane były również u nas, w czasach, gdy jeszcze nie zaczęto stosować ramek, jest to bowiem drewniany patyk lub listewka, na bazie której pszczoły budują plaster miodu. P. Przybył jest ponadto właścicielem pasiek miejskich. Posiada on 90 rodzin pszczelich. Wszystkie są zlokalizowane na wielokondygnacyjnych budynkach w dużych śląskich miastach. Ten rodzaj działalności wzbudził szczególne zainteresowanie uczestników. Dzięki spotkaniu z p. Łukaszem udało się zrealizować w pełni program wyjazdu, który zakładał wizytę w pasiece miejskiej. Choć fizycznie zwiedziliśmy tylko pasiekę edukacyjną, nie będąc w pasiekach miejskich, opowieść przytoczona przez p. Łukasza oraz fotografie i foldery ilustrujące pasieki miejskie, wiele nam wyjaśniły. Prowadzona przez p. Łukasza działalność stanowi przykład innowacyjnej formy zarobkowania mieszczącej się w zakresie pszczelarstwa. Nawiązał on szereg kontaktów z dużymi koncernami, które deklarują i wspierają działania na rzecz ochrony środowiska i bioróżnorodności. Firmy zawierają umowy z pszczelarzem, a ten z kolei instaluje i obsługuje ule na dachach siedzib tychże firm, otrzymując za te działania wynagrodzenie. Pozyskany miód firmy wykorzystują do celów promocyjnych i marketingowych. Okazuje się, iż na terenie miast znajdują się znakomite pożytki pszczele, bogate gatunkowo, dzięki czemu nektar dostępny jest wiosną, latem i na jesieni. Poza tym w mieście pszczoły nie mają konkurencji, uli w okolicy jest niewiele albo wcale, występuje tu wręcz niedopszczelenie. Dlatego od jednej rodziny pszczelej można pozyskać w sezonie nawet do 50 kg miodu o bardzo dobrych parametrach, potwierdzonych badaniami laboratoryjnymi. Jedna pasieka miejska składa się z dwóch do pięciu uli. Wykonane są one na zamówienie, z drewna sosny wejmutki. Surowiec ten ma swoje zalety – jest przede wszystkim naturalny, lekki oraz zapewnia właściwą izolację cieplną. Uczestnicy wyjazdu z zaciekawieniem wysłuchali prezentacji naszego ostatniego prelegenta.
Powyższy wyjazd okazał się bardzo udany. Stanowił on swego rodzaju dopełnienie treści przekazanych podczas konferencji. Wizyty studyjne są zawsze szansą na zdobycie nowych wiadomości, podpatrzenia ciekawych, innowacyjnych rozwiązań zastosowanych w praktyce, a uczestnicy mają więcej możliwości przedyskutowania interesujących ich zagadnień z prelegentami. Taka forma szkolenia z pewnością bardziej zapada w pamięć i inspiruje intensywniej, niż zwykły wykład.
Anna Dykczyńska
KPODR Minikowo O/Zarzeczewo
Środki ostrożności – ocena ryzyka w produkcji ekologicznej
Jak dokonać oceny ryzyka oraz jakie środki ostrożności producenci ekologiczni powinni podjąć, by zabezpieczyć żywność ekologiczną przed zanieczyszczeniami substancjami niedopuszczonymi w produkcji ekologicznej.
Przykładowy formularz zawierający ocenę ryzyka oraz opis podejmowanych środków ostrożności
Zał. 1 – Środki ostrożności – ocena ryzyka w systemie produkcji ekologicznej
Rolnictwo ekologiczne – jego potencjał i znaczenie w obliczu zmieniających się trendów
„Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.
PODSUMOWANIE KONFERENCJI
„Rolnictwo ekologiczne –
jego potencjał i znaczenie w obliczu zmieniających się trendów”
oraz
uroczyste podsumowanie wojewódzkiego etapu konkursu na Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne 2023
17 września br. w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego odbyła się konferencja pn. „Rolnictwo ekologiczne – jego potencjał i znaczenie w obliczu zmieniających się trendów”. W ramach konferencji odbyło się również uroczyste podsumowanie wojewódzkiego etapu konkursu na Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne w 2023 roku.
Wśród gości znaleźli się przedstawiciele lokalnej administracji, szkół rolniczych, doradcy rolniczy, a przede wszystkim rolnicy zainteresowani wprowadzaniem zmian i innowacji w swoich gospodarstwach.
Pierwszym prelegentem w tym dniu był dr hab. Józef Tyburski, prof. UWM w Olsztynie, który w swoim wykładzie pn. „Rośliny ciepłolubne jako odpowiedź na zmiany klimatu – kukurydza i soja jako element płodozmianu w rolnictwie ekologicznym” omówił problematykę dostosowania struktury upraw do zmian klimatu. Najważniejsze rośliny w tym ujęciu to kukurydza i soja, które okazują się doskonałą odpowiedzią na zapotrzebowanie rolników i rynku. Omówiono przy tym problematykę tychże upraw w naszych warunkach klimatycznych. Pan Profesor zaznaczył, że ogromne znaczenie w rolnictwie stanowi również hodowla zwierząt w celu ukształtowania zamkniętego obiegu produkcji w gospodarstwie. Zwrócono tu uwagę na nawozy organiczne, obornik, gnojówkę i gnojowicę, stanowiące doskonałe źródło biogenów niezmiernie potrzebnych glebie i roślinom. Zaznaczono też, że dla rolników najważniejszą wartość powinna stanowić właśnie gleba, zawarta w niej próchnica i mikrobiologiczna aktywność, gdyż parametry te stanowią podstawę wydajności plonów.
Drugi wykład pn. „Wartość odżywcza i zdrowotna żywności ekologicznej – zastosowanie w dietetyce i medycynie” wygłosiła dr inż. Urszula Sołtysiak z AGRI + EKO + INFO. Na wstępie omówiono zagadnienie jakim jest jakość żywności oraz to w jaki sposób wartość ta jest określana i porównywana. Prelegentka przedstawiła szereg wyników badań prowadzonych na żywności ekologicznej i porównujących jej skład z żywnością produkowaną konwencjonalnie. Według badań w większości przypadków produkty ekologiczne wykazywały swoją przewagę w składzie, m.in. pod względem niższej zawartości azotanów, a zarazem wyższej zawartości pożądanych składników odżywczych i witamin. Pani Doktor zwróciła też uwagę na aspekty jakie wyróżniają produkty organiczne oraz zacytowała wyniki badań wykazujące jej korzystny wpływ na zdrowie człowiek jak i zwierząt hodowlanych karmionych paszami na bazie ekologicznych upraw.
Po wykładach odbyła się druga część konferencji obejmująca projekcję filmu przedstawiającego uczestników i laureatów konkursu na Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w 2023 roku. Następnie miało miejsce uroczyste wręczenie nagród. W tym roku pierwsze miejsce w konkursie zajęło Gospodarstwo Ekologiczne Państwa Iwony i Józefa Brzozowskich z Budziszewa. Można uznać iż gospodarstwo Państwa Brzozowskich, stanowi wzorzec dla gospodarstw prowadzących produkcję ekologiczną, zarówno pod względem rolniczym jak i środowiskowym. Gospodarze przez wiele lat podejmowali szereg działań w kierunku ochrony bioróżnorodności oraz zachowania cennych zasobów wód i gleb. Udzielali się również w obszarze edukacji i popularyzowali rolnictwo ekologiczne w regionie.
Liczna frekwencja na konferencji świadczy o potrzebie dalszego rozwoju wśród rolników i producentów żywności ekologicznej. Omówione tematy są z kolei wstępem do kolejnych zmian nieustannie zachodzących w rolnictwie.
Serdecznie dziękujemy prelegentom za omówienie podjętych tematów, uczestnikom za tak liczną obecność, a laureatom jeszcze raz gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów.
Tekst: Lidia Saganowska
Zdjęcia: Damian Oparzela