Zmienność dochodów gospodarstw rolniczych będzie narastać

Ocieplanie się klimatu oraz postępująca globalizacja to główne przesłanki narastania  zmienności dochodów rolników. Poziom dochodów rolniczych zależy głównie od wielkości gospodarstwa, co wskazuje, że instrumenty oddziaływania na rolników stymulują rolnictwo industrialne. Główne determinanty zmienności dochodów rolniczych leżą poza kontrolą rolnika.

Poziom dochodów przypadających na osobę przeliczeniową pracy rodziny rolniczej (dochodowości pracy) w latach 2004-2016 zależał głównie od wielkości ekonomicznej gospodarstwa (konieczny jest odpowiedni zasób ziemi i innych czynników wytwórczych przypadający na pracującego, aby wystąpiły warunki do osiągania satysfakcjonujących dochodów). Wskazuje to, że instrumenty oddziaływania na rolników stymulują rolnictwo industrialne.

Zmienność dochodowości ziemi, a przede wszystkim pracy wykazywała bardzo duże podobieństwo niezależnie od regionu kraju, typu rolniczego gospodarstwa (kierunku produkcji), wielkości ekonomicznej bądź obszarowej (skali produkcji), czy warunków gospodarowania (LFA normalne i niekorzystne) – zatem, główne determinanty zmienności dochodów rolniczych leżą poza kontrolą rolnika.

Analiza aktywności inwestycyjnej gospodarstw rolniczych z naszego regionu wykazała, że rozstrzygające okazały się działania dostosowawcze gospodarstw w latach 1996-2003. W ich wyniku wyłoniła się grupa gospodarstw o relatywnie większym potencjale wytwórczym, a rolnicy zdobywali cenne doświadczenie w procedurach pozyskiwania funduszy zewnętrznych. Po przystąpieniu Polski do UE w 2004 r. grupa ta była przygotowana na pełne czerpanie z oferty wspólnej polityki rolnej (WPR). Co ważne, inwestycje zwiększały potencjał wytwórczy i poprawiały dochodowość pracy, lecz nie następowała poprawa efektywności ogólnej.

Wypracowany dochód gospodarstwa rolniczego wraz z amortyzacją (ten niepieniężny umowny koszt zużycia środków trwałych pozostaje w dyspozycji zarządzającego) jest rozdysponowywany na umowną opłatę pracy własnej, raty kredytu i nadwyżkę na samofinansowanie rozwoju (inwestycji). Dlatego duże wahania dochodów dezorganizują funkcjonowanie. Znaczące załamanie dochodu bardzo ogranicza bieżącą konsumpcję i standard  życia rodziny oraz możliwości inwestycyjne i rozwój gospodarstwa, a przede wszystkim potęguje zagrożenia utraty płynności finansowej. Uznając doniosłość tych zagadnień KPODR w Minikowie zorganizował 26.11.2018 r. konferencję pt. Tendencje oraz czynniki zmienności dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim na tle Polski i Unii Europejskiej. [pobierz].

Poniżej wybrane zagadnienia z tego spotkania.

• Dochody gospodarstw rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej; dr hab. Aleksander Grzelak, prof. UE w Poznaniu, Katedra Makroekonomii i  Gospodarki Żywnościowej, Wydział Ekonomii [pobierz]. 
• Wpływ kierunku i skali inwestowania na poziom i stabilność dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim; dr inż. Roman Sass, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy [pobierz].
• Zmienność dochodów gospodarstw rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim na tle Polski; dr inż. Tadeusz Sobczyński, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie [pobierz].

Konferencję otworzył dr inż. Ryszard Kamiński, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

W latach 2004-2016 dochody gospodarstw rolniczych w Polsce stanowiły około 85% w przeliczeniu na hektar i około 40% w przeliczeniu na gospodarstwo przeciętnego poziomu UE
– dr hab. Aleksander Grzelak, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Rozstrzygającym okresem różnicowania się gospodarstw rolniczych z naszego regionu okazał się okres przedakcesyjny (1996-2003). Wówczas wyłoniła się grupa gospodarstw o relatywnie większym potencjale wytwórczym, a rolnicy zdobywali cenne doświadczenie w procedurach pozyskiwania funduszy
– dr inż. Roman Sass, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy.

Poziom dochodów zależy przede wszystkim od skali produkcji, a ich zmienność jest warunkowana przez czynniki będące poza kontrolą rolnika
– dr inż. Tadeusz Sobczyński, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

dr inż. Tadeusz Sobczyński
KPODR w Minikowie

fot. Jarosław  Domiński
KPODR w Minikowie